مهندس علیرضا نوین شهردار تبریز در بخش نخست گفت وگو با همشهری با اشاره به افتتاح 6 طرح عمرانی معوق مانده در ابتدای سال از اختصاص بیش از 35 میلیارد تومان برای بهره برداری از پروژه های عمرانی خبر داد و گفت: تبریز باید به جایگاه واقعی خود در میان کلانشهرها برسد. قسمت دوم این گفت وگو پیش رویتان است.
* آیا توجه به محلات محروم موردنظرتان هم بوده. با وجود احداث چند پارک در محلات محروم.
- طرح خدمات محله ای را ما به عنوان شعار سال 85 انتخاب کردیم. عمده کلانشهرها در معابر اصلی شهر خدمات رسانی می کنند. در قالب زیرگذرها و روگذرها یا معابر اصلی و... اما محلات ما عملاً تا پیش از این فراموش شده بودند.
باور کنید که محله ای در تبریز است که از قبل از انقلاب در آنجا آسفالت ریزی نشده بود. یا زباله ها به صورت هفتگی در محلات می ماند. ما در سال 85 ساماندهی خدمات شهری در محلات را پیگیری کردیم. از جمله آن، پنج بازارچه محلی در شهر تبریز در دست اقدام داریم. به همان شیوه که در تهران هستند. یا سه پل عابر پیاده به صورت مکانیزه تا پایان سال در این محلات به بهره برداری می رسد.
* استفاده از تجارب مشترک کلانشهرها، به عنوان یک مبنای جدی برای نظام مدیریتی حائز اهمیت است. مثلاً شهرداری تهران با نهاد اپور که مرکزی مطالعاتی و تحقیقاتی جهانی است و تجارب کلانشهرهای جهان را در اختیار دارد همکاری های گسترده ای آغاز کرده و این نهاد را به عنوان مشاور برای اداره شهر، انتخاب کرده است. آیا شما به عنوان یک کلانشهر در این حوزه برنامه ای دارید؟
- ما باید در داخل کشور، اتحادیه کلانشهرها را تقویت کنیم. این در واقع در جلسات شهرداران کلانشهرها مورد توجه قرار گرفته است که اقدامات اولیه آن انجام شده و از طریق وزارت کشور به دولت نیز برای تاسیس اتحادیه کلانشهرها پیشنهاد داده ایم. در شهریور امسال این جلسه در استانبول ترکیه برگزار خواهد شد که 50شهردار کلانشهر دنیا در این جلسه شرکت می کنند.
از ایران هم دکتر قالیباف و بنده شرکت خواهیم کرد. همانطور که اشاره کردید ما ناگزیریم از تجارب کلانشهرها استفاده کنیم. در یک ماه گذشته من با شهردار استانبول جلسه ای داشتم و به بررسی تجارب اداره آن شهر پرداختیم.
همان طوری که می دانید استانبول با 17میلیون جمعیت، یکی از شهرهای بزرگ دنیاست و اطلاع از کم و کیف اداره این شهر، حائز نکات مهمی است. در هر صورت من فکر می کنم آموزه های متعددی در این حوزه می تواند روشنگر باشد. مسلماً در این جلسات ما هم تجارب خودمان را بیان می کنیم. کلانشهرها امروزه با مشکلاتی چون آلودگی، کمبود فضای سبز و ترافیک و مهاجرپذیری و افزایش جمعیت دست به گریبانند. یعنی امروزه اگر ما از تجربه تهران استفاده کنیم، دیگر گرفتار ناهنجاری های مدیریت شهری تهران در دوره های گذشته نخواهیم شد.
همین طور تهران هم از تجارب کلانشهرهای دنیا. همان طور که ما از این موضوع استقبال کردیم و حضوری جدی داریم، امیدواریم که با تقویت اتحادیه های صنفی مهم نیز به این امر برسیم.
* تا چه اندازه فکر می کنید که این اتحادیه امسال به نتیجه برسد؟
- من فکر می کنم که دولت هم استقبال می کند. با وجود اینکه سازمان شهرداری ها در وزارت کشور وجود دارد، اما نقش اساسی و کلیدی را برای شهرداری ها ایفا نمی کند. از سویی چالش های پیش روی شهرداری ها زیاد است.
* آیا یکی از این چالش ها تصدی گری وظایف 13گانه شهرداری نیست که به منظور تحقق مدیریت واحد شهری پیش بینی شده است؟!
