همایش مصلحت و حقوق بشر

در مورد این همایش و اهداف آن گفت‌وگویی با دکتر جعفر کوشا رئیس کرسی صلح، حقوق بشر و دمکراسی دانشگاه شهید بهشتی انجام داده‌ایم که از نظرتان می‌گذرد.

• هدف از برگزاری همایش مصلحت و حقوق بشر چیست؟

این همایش با پیشنهاد مجمع تشخیص مصلحت نظام و در راستای اهداف کرسی حقوق بشر دانشگاه شهید بهشتی برپا می‌شود تا چالش‌های فراروی بحث مصلحت و حقوق بشر بررسی شود. بنابراین هدف اصلی کرسی حقوق بشر در مرحله اول برقراری ارتباط با سازمان‌های دولتی و ثانیا آموزش و ترویج حقوق بشر در کشور است. در ارتباط با حقوق بشر و مصلحت ظرافت‌های زیادی وجود دارد. اینکه بدانیم در کجا‌ها می‌توانیم منافع عمومی را مصلحت در نظر بگیریم تا ضمن رعایت حقوق بشر و کرامت انسانی بتوان منافع عمومی را تأمین کرد. در برخی موارد امکان دارد این دو با هم در تعارض باشند.

• محورهای اصلی این همایش چیست؟

این همایش سه محور دارد. محور اول مبانی نظری است. در محور دوم همایش موضوع مصلحت و حقوق بشر از لحاظ اسناد بین‌المللی، منطقه‌ای، کنوانسیون‌ها و... مورد بررسی قرار می‌گیرد.

• در این همایش منظور از مصلحت همان بررسی اختلاف مجلس و شورای نگهبان است یا مسائل کلان‌تر؟

مصلحت نظام جایی مطرح می‌شود که منافع عامه و عمومی مورد بحث قرار بگیرد. در این بخش از همایش سخنران‌ها موضوعات را از نگاه بین‌المللی مانند منشور ملل متحد، جامعه ملل متحد و نهادهای وابسته، کنوانسیون‌ها و اسناد مختلف مورد بررسی قرار می‌دهند تا مشخص شود آیا با توجه به عرف بین‌الملل یا نگاهی تطبیقی در شورای امنیت سازمان ملل و سایر کشور‌ها چنین نهادی وجود دارد و مهم‌تر اینکه آیا این مصلحت می‌تواند در جاهایی با حقوق بشر در تعارض باشد. باید توجه داشت چالش‌ها و موضوعات بین‌المللی که فراروی ایران است متنوع‌اند. در این بین موضوعات بین‌المللی مانند مسائل هسته‌ای، حقوق بشر و... که ایران را در چالش بین‌المللی قرار داده‌اند مورد بررسی حقوقی قرار می‌گیرد و بررسی می‌شود که آیا باید منافع عمومی در نظر گرفته شود یا حقوق بشر. در واقع چگونگی مکانیسم و برخورد بین‌المللی با این موضوعات بررسی می‌شود.

در ادامه اگر آرا و احکام بین‌المللی در این زمینه وجود دارد از آنها استفاده کنیم. محور سوم همایش شامل جنبه‌های کاربردی مصلحت نظام و حقوق بشر (مصلحت و حقوق بشر در سیاست‌های کلی نظام، نقش ملاحظات حقوق بشری در مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام، مصلحت و حقوق بشر در سیاست تقنینی، مصلحت و حقوق بشر در سیاست قضایی، مصلحت و حقوق بشر در سیاست اجرایی) است. در این محور سیاست‌های کلانی که مجمع تشخیص مصلحت نظام به کار برده و چالش‌هایی که پشت سر گذاشته است مورد بررسی قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر اینکه تنظیم سیاست‌های کلان تا چه میزان با اسناد بین‌المللی حقوق بشر تطبیق دارد محور سوم این همایش است. از آنجایی که یکی از وظایف مجمع طراحی سیاست‌هایی است که از طرف مقام معظم رهبری به آن ارجاع شده بنابراین موضوع در زمینه تقنینی، اجرایی و قضایی بررسی می‌شود.

نتیجه این همایش چه خواهد بود؟

در پایان همایش بیانیه‌ای نیز صادر خواهد شد. البته نتایج این همایش برای مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای نگهبان، مجلس، قوه قضاییه و مجریه و دانشگاه‌ها و متون درسی دانشجویان مفید خواهد بود.