گرو ه اجتماعی- زهرا رفیعی: در همایش مصلحت و حقوق بشر که صبح سه شنبه در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد به این موضوع پرداخته شد که تقاطع حقوق بشر به معنایی که کشور‌های جهان آن را پذیرفته‌اند و مصلحتی که ما برای مصوبات خود درنظر می‌گیریم، کجاست.

در این همایش که با همکاری کرسی حقوق بشر، صلح و دمکراسی یونسکو، کمیسیون حقوقی و قضایی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، دکتر کوشا رئیس کرسی حقوق بشر، صلح و دمکراسی یونسکو گفت: موضوع همایش به‌دلیل اینکه با دو موضوع مصلحت نظام و حقوق بشر سر و کار دارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و همچنین خروجی این همایش را به‌صورت رهیافتی در اختیار مسئولان قرار خواهیم داد.

وی گفت: مخاطب اصلی این همایش مجمع تشخیص مصلحت نظام است. باید دید این مجمع در مصوبات و دستورالعمل‌هایی که برای حل اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان صادر می‌کند تا چه میزان اسناد حقوق بشری را مورد استفاده قرار می‌دهد.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سؤال که آیا در مجمع چنین انعطاف‌پذیری‌ای برای ملاحظه اسناد بین‌المللی حقوق بشر در مصوباتش وجود دارد یا خیر؟ گفت: به‌نظر من مجمع در شرایط کنونی ناگزیر است. از یک طرف وجود اسناد حقوق بشری و معاهداتی که ایران عضو آن است و از طرف دیگر اختلافات و درگیری‌های موجود بین این اسناد با احکام شرعی وجود دارد، ایجاب می‌کند مجمع تشخیص منعطف‌تر باشد. مصلحت ایجاب می‌کند که برای حفظ نظام و رعایت کرامت انسانی مجمع را به سمتی سوق دهیم که منافع عامه را در راستای حقوق بشر و تعریفی که امروز از آن می‌شود ملاک قرار دهد تا با توجه به نظام جهانی حقوق‌بشر و اسنادی که وجود دارد به‌خصوص در حوزه زنان و کودکان و محکومان و متهمین و دادرسی منصفانه و عادلانه تصمیم بگیرد. به‌نظر من اگر در این بخش کم‌کاری صورت بگیرد لطمه خواهیم ‌خورد. الان در شرایطی هستیم که مجمع تشخیص مصلحت نظام باید وارد مباحثی شود که از نظام و وجهه آن دفاع کند و موارد حقوق‌بشری را درنظر بگیرد.

در این همایش دکتر سید مصطفی محقق داماد عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه مصلحت چاقوی دو لبه است گفت: مصلحت گاهی به نفع عموم، انسانیت و کرامت است و اگر این قضیه به دست نااهلان بیفتد عملا هر کاری به نفع شخصی باشد انجام می‌گیرد.

وی گفت: بسیاری از مسائل حقوق‌بشری امروز اصولی هستند که اصل چهره اسلام را زیر سؤال می‌برند.

دکتر محقق داماد گفت: همه امر به معروف‌ها مشروط به این است که هیچ‌گونه ضرری به یک مسلمان وارد نشود. اگر فکر می‌کنید با امر به معروف کسی مورد توهین قرار می‌گیرد نباید امر به معروف کنید.

در ادامه حجت‌الاسلام دکتر سعید رجحان عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق با موضوع مصلحت و عدالت سخنرانی کرد.

وی با سؤالی مبنی بر اینکه اگر انجام عملی از نظر عامل به مصلحت باشد ولی براساس حکم عام یا مطلق الهی انجام آن عمل ممنوع و مخالف با عدالت باشد آیا آن عمل به استناد به مصلحت جایز است و یا بر عکس بحث خود را شروع کرد و به مبانی فقه امامیه اشاره کرد و نتیجه گرفت: اعمال مصلحت یا ترک آن تنها در چارچوب موافقت و سازگاری با عدالت دینی جایز است و هیچ مصلحتی در مخالفت با عدالت نیست.

امروزه در جمهوری اسلامی مصلحت اندیشی فقط در مجمع متوقف نشده است و افرادی هستند که برای کل جامعه مصلحت اندیشی می‌کنند و متأسفانه در موارد متعدد خلاف‌عدالت چنین می‌کنند. نمی‌توانم بپذیرم که دروغ مصلحت آمیز به ز راست فتنه انگیز است و مجوز دروغ را نه شرع می‌دهد و نه عقل.حبیب‌الله شاملو، رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام در این همایش گفت: چند سالی است که دبیرخانه مجمع رویکرد علمی به کارهای خود داده است. این امر باعث شده تا گزارش‌های راهبردی برای تبیین سیاست‌های کلی نظام بسیار جامع تدوین شود. از آنجایی که حقوق بشر از موضوعات مهم بین ایران و نظام جهانی است، ضرورت دارد مسئله حقوق بشر به‌خوبی تعریف و ترسیم شود.

مسئله حقوق بشر به‌عنوان حربه علیه ما در مجامع بین‌المللی به کار گرفته می‌شود اما آیا اگر به منابع اسلامی مراجعه کنیم نمی‌توان به ریشه‌های حقوق بشر مدت‌ها قبل‌تر از کسانی که امروز شعار حقوق بشر می‌دهند برسیم؟ انتظار می‌رود در جمع‌بندی‌های این همایش به مدارکی برسیم که تحولی در نظام جهانی ایجاد کند و با استناد به مدارک علمی و قرآنی موضوع را برایشان روشن کنیم.

وی در پایان تاکید کرد که مصوبات مجمع تشخیص در 30 سال گذشته همه حقوق‌بشری بوده و در جهت منافع مردم تصمیمات گرفته شده است.در این همایش مقالاتی در حوزه مبانی نظری، مصلحت، حقوق بشر و اسناد جهانی و منطقه‌ای و جنبه‌های کاربردی مصلحت نظام و حقوق بشر ارائه شد.

منبع: همشهری آنلاین