پیامک بهعنوان یک ابزار ارتباطی جدید در یک دهه گذشته توانسته است جای خود را بهخوبی در میان مخاطبان و اهالی رسانه باز کند. پیامک ابزاری ارتباطی و اطلاعاتی است که برای اطلاعرسانی نیاز به زیرساخت قابل اعتنایی در یک سازمان ارتباطی ندارد و همین مسئله تمایل به اطلاعرسانی به وسیله این ابزار را بسیار افزایش داده است.
گونههای مختلفی از اخبار و اطلاعات را میتوان به وسیله این سامانه اطلاعاتی ارسال کرد. نکته قابل توجه در استفاده از این ابزار ماهیت کوتاه بودن آن است. یک پیامک خبری نمیتواند و نباید همانند آنچه در شبکههای خبری مختلف منتشر میشود به ارتباطگیری با مخاطب خود بپردازد؛ در واقع متن خبر نباید با پیامک به اطلاع مخاطب برسد و تنها تیتر یا بخش برگزیده از درون خبر است که با پیامک میتواند منتقل شده و مخاطب را به پیگیری اصل آن وادار کند.
بر همین مبنا اگر رسانههای خبری استفادهکننده از پیامک میخواهند با ریزش مخاطب روبهرو نشوند باید در انتخاب و نوع انعکاس خبر دقت قابلتوجهی به خرج دهند. گاه دیده میشود که برخی پایگاههای اطلاعرسانی بهصورتی بسیار ناشیانه با کمک این ابزار به ارائه گزارش لحظه به لحظه فعالیت مدیران سازمان خود میپردازند و این موضوع در کنار بحث کلی ناتوانی آنها در دروازهبانی و گزینش خبر باعث شده است که پیامک خبری ارسالی از سوی آنها در نگاه مخاطب تبدیل به هرزنامه شود.
از سوی دیگر جهتگیریهای موجود در برخی از پیامکهای خبری باعث شده برخی از این پیامکها همانند سرویسهای خبری مطبوعات مکتوب به ارائه مطالبی با جهتگیری و سمت و سوی مشخص بپردازند - حال چه در انتخاب خبر و چه در پردازش آن - و این موضوع باعث شده مخاطب حس کند که این ابزار در حال حرکتدادن او به سمت یک جریان خاص است و لذا در برابر آن مقاومت به خرج میدهد و این یعنی حرکت در جهت از بین رفتن تاثیر این ابزار ارتباطی.
بهدلیل وجود هزینه بالا در ارسال پیامک خبری، مخاطبان این رسانه به نوعی مخاطبان خاص به شمار میروند. رسانهها بهدلیل هزینههای ارسال پیامک معمولا بهصورت هدفمند اقدام به ارسال پیامک به مخاطب خود خواهند کرد و از سوی دیگر در موارد تبلیغاتی هم پیامکها در حال حرکت کردن به سوی هوشمندی است و تناسبی میان محتوای پیامک و دریافتکننده آن بهوجود آمده که هر پیامک دقیقا به مخاطب هدف خود برسد.
معمولا برای ارسال پیامکهای خبری از صاحب شماره تلفن همراه اجازه گرفته میشود، به این شکل که ابتدا با ارسال پیامکی از او خواسته میشود با ارسال پیامکی به فرستنده، تمایل خود را به دریافت خبر اعلام کند. این موضوع در سادهترین شکل موجب میشود حریم شخصی مخاطب مورد هجوم و هجمه قرار نگیرد و او به نوعی احساس مزاحمت نکند.پیامکها امروزه در حال تبدیل شدن به یک رقیب بیبدیل برای تلویزیون و اینترنت هستند، شاید در برخی موارد در زمان ارسال برخی پیامکها از لحاظ فرهنگی شاهد تعارضاتی باشیم اما تکنولوژی تلفن همراه چون گذاشتن تلفن روی حالت بیصدا این امکان را فراهم آورده است که دریافت انبوه پیامکها ایجاد مزاحمت نکند. به هر شکل نباید فراموش کرد که در دوره انفجار اطلاعات این ظرفیت اطلاعرسانی غیرقابل انکار است و با وجود مزاحمتهایی که گاه پیامک بهوجود میآورد میتواند مورد اعتنای جدی رسانهها برای جذب مخاطب قرار بگیرد.
* مدیرکل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران