گذشته از این که گوجه‌فرنگی از ماه‌های قبل هم به دلایل مختلف جنجال برانگیز بوده است.
بخش اصلی گیاه گوجه فرنگی را میوه آن تشکیل می‌دهد که به صورت خام یا پخته در انواع سس‌ها، سوپ،سالاد و انواع مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اغلب مردم گوجه‌فرنگی را در هنگامی که رنگ آن قرمزشده است مصرف می‌کنند و کمتر از میوه سبز آن استفاده می‌شود.
بیش از 90 درصد از این گیاه را آب تشکیل می‌دهد و مابقی آن شامل پروتئین، چربی، قندهای مختلف از جمله گلوکز و فروکتوز، ویتامین‌های آ، ث، کا، تیامین، ریبوفلاوین، پانتوتنیک اسید، اسید فولیک، ویتامین ای، اسید آمینه‌های ضروری، املاح معدنی از جمله کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، منیزیوم، مس، منگنز، کبالت، روی و آرسنیک است و به تازگی نیز وجود ید در گوجه‌فرنگی گزارش شده است.
راز رنگ قرمز
لیکوپن از جمله رنگدانه‌های معروف گوجه فرنگی است که از خانواده کاروتنوئیدهاست و موجب قرمزشدن رنگ گوجه فرنگی می‌شود و دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است.به گفته دکتر آرش رشیدی ، عضو هیأت علمی انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور،گوجه فرنگی و هر محصولی که از آن به دست می‌آید نظیر انواع رب،سس و آب گوجه فرنگی ، به شرط رعایت نکات ایمنی در تولید آنها از ارزش تغذیه‌ای بسیار بالایی برخوردار است. پژوهش‌های انجام شده در دانشگاه هاروارد بر روی 40 هزار زن آمریکایی در طی هفت سال نشان داد زنانی که هفت بار در هفته غذاهای حاوی گوجه فرنگی مصرف کرده‌اند، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی در آنها 30 درصد کمتر از افرادی بود که یک‌بار در هر هفته گوجه فرنگی خورده‌اند. همچنین بررسی‌های جدید حاکی است افرادی که در هفته دو بار غذاهای تهیه شده با گوجه فرنگی و حتی سس گوجه فرنگی مصرف می‌کنند از خواص پیشگیرانه گوجه فرنگی بهره‌مند خواهند شد.
به گفته پژوهشگران این گیاه سرشار از ویتامین سی و ای است که هر کدام از این ویتامین‌ها خاصیت آنتی اکسیدانی دارند. پژوهش‌های اخیر همچنین نشان داد که مصرف مداوم گوجه فرنگی خطر سرطان پروستات را در مردان30 درصد کاهش می‌دهد و البته تحقیقات دیگر حاکی از کاهش خطر سرطان‌های معده و ریه در صورت مصرف گوجه فرنگی است.
به نظر می‌رسد که به دلیل ارزش غذایی بسیار بالای این محصول و همچنین عرضه آن به قیمت مناسب،این ماده غذایی توانسته است طی سال‌های اخیر از جایگاه ویژه‌ای در سبد غذایی خانواده‌های ایرانی برخوردار شود.
گوجه فرنگی در ایران
مهندس شاپور علایی مقدم، مدیر کل دفتر سبزی و صیفی وزارت جهاد کشاورزی، با تأیید خبر قبلی خود مبنی بر واردات رب گوجه فله‌ای به کشور و همچنین عدم ابراز تمایل به ادامه اطلاع رسانی در این زمینه به دلیل وجود شائبه‌هایی در مورد افزایش قیمت گوجه فرنگی، در خصوص میزان تولید این محصول و سرانه مصرف آن در کشور به همشهری می‌گوید: «سالانه چهار میلیون و ششصد و ده هزار تن گوجه فرنگی در کشور تولید می‌شود که این میزان نسبت به سال گذشته 50 هزار تن و نسبت به سال‌های 82و 83 ششصد هزار تن افزایش داشته است.» او متوسط سرانه مصرف گوجه فرنگی در کشورهای مختلف جهان را 5 /16 کیلوگرم اعلام می‌کند و می‌گوید که این میزان در کشورهای در حال توسعه 5/26 کیلوگرم و در ایران 50 کیلوگرم است.
