برخی کارشناسان از احتمال بروز جنگ داخلی در این کشور خبر می‌دهند. در این رابطه با حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل خاورمیانه گفت‌وگو کردیم.
- دولت سوریه در طول ماه‌های گذشته تلاش کرده است که اصلاحات گسترده‌ای انجام دهد اما هنوز آرامش به این کشور بازنگشته است. واقعاً در سوریه چه می‌گذرد؟
آنچه در سوریه می‌گذرد یک کینه فروخفته میان سلفی‌های این کشور و نظام علوی این کشور است. مطالبات اولیه مردم در ۵ ماه گذشته مانند اصلاحات سیاسی و آزادی احزاب کاملاً مشروع بوده است و دولت بشار اسد تلاش کرد بلافاصله به این مطالبات پاسخ مثبت دهد. در همین راستا از سوی رئیس‌جمهور سوریه حالت فوق‌العاده لغو شد، قانون اساسی این کشور تغییر کرد و ماده‌های ۴۹ و ۸ قانون اساسی حذف شد. این اصلاحات تا اندازه‌ای مردم و جوانان سوریه را قانع کرد اما در میانه راه گروه‌های سلفی، عبدالحلیم خدام، معاون رئیس‌جمهور سابق سوریه که اکنون در فرانسه پناهنده است)، عربستان سعودی، گروه ۱۴ مارس لبنان، آمریکا و رژیم صهیونیستی در ائتلافی شوم علیه دولت سوریه دست به اقدام زدند و مسئله سرنگونی دولت اسد را در دستور کار خود قرار دادند. به همین خاطر باید تظاهرات مردم را از سلفی‌هایی که پشت سر مردم پناه گرفته‌اند جدا کرد.
- آیا در چنین شرایطی احتمال بروز یک جنگ داخلی در این کشور وجود دارد؟
احتمال این مسئله بسیار زیاد است. در سوریه ۸ طایفه قدرتمند وجود دارد که میان دوسر این طوایف (سلفی‌ها و علوی‌ها) اختلاف‌های دیرینه‌‌ای وجود دارد. به همین خاطر این امکان وجود دارد که مشابه آنچه در لبنان در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ اتفاق افتاد میان این طوایف درگیری مسلحانه اتفاق بیفتد؛ به‌دلیل اینکه اکنون بدنه نیروهای مسلح و امنیتی سوریه از علوی‌ها تشکیل شده و علوی‌ها حاضر به عقب‌نشینی از امتیازهای گذشته خود نیستند. سلفی‌ها هم تلاش می‌کنند تا انتقام کشتاراخوان المسلمین در سال ۱۹۸۲ را از دولت سوریه بگیرند.
- با وجود اصلاحات چرا این مسئله تاکنون باعث قانع شدن مخالفان نشده است؟
اصلاحات از سوی بشار اسد از زمان آغاز تظاهرات انجام شده است. کنفرانس گفتمان ملی تشکیل شد، کمیته‌ای برای بازنگری در قانون اساسی شکل گرفت و به همین خاطر مواد قانون اساسی که تنها به حزب بعث اجازه فعالیت در این کشور را می‌داد تغییر یافت. دولت جدیدی در سوریه تشکیل شد و قانون احزاب و مطبوعات شکل گرفت. اصلاحات مهمی تاکنون انجام شده است اما رده دوم مخالفان یعنی گروه‌های سلفی به این مسئله قانع نیستند چون آنها خواهان اصلاحات و دمکراسی نیستند، آنها به‌دنبال سرنگونی دولت بشار اسد، قطع محور تهران-دمشق-بیروت، حذف حزب‌الله و مقاومت لبنان و دادن نقش کلیدی به رژیم صهیونیستی هستند.
- روسیه از آماده شدن ناتو برای اقدام نظامی علیه سوریه خبر داده است. این ممکن است؟
این اقدام ممکن است صورت بگیرد اما سوریه وضعیت ویژه‌‌ای دارد. این کشور دارای عقبه گسترده در لبنان است و کشوری در خط جبهه پایداری عربی به حساب می‌آید. درصورتی که ناتو خطر و ریسک اقدام نظامی علیه سوریه را بپذیرد این جنگ تنها منحصر به این کشور نخواهد بود و کل منطقه خاورمیانه را در بر خواهد گرفت. ناتو درصورت چنین اقدامی تنها به‌دنبال سرنگونی دولت بشار اسد نیست و ایجاد مزاحمت و تلاش برای نابودی حزب‌الله و کشورهای هم‌پیمان سوریه از اهداف این اقدام به حساب می‌آید.