با وجود وتوی قطعنامه آمریکا و اروپا علیه سوریه در شورای امنیت سازمان ملل، تحرکات غرب با همراهی ترکیه از مسیرهای دیگر ادامه دارد. درباره آخرین تحولات سوریه با امیرموسوی،مدیر مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل گفت‌وگو کرده‌ایم.
- پس از وتوی قطعنامه علیه سوریه در شورای امنیت، به‌نظر شما، اقدام بعدی غربی‌ها چه خواهد بود؟
اینها دو بحث را می‌توانند دنبال کنند: یکی اینکه فشارهای تبلیغاتی و اقتصادی را به‌صورت یکجانبه و از طریق اتحادیه اروپا و کنگره آمریکا ادامه بدهند و دوم اینکه از طریق تشکیل شورای ملی سوریه در استانبول فشارهای روانی، سیاسی و دیپلماتیک بر دمشق را تشدید کنند. در مرحله بعد سعی خواهند کرد تا تاییدیه اتحادیه عرب و سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای شورای ملی سوریه را کسب کنند و تلاش خواهند کرد تا دولت سوریه را منزوی کنند.
- اکنون اصلاحات در چه مرحله‌ای است؟
اصلاحات سوریه واقعا با مشکل جدی روبه‌رو شده است. مشکلاتی که اکنون در سر راه اجرای اصلاحات در سوریه وجود دارد ناشی از دو مسئله است. یکی اینکه قدیمی‌های حزب بعث هنوز مقاومت می‌کنند و ظاهرا تمایلی به اجرای اصلاحات گسترده از جمله حذف و تعدیل اصل هشتم درباره حاکمیت حزب بعث و سهیم شدن مخالفان سیاسی در حاکمیت و آزادی زندانیان سیاسی ندارند و بیشتر مایل‌هستند همان برخورد امنیتی ادامه یابد که برخلاف خواسته‌های بشار اسد است.
وی واقعا تحت فشار قرار گرفته؛ هم از داخل حزب بعث و هم از داخل سوریه که باعث این همه درگیری شده است. من فکر می‌کنم اصلاحات در سوریه روند کندی دارد. دولت اسد برای انجام اصلاحات فرصت طولانی ندارد. به عبارتی، سوریه می‌تواند اصلاحات را با حفظ دوستی کشورهای چین، روسیه، ایران و بعضی از کشورهای دوست در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی انجام دهد در غیراین صورت، دوستان سوریه کمتر خواهند شد.
- در واقع اصلاحاتی که معتقدید آقای اسد باید انجام دهد همان حذف بزرگان حزب بعث است؟
به‌نظرم اسد باید مانند پدر خود برخورد کند. حافظ اسد در برخورد با رفعت اسد که برادرش بود و برخی دوستان بسیار جدی و به موقع و همه‌جانبه عمل کرد و رسما از مردم سوریه به خاطر برخورد امنیتی با برخی گروه‌های سیاسی عذرخواهی کرد و این نکته مهمی بود و وضعیت سوریه آرام شد و تا الان چهل سال خاندان اسد حکومت کردند. لذا بشار اسد به گام‌های قوی، شجاعانه و تاریخی نیاز دارد. وی می‌تواند با کمک دوستان سوریه از جمله ایران و قدرت‌های دیگر منطقه این اصلاحات را با شدت ادامه بدهد وگرنه وضعیت چندان به نفع وی نخواهد بود.
کارکرد شورای ملی مخالفان که اخیرا در استانبول تشکیل شده چیست؟
این مجلس می‌تواند از این به بعد پایگاهی برای هر نوع توطئه علیه سوریه باشد. اینها می‌توانند از طریق بیانیه‌ها و خواسته‌های این مجلس علاوه بر دخالت در امور داخلی سوریه، لشکرکشی یا نظارت بین‌المللی و دخالت‌های متنوع به هر نوع در آینده امور سوریه را مشروعیت ببخشند. از این رو، اینها در مرحله اول خواهند کوشید تا اتحادیه عرب یا شورای همکاری خلیج‌فارس این شورا را تایید بکند که زمزمه‌های آن هم شنیده می‌شود و حتی اگر یک مجموعه عربی نظیر همان شورای همکاری آن را تایید بکند، من فکر می‌کنم توطئه‌ها شدیدتر و گسترده‌تر علیه سوریه ادامه یابد و شبیه همان ماجرای لیبی خواهد بود.
- گویا اختلافات فراوانی در میان اعضای این شورا وجود دارد تا جایی که این اختلافات به درگیری‌های فیزیکی نیز کشیده است. علت این اختلافات را در چه می‌بینید؟
این شورا مرکب از گرایش‌های مختلفی نظیر اخوان المسلمین، سلفی‌ها، لاییک‌ها، لیبرال‌ها و کردهاست و هر کدام خواسته‌های مختلفی دارند اما فعلا تنها برای سرنگونی رژیم بشار اسد متفق‌القول شده‌اند. اما برنامه‌ای برای آینده ندارند. اینها قرار شده تا چند کمیسیون سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی اجتماعی شکل بدهند و بعد به جمع‌بندی برسند. البته در این میان، قطر ازطرف آمریکا و اتحادیه اروپا نقشی کلیدی دارد و تلاش مضاعفی صورت می‌دهد.
این علاوه بر ترکیه، عربستان سعودی و اردن است. اینها کمک می‌کنند تا اعضای شورا به توافقی برسند که تاکنون به توافقی نرسیده‌اند. علت تشکیل این شورا هم خواسته خانم کلینتون وزیر خارجه آمریکا بود که گفته بود اگر شورایی تشکیل نشود و گروه‌ها در جایی متحد نشوند، آمریکا نمی‌تواند درباره آینده سوریه موضعی اتخاذ کند.
البته آقای غلیون رئیس این شورا، استاد دانشگاه در فرانسه است و سابقه سیاسی ندارد و اساسا بسیاری از گروه‌هایی که حضور یافتند، سوابق سیاسی ندارند و حتی خیلی از کمیته‌های هماهنگی جوانان در سوریه منتقد این شورا هستند و آن را به موج سواری و هتل نشینی متهم کرده‌اند. اما این می‌تواند پایگاهی برای اجرای سیاست‌های غرب در سوریه باشد.