بانک مرکزی به گفتوگوی سید عباس موسویان دبیر کمیته فقهی سازمان بورس با خبرگزاری مهر تحت عنوان « اشکالات شرعی ارزانفروشی سکه» واکنش نشان داد. در اطلاعیه تحلیلی بانک مرکزی موضوع بازار آتی سکه در بورس کالا زیر ذرهبین قرار گرفته و آمده است:
1- شرعی بودن ماهیت قرارداد پیش فروش سکه: پیشفروش مذکور بر پایه بیع سلف صورت پذیرفته لذا هیچگونه شک و تردیدی در زمینه شرعی بودن آن وجود ندارد. در طرح مذکور- برخلاف آنچه در بازارهای آتی سکه در بورس کالا انجام میپذیرد- بانک مرکزی اقدام به تعیین قیمت تمام شده مسکوک طلا در زمان انجام پیشفروش و اخذ تمام وجه آن از متقاضیان کرده و همچنین تحویل مسکوک طلای موضوع پیشفروش به مشتریان را در موعد مقرر تعهد میکند.
2- محل اشکال شرعی بودن تعیین قیمت سکه در بانک مرکزی: در ارتباط با این موضوع و همچنین با توجه به محتوای مطالب عنوان شده، ضروری است موضوع به شرح ذیل به تفصیل مورد ارزیابی قرار گیرد:
الف- بانک مرکزی براساس مفاد آییننامه ورود و صدور معاملات طلا، نقره و پلاتین (مصوب شورای پول و اعتبار ) میتواند بهمنظور تنظیم بازار طلا، نقره و پلاتین راساً یا از طریق بانکهای کشور مبادرت به ورود و صدور فلزات مذکور همچنین انجام معاملات مربوط به آنها کند. بنابراین بهعنوان یگانه تولیدکننده رسمی مسکوک طلا در ایران، اقدام به تعیین و اعلام نرخ روزانه مسکوک طلا بر پایه روشهای کاملاً علمی و معیارهای خاص خود نموده، منبعد از این هم اقدام به تعیین نرخ پیشفروش مسکوک طلا، برای تحویل مسکوک موضوع پیشفروش در 4 ماه آینده خواهد کرد.
آنچه در گفتار دبیر کمیته فقهی سازمان بورس به آن اشاره شده، واقعی نبودن نرخ اعلامی بانک مرکزی در طرح پیشفروش مسکوک طلا و بیان فاصله آن با قیمت اعلامی بازارهای آتی در تیرماه سال آینده است که به نوعی اقدام بانک مرکزی در تعیین قیمت مسکوک طلا را از نظر شرعی دارای شک و تردید اعلام کردهاند. بانک مرکزی با عنایت به وظایف حاکمیتی خود راساً اقدام به تهیه و تامین مواداولیه و تدارک تمامی تمهیدات لازم جهت ضرب مسکوک طلا نموده و با توجه به انحصاری که در انجام این امور در اختیار دارد شایستهترین نهاد جهت تعیین قیمت منصفانه براساس اصول بهای تمام شده است لذا همواره با عنایت به نقش قانونی خود، از دامن زدن به افزایش واهی قیمتها و دمیدن در حباب قیمتی بازار اجتناب میورزد.
ب- بانک مرکزی بهعنوان قابل اتکاترین قیمتساز بازار مسکوک طلای ایران و همچنین مؤثرترین کنترلکننده نوسان غیرمتعارف قیمت بازار مزبور، هرگز به نرخهای مورد معامله در بازارهای آتی که عمدتاً بر مبنای قیمتهای انتظاری و براساس پیشبینیها و برآوردهای فردی که به تبع کسب سودهای غیرمتعارف توسط گروههای خاص تولید و ارائه میشود، اتکا نکرده و نمیکند.
ج- گروههای خاص نقشآفرین در بازارهای آتی، اساساً با پرداخت بخش اندکی از بهای مسکوک موضوع پیشفروش- نزدیک به10درصد قیمت آتی- در این بازارها وارد شده و با سرمایهگذاری 90درصد مابقی منابع خود در سایر کالاهای جایگزین تا زمان سررسید تحویل مسکوک پیش خرید، علاوه بر کسب سود حاصل از انجام فعالیتهای جانبی، همواره برای رسیدن به سود مورد انتظار خود در بازار مذکور، با انجام اقدامات سوداگرایانه و سفته بازی، نوسانات غیرمعمولی را در نرخ روزانه مسکوک طلا تحمیل میکنند.
بنابراین بدیهی است اقدام اخیر بانک مرکزی در تعیین قیمت مسکوک طلا که براساس معیارها و شاخصهای صحیح و منطقی کشف قیمت و با توجه به بهای تمامشده مسکوک طلا حتی با احتساب هزینههای تولید و کارمزد فروش انجام پذیرفته و هرگز ذخایر ملی کشور را با بهایی کمتر از ارزش واقعی به فروش نرسانده و نمیرساند بلکه قطعاً متفاوت با نرخهای سوداگرایانه ایجاد شده توسط دلالان بازار طلا نیز هست، با مخالفت و موضعگیری این افراد سودجو و منفعت طلب روبهرو میشود.