پس از انجام اعمال مِنا در روز عید قربان، حاجى باید بار دیگر براى انجام 5 عمل از اعمال حج به مکّه برگردد.
گرچه وقت این اعمال تا پایان ماه ذى‌حجه است و مى‌تواند در مِنا بماند براى بقیه اعمالى که در مِنا شب‌هاى یازدهم و دوازدهم و روزهاى یازدهم و دوازدهم انجام مى‌شود و بعد از ظهر روز دوازدهم از منا خارج شود و براى بقیّه اعمال به مکّه بیاید.
پنج عملى که در مکّه باید انجام شود:
- طواف حج، نماز طواف حج، سعى بین صفا و مروه، طواف نساء (طواف نساء یکى از اعمال عمره مفرده و حج است و به سبب آن زن بر مرد و مرد بر زن که به سبب احرام، حرام شده بود حلال مى شود)، نماز طواف نسا.
احکام طواف:
- کیفیت طواف حج به همان نحو است که در طواف عمره تمتع گذشت بدون هیچ تفاوت مگر در نیّت که در اینجا باید به نیّت طواف حج بجا آورد.
- طواف را باید از مقابل گوشه‌اى از کعبه که حَجرُالاَْسْوَد (سنگى است بیضى شکل و سیاه رنگ، که در گوشه شرقى دیوار کعبه، با ارتفاع 5/1 متر از سطح مسجد نصب شده است) در آن است آغاز کند و در همان جا به پایان ببرد (هم اکنون از مقابل حجرالاسود تا آخر صحن مسجدالحرام خط سیاهى کشیده شده است که افراد مى توانند هنگام رسیدن به همان خط، طواف را آغاز و به همانجا ختم کنند).
- خانه کعبه، در حال طواف باید در طرف چپ طواف کننده باشد، بنابراین اگر در حال حرکت رو به کعبه باشد، یا عقب عقب برود صحیح نیست.
- انسان باید همانطورى که همه مسلمانان طواف مى کنند ـ بدون دقّتهاى اهل وسوسه ـ طواف را از مقابل حجرالاسود شروع کند و ادامه دهد و ایستادن مقابل حجرالاسود در هر دور لازم نیست.
- ـ طواف کننده باید به دور حِجْرِ اسماعیل (حجر اسماعیل: فضایى است بین کعبه و دیوارى نیم دایره به عرض حدود 10 متر که از زاویه شمالى تا زاویه غربى کعبه امتداد دارد) هم بگردد، یعنى در هنگام طواف، داخل «حِجر» نرود.
- براى مطاف حدى وجود ندارد و تا هر جاى مسجد الحرام که طواف در آن طواف کعبه صدق کند، طواف مجزى است، ولى مستحب است که اگر اضطرار و ازدحام نباشد فى ما بین کعبه و مقام ابراهیم انجام دهد.
- اگر انسان بر اثر بیمارى یا پیرى یا زیادى جمعیّت نتواند در این محدوده طواف کند، طواف در خارج این حدّ اشکال ندارد.
- طواف کننده باید با طهارت طواف کند یعنى با وضو باشد و غسلى برعهده او نباشد و نیز بدن و لباس وى پاک باشد، همانگونه که نماز مى‌خواند.
منبع مورد استفاده برای این مدخل