- ما هم اکنون در حال پیگیری مدیریت واحد شهری هستیم. البته دولت نیز در واگذاری برخی از وظایف اقداماتی را انجام داده است، اما وظایف فعلی که قرار است به ما واگذار کنند، وظایفی هزینه بر است. شهرداری هم اکنون به دلیل رکود مسکن و به دلیل کاهش ساخت و ساز، از نظر درآمدهای پایدار با چالشی جدی روبه روست.
این یک مسئله عمومی میان کلانشهرهاست، حتی در خود تهران هم این مشکل وجود دارد. انتظار ما این است که سازمان شهرداری ها این مشکل را به دولت منتقل کند. چرا که شهرداری ها با کاهش درآمد روبه رو هستند. فکر می کنیم که انتظار به جایی باشد که از دولت توقع کمک بیشتری داشته باشیم. مثلاً برای موضوع آنفلوآنزای مرغی اتحادیه های مربوطه با تلاش فراوان، دولت را به کمک طلبیدند و دولت نیز به آنان کمک کرد. شهرداری ها مهمترند.
اگر درآمد ما کم شود، مشکلات زیست محیطی- بهداشتی و ناتمام ماندن پروژه های عمرانی و... به وجود می آید که متاسفانه، آسیب جدی به بدنه جامعه وارد می شود. این در حالی است که شهرداری ها مکلف به اجرای بسیاری از برنامه ها هستند. دادن یارانه های متعدد، تامین 50درصد از هزینه احداث مترو، انجام فعالیت های فرهنگی و... وقتی درآمد شهرداری ها به دلیل رکود ساخت و ساز کاهش یابد، ما با معضل جدی روبه رو می شویم که ناگزیر دولت باید به شهرداری ها کمک کند.
از سویی قانون تجمیع به رغم کارهای خوب در شهرهای کوچک، شهرهای بزرگ و به ویژه صنعتی را دچار مشکل کرده است. درآمد شهرداری تبریز از حوزه صنعتی به یک سوم کاهش یافته که این یک معضل جدی است.
این در واقع تنها بخشی از مشکلات است. ما الان برای اداره کلانشهرها دنبال چاره جویی برای حل منطقی و تدریجی این مشکلات هستیم و انتظار داریم که دولت هم تسهیلاتی را برای این بخش در نظر بگیرد. ما در کمیسیون لایحه دولت چند پیشنهاد از کلانشهرها داریم که ان شاءالله به تصویب می رسد.
*با توجه به طرح جامع و تفصیلی تهران و دورنمایی از آینده پایتخت، آیا برای کلانشهرها لزوم این اتفاق را پیش بینی نمی کنید؟!
- متاسفانه تبریز هم گرفتار مشکل تهران شده است. طرح جامع ما دهه هفتاد شروع شده است، البته براساس اطلاعات و آمار سال 65. متاسفانه وقت طرح جامع به پایان رسیده، اما هنوز طرح تفصیلی آن طرح جامع را برای نیمی از شهر نداریم. 50درصد طرح تفصیلی شهر در طول سه ماه گذشته تهیه شده است.
اما امروزه در مبحث شهرسازی، بسیاری از شهرسازان معتقدند که باید دنبال طرح های راهبردی بود. طرح های جامع چندان پویا و کارآمد نیست. طرح های راهبردی هم براساس عوامل پیش بینی نشده، برنامه ریزی می شود. مثلاً از اوایل دهه هفتاد تا به امروز جمعیت تبریز دو برابر شده است. البته تهیه این طرح ها وظیفه وزارت مسکن و شهرسازی است. اما از آنجا که شهرداری ها مدیریت شهری را به عهده دارند، ناگزیر از داشتن سندی برای اداره بهتر شدند.
بنابراین مشارکت آنان انکارناپذیر است. از سویی باید در صورت تهیه طرح های مختلف، واقعیت ها مورد توجه واقع شود. مثلاً اگر ما می گوییم تا پایان سال 6کیلومتر از خط اول مترو را بهره برداری می کنیم، با توجه به تبریز سال 1400 و با جمعیت آن باید برنامه ای برای احداث مترو، تامین اعتبار آن پیش بینی شود چرا که جمعیت روبه رشد است.
تبریز 1400 جمعیتی در حدود 2میلیون و صد هزار نفر خواهد داشت که البته این به دلیل کنترل جمعیت است، اما همین مقدار 500هزار نفری که به تبریز افزوده می شود، خیابان، بزرگراه، معابر فرعی و خدمات شهری می خواهد. در این طرح تصویب شده که بیشتر شرح آن گفته شده، ما موظفیم 250 کیلومتر بزرگراه در تبریز احداث کنیم، اما چگونه؟! با این منابع درآمدی آیا قادر خواهیم بود؟!