تاریخ انتشار: ۲۵ مهر ۱۳۹۰ - ۰۷:۲۴

رضا کیمیایی: پیش از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها همواره این پیش‌بینی وجود داشت که اجرای این طرح با تورم ۵۰ تا ۷۰درصدی مواجه خواهد شد اما مسئولان با فشار به بخش تولیدی کشور سعی کردند در ظاهر تورم را پایین نشان دهند ولی آنچه رخ داد واقعیت تلخی است که در نهایت مصرف‌کننده نهایی باید بهای آن را بپردازد.

 این شرایط موجب شده علاوه بر افزایش رسمی قیمت‌ها نرخ برخی کالاها به شکل غیر رسمی تا چندین برابر هم افزایش یابد.
عدم حمایت از بخش تولیدی کشور و عدم اجرای بسته حمایتی به‌رغم وعده‌های داده شده باعث شد تا واحد تولیدی که به‌زعم اتاق بازرگانی تنها با ۳۰درصد ظرفیت خود کار می‌کرد به تعطیلی برسد یا تنها ادامه حیات بدهد. از زاویه‌ای دیگر عدم حمایت از تولید در نهایت ضربه مهلکی به مصرف‌کننده می‌زند چرا که در کسب و کار، تولید‌کننده و مصرف‌کننده 2 عامل تعیین کننده برای بقای یکدیگر هستند و آسیب به هر کدام منجر به آسیب دیگری می‌شود.

افزایش قیمت کالاهای اساسی و مواد مورد نیاز مردم به‌رغم ذخیره سازی و اجرای سناریوهای مدیریت روانی جامعه به تدریج آسیب خود را به بدنه مصرفی کشور زده است و آنچه در پیش از اجرای قانون از آن به جراحی اقتصادی و احتمال درد و خونریزی یاد می‌شد این روزها بیشتر احساس می‌شود. مردم نمی‌دانند آنچه در بازار اتفاق می‌افتد واقعیت است یا خیر. سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان پس از ادغام و با چرخش محسوس مهدی غضنفری به سمت وزارت صنایع سعی در تعادل قیمت‌ها دارد اما آنچه رخ داده باعث شده تا مردم درد هدفمند کردن یارانه‌ها را بیش از پیش احساس کنند هر چند برخی مسئولان سازمان حمایت معتقدند افزایش قیمت‌ها را پله‌ای اعمال می‌کنند اما ارتفاع پله‌ها آن‌قدر زیاد است که نفس مصرف‌کننده نهایی را گرفته و تولید‌کننده در بهترین حالت به صفر راضی می‌شود تا نمره منفی نگیرد.بررسی بازار از ابتدای اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها موید این نکته است که حداقل 10قلم از کالاهای پر مصرف و تاثیرگذار در اقتصاد خانواده افزایش قیمت محسوس با مجوز دولت داشته است. جداول پیوست بیانگر روند افزایش قیمت برخی کالاهاست.

