در حالی که مسئولان و اهالی این دو رشته در گفت‌وگو با همشهری، حضور واسطه‌ها و تأثیرگذاری آنها را در معادلات نقل و انتقالات کتمان می‌کنند برخی افراد با توجه به افزایش بی‌رویه هزینه تیم‌داری در والیبال و بسکتبال و رشد بی‌سابقه دستمزدها، از نفوذ دلالان در این دو رشته خبر می‌دهند و معتقدند والیبال و بسکتبال هم در صورت عدم‌نظارت، به سرنوشت فوتبال دچار خواهند شد.
همین عده حتی پیشنهاد می‌دهند که مسئولان والیبال و بسکتبال به عنوان دو رشته دانشگاهی برای دورشدن از این ماجرا با نظارت دقیق برجزئیات نقل و انتقالات و روشنگری در تعامل با مربیان و مدیران باشگاه‌ها، با واکسینه‌کردن عناصر اصلی و به‌خصوص تیم‌ها به نوعی از افتادن رشته‌هایشان در این مهلکه پیشگیری کنند.
خارجی‌ها؛ دغدغه اصلی
در حالی که در این دورشته ورزشی در جابه‌جایی بازیکنان داخلی، همان مکانیسم قدیمی مذاکره مستقیم میان بازیکن، مربی و باشگاه حاکم است، بیشترین دغدغه مسئولان اجرایی دو فدراسیون یادشده را بازیکنان خارجی تشکیل می‌دهند که گروه‌گروه از کانال‌های رسمی و غیررسمی وارد لیگ‌های باشگاهی ایران می‌شوند و در بسیاری از موارد هم به دلیل شفاف‌نبودن قراردادها و نبودن نظارت بر ورود و خروج‌شان برای تیم‌ها و حتی فدراسیون‌های مربوطه دردسرساز شده‌اند. در حقیقت برخلاف فوتبال و در دایره بسته نقل و انتقالات بازیکنان داخلی، پول در جذب بازیکنان خارجی است که شمارشان هرساله در حال افزایش است. عدم نظارت دقیق بر این بخش و نبود قوانین شفاف چه در زمینه کمی و چه در موارد کیفی موجب‌شده تا واسطه‌های درگیر با بازیکنان خارجی در این دو رشته، درآمدهای چشمگیری داشته باشند.
اگرچه در بسکتبال با گذشت چند سال و شروع به‌کار ایجنت‌های داخلی تا حدودی مشکلات کمتر از والیبال بوده اما با وجود این هر دو رشته در این زمینه با مشکلات اساسی روبه‌رو هستند به‌گونه‌ای که درصورت پابرجا بودن شرایط فعلی صدمات زیادی به بدنه هر دو رشته خواهد خورد.
کنارکشیدن از نظارت
واقعیت آنکه هم فدراسیون بسکتبال و هم فدراسیون والیبال به‌‌رغم اعتقادی که به تأثیر حضور بازیکنان باکیفیت خارجی در پیشرفت رشته‌های خود دارند (این موضوع در بسکتبال به نحو چشمگیری مشهود بوده است) کمتر به دنبال دخالت در این ماجرا بوده‌اند و به نوعی خود را کنار کشیده‌اند و همین موضوع کافی بوده تا چه ایجنت‌های داخلی و چه برخی افراد دیگر، اجازه سوءاستفاده به خود بدهند. این گروه در بسیاری از موارد با جذب بازیکنان بی‌کیفیت و نازل نه‌تنها به رشد این دو ورزش کمک نکرده‌اند بلکه به نوعی سرمایه‌های مملکت را هدر داده و فرصت ابراز وجود را از بازیکنان جوان داخلی گرفته‌اند؛ این در حالی است که در بسیاری از موارد هم شاهد ورود بازیکنان خوب خارجی بوده‌ایم که تأثیرات آنان را هرگز چه در والیبال و چه در بسکتبال نمی‌توان نادیده گرفت. با همه این اوصاف، مهم نظارت بر مبالغ واقعی ردوبدل‌شده میان تیم‌ها، بازیکنان خارجی و واسطه‌هاست؛ چرا که منافع واسطه‌ها ایجاب می‌کند که بازیکنان خارجی با قیمت‌های غیرواقعی وارد کشور شوند. موضوع مهم دیگری که حتما باید از سوی فدراسیون‌های والیبال و بسکتبال- جدا از بحث تصویب قوانین سفت‌و‌سخت در زمینه ورود بازیکنان خارجی- مورد توجه قرارگیرد، سن این دسته از بازیکنان و ارزیابی فنی آنان و همچنین مبلغ قراردادشان است که کمتر به این موارد در سال‌های اخیر توجه شده است.
