تاریخ انتشار: ۲۸ بهمن ۱۳۸۵ - ۱۵:۳۴

گره ادب و هنر: تا همین چند سال پیش، اکران بعد از جشنواره معمولاً اختصاص به فیلم‌هایی می‌یافت که در طول سال امکان نمایش نیافته بودند.

فیلم‌هایی نه‌چندان مطرح که سینمادارها در فصل‌های دیگر رغبتی به اکرانشان نشان نداده بودند. به همین خاطر بود که در فاصله بعد از جشنواره تا اکران نوروز، فیلم‌هایی که از مدت‌ها قبل در انبار دفاتر پخش، باقی مانده بودند، به نمایش درمی‌آمدند.

در واقع بعد از جشنواره فصل مرده‌ای برای اکران محسوب می‌شد و کمتر تهیه‌کننده‌ای حاضر بود فیلمش را در این ایام به نمایش درآورد. کسانی هم که  فیلم‌هایشان در این روزها اکران می‌شد، از این وضعیت راضی نبودند ولی چاره‌ای جز پذیرش این موعد نمایش نداشتند و به آن به چشم تنها فرصت اکران فیلمشان نگاه می‌کردند.

از چند سال پیش اما شرایط تغییر کرد. وقتی «بوتیک» در بیست و یکمین جشنواره فیلم فجر با تحسین و ستایش منتقدان و تماشاگران مواجه شد، تهیه‌کننده‌اش تصمیم گرفت بلافاصله بعد از جشنواره آن را اکران کند.

در شرایطی همه تصور می‌کردند «بوتیک» به خاطر اکران در فصلی نامناسب، شکست خواهد خورد، ماجرا کاملاً برعکس شد. فیلم دقیقاً از فضای رسانه‌ای جشنواره به مثابه بهترین تبلیغ استفاده کرد و به فروش قابل قبولی هم دست یافت.

سال گذشته هم همین اتفاق با فیلم «چهارشنبه» تکرار شد. فیلم برگزیده جشنواره بیست و چهارم، درست چند روز بعد از اتمام جشنواره به نمایش عمومی درآمد و با  استقبال خوبی هم مواجه شد؛ اتفاقی که امسال می‌توانست با فیلم‌هایی چون «اخراجی‌ها» و «سنتوری» تکرار شود.

فیلم‌های محبوب تماشاگران جشنواره که در ایام برگزاری این فستیوال بهترین و کاربردی‌ترین شیوه تبلیغ در ایران، یعنی تبلیغات دهان به دهان در موردشان صورت گرفته بود.

منتها اکران بعد از جشنواره امسال کاملاً یادآور سال‌های نه چندان دور است و فیلم‌هایی روی پرده آمده‌اند که اکثراً از مدتها قبل در نوبت نمایش مانده بودند. فیلم‌هایی که بعید به نظر می‌رسد بتوانند مخاطبان زیادی را به خود جلب کنند.

رازها

آخرین ساخته سینمایی محمدرضا اعلامی، در جشنواره بیست و سوم به نمایش درآمد و مورد توجه هم قرار نگرفت. «رازها» قرار بود فیلم وحشت باشد ولی منتقدان آن را یک کمدی ناخواسته نامیدند. شاید همین فضای منفی باعث شد که فیلم عملاً امکانی برای اکران مناسب نیابد.

در این مدت اعلامی تلاش زیادی انجام داد تا «رازها» را در زمان مناسب و در یک گروه سینمایی قابل قبول به نمایش درآورد. چند باری هم زمزمه اکران «رازها» شنیده شد ولی در دقیقه نود، فیلم دیگری به جای «رازها» به نمایش درآمد.

این فیلم سرانجام در شرایطی اکران شد که اعلامی گفت چار‌ه‌ای جز پذیرش این شرایط را نداشته، چون اگر اکران در این ایام را نمی‌پذیرفت، ممکن بود نمایش فیلم یک سال دیگر به تأخیر بیفتد.

اعلامی در گفت‌وگویی با یکی از خبرگزاری‌ها با اشاره به شرایط نامطلوب اکران «رازها» باز هم بحث قدیمی مافیای اکران را پیش کشیده است: «وقتی صحبت از مافیای اکران می‌شود همه انکار می‌کنند و می‌گویند چنین چیزی وجود ندارد و فیلم‌ها باید با هم رقابت کنند.
من موافق رقابت فیلم‌ها با هم هستم ولی در صورتی که شرایط برای همه یکسان باشد. فیلم‌های خاصی هستند که از زمان آغاز فیلمبرداری، نوبت اکرانشان مشخص است ولی اکثر فیلم‌ها این شرایط را ندارند. این به معنای رقابت آزاد در سینما نیست.»

