سامانه گرمایشی و سرمایشی فضاهای آموزشی و خوابگاهی با وجود هزینه بسیار هنوز استاندارد نیست و هر از گاهی شاهد حادثه تلخی در مدارس یا خوابگاهها هستیم. معمولا هر مسئولی سعی میکند با بهانهای خود را تبرئه کند تا اینکه پس از مدتی موضوع فراموش میشود. برای نمونه به سخنان وزیر آموزش و پرورش در واکنش به حادثه اخیر در دبیرستان شبانه روزی چابهار اشاره میکنیم: «این مدرسه زیر نظر ما نیست و وابسته به دانشگاه علوم دریانوردی چابهار است و ما تنها نظارت میکنیم.»
طی چند ماه اخیر حوادثی در برخی مدارس و خوابگاهها رخ داده که مسئولان در این باره واکنشهای مختلفی داشتهاند که البته بهطور تلویحی بیانکننده علل و عوامل بروز این حوادث نیز است.
عوامل مختلفی در بروز حوادث ناگوار در مدارس و خوابگاهها دخیل هستند که استفاده نادرست از وسایل گرمایشی و سرمایشی و تبدیل فضاهای غیراستاندارد به خوابگاه از مهمترین عوامل به شمار میرود.
سالهاست که مسئولان وزارت آموزش و پرورش از استانداردشدن سامانه گرمایشی همه مدارس سخن میگویند یا اینکه خوابگاهها استاندارد هستند، ولی متأسفانه حوادث، چنین ادعایی را تأیید نمیکند؛ چه بسا مسئولان آموزش و پرورش هم بر غیراستاندارد بودن فضاهای خوابگاهی مهر تأیید میزنند.
معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور با تأیید قصور برخی مسئولان در این باره به مهر گفت: «زمانی که یک ساختمان اداری و یا آموزشی را تبدیل به خوابگاه میکنند قطعا غیراستاندارد است و اگر حادثه و مشکلی در آن پیش نیاید باید به آن شک کرد.»مرتضی رئیسی با بیان اینکه فضای خوابگاه با محیط اداره، مدرسه و دانشگاه متفاوت است تصریح کرد: ساختمانهایی که کاربری دیگری دارد را تبدیل به خوابگاه میکنند و یقینا از لحاظ ایمنی و بهداشتی دچار مشکلات متعددی خواهد شد و باید منتظر حادثه در آن بود.
تجهیز پس از مدتی
معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: اطمینان داشته باشید که هر پروژه خوابگاهی که در آموزش و پرورش تعریف میشود، طبق استانداردهای لازم ساخته شده و حتی اگر در همان زمان تجهیز نشود پس از مدتی با امکانات کامل آماده میشود.نکتهای که در سخنان معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش وجود دارد، آن است که چگونه، خوابگاهی پیش از اینکه تجهیز شود تحویل آموزش و پرورش میشود و تا زمان تجهیز یقینا مورد بهرهبرداری قرار میگیرد و به تبع آن چون مجهز به سامانه گرمایشی یا سرمایشی نیست از وسایل غیراستاندارد استفاده میشود و طبیعی است که حوادثی نیز رخ دهد.اگر از زمان تحویل تا تجهیز، حادثهای رخ دهد مقصر کیست؟ مگر پیش از تجهیز به صرف اینکه نام پروژه خوابگاه است میتوان از آن بهعنوان خوابگاه استفاده کرد.
تجهیزات غیراستاندارد و نبود نظارت
تجهیزات برخی مدارس هنوز استاندارد نیست و آنهایی هم که استاندارد بودهاند چون سازمان خاصی در آموزش و پرورش متولی نگهداری فضاهای آموزشی و تجهیزات مدارس نیست مشکلات هر روز افزوده میشود. گواه این سخن حادثهای است که هفته گذشته در یکی از مدارس شهرستان هرسین استان کرمانشاه رخ داد و بر اثر نشت گاز 37دانشآموز دچار مسمومیت شده و روانه بیمارستان شدند.
در حادثهای دیگر نیز 3 دانشآموز جان باختند و چند دانشآموز دچار سوختگی شدند.
یک پرسش اساسی پس از سالها هنوز بیپاسخ مانده است و تاکنون بارها همشهری آن را مطرح کرده است: متولی نگهداری مدارس و فضاهای آموزشی و پرورشی چه سازمان یا نهادی است؟ سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس یا سرایداران مدارس، یا اینکه هدف تنها ساخت مدارس است و نگهداری مدنظر نبوده است؟
حذف بخاری غیراستاندارد
چند سالی است که با آغاز فصل سرما مسئولان آموزش و پرورش خبر میدهند که بخاریهای مدارس استاندارد شده اما باز هم شاهد استفاده از بخاریهای غیراستاندارد در مدارس بهویژه مناطق محروم هستیم، البته چند سال پیش با همکاری یکی از سازمانهای دولتی بخاریهایی به نام استاندارد تهیه و به مدارس ارسال شد اما از کارایی لازم برخوردار نبود.ناگفته نماند هر سال هم پول هنگفتی برای استانداردسازی سامانه گرمایشی مدارس هزینه میشود و این قصه پر غصه همچنان ادامه دارد، البته وزیر آموزش و پرورش اعلام کرده است: «تمام توانمان را به کار میگیریم که چنین اتفاقاتی در آموزش و پرورش رخ ندهد.»