بی‌اعتمادی به داخلی‌ها
سرپرست چندین‌ساله تیم مهرام، قهرمان ایران و آسیا، در پاسخ به این سؤال که بازار نقلوانتقالات داخلی تا چه حد متاثر از حضور واسطه‌هاست می‌گوید:«درحال‌حاضر خوشبختانه بسکتبال با چنین مشکلی روبه‌رو نیست و تمامی جزئیات نقلوانتقالات مهم در مذاکرات مستقیم میان باشگاه و بازیکن حل‌و‌فصل می‌شود و پای شخص سومی در میان نیست.» حمیدرضا صمدزاده با اشاره به اینکه در طول چندین سال گذشته تنها یک‌بار و آن هم در سال اول تشکیل تیم مهرام یکی دو نفر تحت عنوان نماینده یا واسطه انتقال بازیکنان با این باشگاه صحبت داشته و جواب منفی شنیده‌اند، مدعی می‌شود هرگز شاهد چنین اتفاقی نبوده است. سرپرست مهرام در مورد چگونگی جذب بازیکنان خارجی سرشناسی که این تیم همه‌ساله به خدمت می‌گیرد، می‌گوید: «متاسفانه به ایجنت‌های داخلی نمی‌توان چندان اطمینان کرد و دلیلش هم این است که آنها بیشتر نقش رابط ایجنت‌های شناخته‌شده بین‌المللی را ایفا می‌کنند و خود با بازیکنان خارجی خوب، قرارداد مستقیم ندارند و به دلیل ایفای نقش واسطه، هزینه سنگین‌تری را به تیم‌ها در این زمینه تحمیل می‌کنند». وی در پاسخ به این سؤال که ایجنت‌های بین‌المللی تا چه حد به تعهدات خود پایبند هستند، اشاره‌ای به مشکل پیش‌آمده سال گذشته بین این تیم و«شیخ‌سمب» کرد و گفت: «نماینده ایجنت مربوطه با 3بار سفر به ایران با هزینه خود، موفق به حل مشکل پیش‌آمده میان این باشگاه و بازیکن یادشده شد و ما به همین دلیل ترجیح می‌دهیم بی‌واسطه برای جذب بازیکن خارجی به دنبال ایجنت‌های خارجی باشیم تا داخلی».
هرج‌ومرج در والیبال
اگر بسکتبال به دلیل حضور ایجنت‌های رسمی مورد تایید فیبا در سال‌های اخیر در زمینه آوردن بازیکنان خارجی با مشکل کمتری روبه‌روست، والیبال با مشکلات بسیار زیادی دست‌و پنجه‌نرم می‌کند و به نوعی شاهد هرج‌ومرج عجیبی در رفت‌وآمد بازیکنان خارجی به تیم‌های باشگاهی هستیم. در والیبال ایجنت رسمی همانند بسکتبال به چشم نمی‌خورد و در حقیقت گردانندگان تشکیلات آوردن بازیکنان خارجی را 2تا 3نفر تشکیل می‌دهند که بیشتر نقش رابط ایجنت‌های بین‌المللی را دارند. یکی از همین افراد که نمی‌خواهد نامش فاش شود دلیل غیبت ایجنت در والیبال را ناشی از عدم‌موافقت و ندادن مجوز رسمی از سوی FIVB می‌داند و می‌گوید: «برخلاف فیبا و فیفا، فدراسیون جهانی والیبال چندان اعتقادی به داشتن نماینده رسمی در زمینه جابه‌جایی بازیکنان ندارد و به همین دلیل ایجنت‌های چندکاره بین‌المللی اروپایی که همزمان کار نقلوانتقالات بازیکنان و مربیان فوتبال و بسکتبال را برعهده دارند، در این خصوص فعالیت می‌کنند».
وی با بیان اینکه فدراسیون والیبال که خود می‌تواند در این زمینه با معرفی افرادی رسمی به باشگاه‌ها به این کار نظم ببخشد، چندان تمایلی به این کار ندارد و به همین دلیل شاهد نوعی لجام‌گسیختگی در این زمینه هستیم که افراد ناوارد با حضور در این میدان هزینه‌های سنگینی را به تیم‌ها تحمیل می‌کنند. در برخی موارد هم شاهد مشکلات دیگری چون عدم تعهد باشگاه‌ها در مورد پرداخت حقوق کامل بازیکنان خارجی و شکایت آنها به فدراسیون جهانی هستیم. البته در فصل گذشته لیگ برتر که تعداد بازیکنان خارجی به بالاترین حد خود در سال‌های اخیر رسیده بود، بودند و هستند بازیکنان خارجی‌ای که حقوقشان را به طور کامل دریافت نکرده‌اند و اتفاقا تعدادی از تیم‌ها نیز منحل شده‌اند که همانند موارد پیش در صورت عدم پرداخت این طلب‌ها بازهم پرداخت دستمزد معوقه این بازیکنان بر دوش فدراسیون والیبال خواهد افتاد در حالی که واسطه‌های آنان مثل همیشه به دلیل عدم تایید از سوی فدراسیون جهانی و فدراسیون والیبال هیچ مسئولیتی در این زمینه به گردن نخواهند گرفت.