در «رازها» که ماجرای توطئه یک زن علیه شوهرش است، میترا حجار، امین تارخ و ایرج نوذری نقش‌های اصلی را بازی کرده‌اند.

اعلامی که روزگاری با فیلم «نقطه ضعف» از امیدهای سینمای ایران محسوب می‌شد، مدتهاست که از روزهای اوجش فاصله گرفته است، هر چند او معتقد است که منتقدان انصاف را در مورد «رازها» لحاظ نکرده‌اند و اکثراً بدون دیدن فیلم آن را کوبیده‌اند.

او می‌گوید: «امیدوارم دوستان مطبوعاتی که در مورد فیلم «رازها» می‌خواهند مطلبی بنویسند ابتدا فیلم را ببینند، چون افراد زیادی در این دو سال بدون دیدن فیلم آن را نقد کردند.»

محکومین به بهشت

از آخرین حضور حجت‌الله سیفی در سینمای ایران بیش از یک دهه می‌گذرد. «ماه عسل» آخرین حضور این کارگردان در سینمای ایران محسوب می‌شد، فیلمی که با تاخیری چند ساله در سال 75 اکران شد.

سیفی که در دهه شصت جزو فیلمسازان نسبتاً پرکار سینمای ایران محسوب می‌شد، دو سال پیش «محکومین به بهشت» را مقابل دوربین برد. فیلم ماجرای دو دختر شهرستانی است که به دنبال رفاه و آسایش بیشتر راهی تهران می‌شوند.

نکته جالب اینکه  افسانه ماهرو و کاوه سماک‌باشی که موقع بازی در این فیلم اولین تجربه‌شان را مقابل دوربین سپری کرده بودند، حالا نسبتاً شناخته شده هستند. افسانه ماهرو بعد از این فیلم در «رویای خیس» و «محاکمه» ایرج قادری بازی کرده و کاوه سماک‌باشی با حضور در چندین مجموعه تلویزیونی چهره شناخته شده‌ای محسوب می‌شود. محمود عزیزی و مهدی میامی دیگر بازیگران «محکومین به بهشت» هستند.

سیفی می‌گوید: در فیلمش آسیب‌های اجتماعی را به تصویر کشیده است.

جایی در دور دست

خسرو معصومی بعد از ساخت «رسم عاشق‌کشی» مسیر تازه‌ای را پی گرفت. او که چند سالی به واسطه غم نان فیلم‌هایی چون «پر پرواز» را ساخت، سرانجام به حال و هوای مأنوس و آشنایش بازگشت. تحسین منتقدان از «رسم عاشق‌کشی» باعث شد تا معصومی این مسیر را ادامه دهد و اعلام کند که این فیلم اولین قسمت یک سه‌گانه بوده است.

«جایی در دور دست» که این روزها بر پرده سینماها آمده را می‌توان فیلمی در ادامه «رسم عاشق‌ کشی» دانست. فیلمی که باز هم در جنگل‌های شمال می‌گذرد. ماجرا از زمانی آغاز می‌شود که در منطقه جور مازندران جسد یک جنگلبان از زیر برف پیدا می‌شود.

مهران رجبی، مرضیه خوش‌تراش و هادی دیباجی بازیگران اصلی «جایی در دوردست» هستند. این فیلم در حالی به نمایش عمومی درآمده که معصومی در حال ساخت سومین قسمت سه‌گانه‌اش در شمال است.

من و نگین دات کام

اولین تجربه بلند سینمایی حسین قناعت که چند سال قبل در جشنواره کودک و نوجوان اصفهان به نمایش درآمده بود، از جمله فیلم‌هایی است که این روزها بر پرده آمده است. این فیلم که مضمونی کودکانه دارد در جشنواره اصفهان مورد توجه تماشاگران کودک قرار گرفت، حالا با تأخیری چند ساله به اکران عمومی درآمده است.

فیلم‌های کودک و نوجوان در سال‌های اخیر شرایط مساعدی نداشته‌اند، در واقع سالهاست که فیلم‌های این گونه، به درستی اکران نمی‌شوند. نمایش عمومی «من و نگین دات کام» را هم می‌توان به قول یک تهیه کننده قدیمی یک اکران از سر باز کنی نامید.

این نوع فیلم‌ها، در واقع تنها اکران می‌شوند که اکران شده باشند! از پیش هم همه می‌دانند که قرار نیست اتفاق خاصی برای فیلم بیفتد و تماشاگران گسترده‌ای به تماشایش بنشینند.