مدیرکل دفتر سبزی و صیفی وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به سرانه مصرف 5 /2 کیلوگرمی رب گوجه در ایران ظرفیت فعلی تولید این محصول در کارخانجات را 760 هزار تن در سال اعلام کرده و می‌گوید: «در حال حاضر سالانه 350 هزار تن از این محصول در کشور تولید می‌شود که بدین ترتیب به میزان 410 هزار تن ظرفیت خالی در کارخانجات داریم».
واردات رب گوجه فله‌ای از چین
گوجه فرنگی از ماه‌های قبل هم جنجال‌برانگیز بوده. دکتر عباس حاجی آخوندی ، مدیر کل نظارت بر مواد غذایی،آشامیدنی،آرایشی و بهداشتی وزارت بهداشت در رابطه با واردات رب گوجه فله از چین و استفاده از آن در برخی شرکت‌های تولیدکننده رب که در ماه‌های اخیر بحث‌هایی در مطبوعات برانگیخت به همشهری می‌گوید: «طبق نظریه کارشناس آن اداره ،رب گوجه فرنگی فله به عنوان ماده اولیه کارخانجات تولید کننده رب گوجه فرنگی در بسته بندی‌های آسپتیک و در ظروف آسپتیک، در اوزان بالا (حدود 200 کیلوگرمی) و معمولاً از طریق چین طبق درخواست شرکت‌های خصوصی و با اخذ مجوز از وزارت بهداشت وارد کشور شده است.»
مدیر کل نظارت بر مواد غذایی،آشامیدنی،آرایشی و بهداشتی وزارت بهداشت ضمن اشاره به آمارهای موجود در این زمینه اذعان می‌دارد که در سال 83 به میزان شانزده هزار وچهار صدو بیست ویک تن و در سال 84 به میزان چهار هزارو پانصدو هفتادو دو تن رب گوجه فرنگی از طریق کشور چین و با شرایطی که قبلاً ذکر شد، وارد کشور شده است.
دکتر محمد عزیزی ،دبیر انجمن علوم و صنایع غذایی ایران نیز در این رابطه به همشهری می‌گوید: «طی سال‌های گذشته برخی از کارخانجات در فصل تولید اقدام به تولید رب به‌صورت فله‌ای در بسته‌بندی‌های 100 یا 200 کیلوگرمی کرده و آن را در سایر فصول در اختیار دیگر کارخانجات قرار می‌دادند و این امر در صنایع داخلی مرسوم بوده است .»
عوارض گرانی
با توجه به انتشار اخباری مبنی بر افزایش قیمت گوجه فرنگی که بی تردید بر فرایند تولید رب گوجه و سایر محصولات حاصل از آن نیز تأثیر گذار است، احتمال واردات غیر قانونی رب گوجه فله‌ای افزایش خواهد یافت. در صورت وقوع چنین موردی به دلیل عدم دسترسی کارشناسان وزارت بهداشت به محصولاتی که به‌صورت غیر قانونی وارد کشور می‌شود و همچنین به دلیل امکان وجود ترکیبات غیر مجاز و انواع نگهدارنده‌ها در آن، افزایش سطح نظارتی این وزارتخانه بر روند تولید و واردات انواع محصولات حاصل از گوجه فرنگی ضروری به نظر می‌رسد. اگرچه، به هر حال می‌شود به امید روزهای ارزانی هم نشست!
تاریخ انتشار: ۶ بهمن ۱۳۸۵ - ۱۸:۱۶
دکتر ابراهیم جوان: این روزها گوجه فرنگی خیلی معروف شده. دلیلش هر چه باشد، بهانه خوبی است که یک بار دیگر درباره‌اش بیشتر حرف بزنیم و خواص آن را مرور کنیم؟