افزایش واقعی قیمت برخی کالاها پس از هدفمندی یارانه‌ها

نام محصول میزان افزایش قیمت توضیحات
محصولات لبنی پرمصرف 25 تا 30 درصد قیمت محصولات لبنی پرمصرف شامل ماست، پنیر، خامه، کره و...پس از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در سه مرحله افزایش یافته است.
محصولات لبنی لوکس 30 تا 35 درصد این محصولات نیز سه مرحله افزایش قیمت را شاهد بود و شامل کالاهایی مانند انواع شیر و فراورده‌های لبنی طعم‌دار، بستنی و برخی دیگر از اقلام است.
شیر 100 درصد قرار بود با اصلاح قیمت شیر، یارانه ۶۰۰ میلیارد تومانی این فراورده در قالب نهاده‌های دامی در اختیار دامداران قرار گیرد تا فاصله قیمتی حفظ شود اما به زعم فعالان لبنی و دامی این اتفاق رخ نداده و حتی افزایش رسمی قیمت‌ این محصولات نیز مانع گرانی توسط تولید کنندگان نشد.
نان 150 تا 300 درصد با اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه نان، قیمت این محصول آزاد و یارانه آن به‌صورت نقدی پرداخت شده است با این وجود هنوز هم عرضه چند نرخی نان ادامه دارد.
خودرو 12 تا 25 درصد به زعم مسئولان سازمان حمایت، افزایش، قیمت خودرو به‌صورت تدریجی اعمال شده تا تنشی در بازار ایجاد نکند اما هیچ مسئولی دلیل اختلاف قیمت ۲میلیونی یک خودروی خاص با قیمت درب کارخانه را توضیح یا توجیه نمی‌کند و رشد بی‌رویه قیمت خودروهای داخلی و خارجی در حاشیه بازار ادامه دارد.
سیمان 14 تا 15 درصد به‌نظر می‌رسد با افزایش رسمی قیمت سیمان اکنون قیمت این کالا در بازار مصرف داخلی از ثبات نسبی برخوردار بوده و این محصول افزایش قیمت غیررسمی کمتری داشته است اما فعالان حوزه سیمان معتقدند که هزینه تمام شده سیمان ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش قیمت داشته است.
آجر 100 درصد به گفته مسئولان دلیل افزایش قیمت آجر استفاده از سوخت مازوت بوده و انتظار می‌رفت این کارخانه‌ها در مدت زمان ذکر شده و با استفاده از خط اعتباری انرژی، تکنولوژی خود را تغییر دهند که هنوز هم منتظر این خط اعتباری و یارانه سوخت بوده و در نهایت قیمت‌ها افزایش یافته است.
لوازم خانگی 15 تا 25 درصد به گفته مسئول اتحادیه کشوری فروشندگان لوازم خانگی، قیمت این محصولات طی 2سال گذشته هیچ افزایشی نداشته این در حالی است که افزایش غیررسمی قیمت انواع لوازم خانگی در بازار به خوبی مشهود بوده و اخیرا نیز مصوبه افزایش رسمی قیمت لوازم خانگی وارداتی ابلاغ شده است.
مصالح ساختمانی 3 تا 64 درصد قیمت مصالح ساختمانی که در نیمه دوم سال گذشته نسبت به‌مدت مشابه سال قبل از 3 تا 64درصد افزایش یافته بود از ابتدای امسال نیز ادامه یافت و نرخ شن و ماسه و... متأثر از افزایش هزینه تمام شده تولید به‌طور رسمی و غیررسمی بازهم افزایش یافت.
قیمت آهن و فولاد 20 تا 25 درصد افزایش نرخ ارز موجب افزایش 3 تا 5درصدی قیمت هر تن انواع آهن و فولاد در بورس کالا شد، این در حالی بود که پیش از آن نیز قیمت تیر آهن و میلگرد افزایش یافته بود و در ادامه نیز برخی تغییرات تعرفه‌ای مانند افزایش تعرفه واردات میلگرد زمینه افزایش قیمت بیشتر محصولات فولادی را فراهم کرد.
مواد پروتئینی 10 تا 40 درصد قیمت مواد پروتئینی شامل گوشت قرمز، مرغ، تخم مرغ پس از هدفمندی یارانه‌ها با نوسان بسیاری همراه بوده و در حالی که طی چند ماهه نخست امسال افزایش قیمت گوشت قرمز و مرغ دغدغه اصلی بازار مصرف بوده طی یک ماهه اخیر افزایش لجام گسیخته قیمت تخم مرغ نگرانی مصرف‌کنندگان را موجب شده و قیمت هر شانه تخم مرغ به سه برابر هر کیلوگرم مرغ رسیده است.

روایت رسمی سازمان حمایت از افزایش قیمت‌ها پس از هدفمندی یارانه‌ها

ردیف گروه محصولات میزان افزایش رسمی قیمت
1 صنایع سلولزی 5 تا 10 درصد
2 مواد بهداشتی و شوینده‌ها 10 تا 13 درصد
3 نان‌های صنعتی و ماشینی 10 تا 20 درصد
4 نان‌های حجیم، نیمه حجیم و مسطح انبوه صنعتی 15 تا 20 درصد
5 روغن نباتی 15 درصد
6 ماکارونی 15 تا 20 درصد
7 آرد 15 تا 20 درصد
8 صنایع کنسرو و کمپوت تا سقف 10 درصد
9 فرآورده‌های لبنی 10 تا 12 درصد
10 سایر موادغذایی و کالاهای مصرفی حدود 10 درصد نرخ مصوب استانی