در این خصوص با حسین رویوران، کارشناس مسائل سیاسی گفت‌وگو کردیم.
- ارزیابی‌تان از قطعنامه اخیر شورای حکام علیه ایران با توجه به فشارهای آمریکا چیست؟
مطلوب غرب این بود که براساس گزارش اخیر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت ارسال شود. هدف آمریکا و برخی دیگر از کشورهای غربی این بود که شورای حکام به اجماع برسد که چنین نشد. قطعنامه علیه ایران بود اما ایستادگی روسیه، چین و بالاتر از آن نم (کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد) به‌گونه‌ای بود که اجازه اجماع نداد و غرب نتوانست به آنچه انتظار داشت، برسد و در نهایت فقط حفظ آبرو کرد. به این ترتیب قطعنامه‌ای با رضایت روسیه و چین بدون ارجاع به شورای امنیت و بدون هیچ‌گونه تعیین زمان و اولتیماتوم تصویب شد و طبق معمول تنها نگرانی خودشان را از فعالیت‌های هسته‌ای ایران اعلام کردند و از ایران خواستند که در شفاف‌سازی همکاری کند.
- فکر می‌کنید چه میزان در خنثی‌سازی فشار اخیر موفق بودیم؟
من فکر می‌کنم با توجه به مقدمات قطعنامه روز جمعه و تلاش بسیار زیاد برخی کشورهای غربی برای فشار به ایران، کشورمان در مدیریت فاز دوم این مسئله در شورای حکام موفق بود. نکته دوم اینکه غیرمتعهدها برای نخستین بار، هم بیانیه دادند و هم از یوکیا آمانو به‌شدت انتقاد کردند که چرا از گزارش‌های سرویس‌های اطلاعاتی به‌عنوان منابع استفاده کرده‌است. تذکر این مسئله از این منظر مهم بود که اگر حضور و عدم‌حضور بازرسان در ایران یکی باشد، یعنی گزارش براساس سرویس‌ها باشد و نه گزارش‌های میدانی بازرسان، اساساً انگیزه همکاری اعضا با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از بین می‌رود. در ماجرای اخیر گروه نم نکات بسیار مهمی مطرح کرد که می‌تواند بسیاری از رفتارهای آژانس را در آینده اصلاح کند، لذا من اتفاقات اخیر در پرونده هسته‌ای ایران را یک دستاورد برای کشور می‌دانم.
- تصور چنین بود که با توجه به گزارش متفاوت مدیرکل آژانس و سفری که پیش از آن به آمریکا داشت، تصمیمات شدیدی علیه ایران اتخاذ شود. چرا این سناریو به موفقیت نینجامید؟
گزارش اخیر آمانو با گزارش‌های قبلی آژانس مغایرت بسیار زیادی داشت؛ چرا که در آن به جای اطلاعات میدانی با منبع بازرسان به سرویس‌های اطلاعاتی استناد شده بود و همین میزان واکنش‌ها را بالا برد. به عبارت دقیق تر، گزارش‌نویسی آمانو یک بدعت بود. واکنش جمعی اعضا هم نسبت به این نوع گزارش‌نویسی بالا بود و در نهایت برآیند این کنش‌و‌واکنش، خودش را در شورای حکام نشان داد که تعدیل این شرایط غیرطبیعی بود.
- با توجه به اینکه تصمیم درخصوص تحریم‌های احتمالی علیه ایران به بهار موکول شده، فکر می‌کنید اتفاق جدیدی در مسیر پرونده هسته‌ای کشورمان می‌افتد؟
من تصور می‌کنم غرب از پرونده هسته‌ای به‌عنوان یک ابزار سیاسی علیه ایران استفاده می‌کند و در آینده نیز همین رفتار را ادامه می‌دهد. حل این پرونده یک اراده سیاسی می‌خواهد که در حال حاضر در غرب وجود ندارد، بنابراین بهانه آنها مهم نیست. غرب فعلاً می‌خواهد این ابزار سیاسی را نگه دارد و با آن ایران را تحت فشار قرار دهد. من تصور می‌کنم شرایط فعلی در آینده ادامه پیدا خواهد کرد و تغییری در آن ایجاد نخواهد شد. کشور ما نیز با تداوم دیپلماسی فعال خود می‌تواند این فشارها را خنثی کند.