تحلیل: سرمایه گذاران در بورس تهران بخوانند

با توجه به افت شدید قیمت سهام به ارزش هایی به مراتب کمتر از بهای تمام شده خرید آنها، موضوع چگونگی انعکاس آثار مالی این تغییرات در صورت های مالی به یکی از مسائل اساسی شرکت ها تبدیل شده است.
محمد حسن سعادتیان، عباس وفادار و محمد رضا طباطبایی که همگی از اساتید دانشگاه و اعضای نهاد های رسمی و حرفه ای چون جامعه حسابداران رسمی ایران، کانون کارشناسان رسمی دادگستری، کارگزاران رسمی بورس اوراق بهادار و بورس فلزات، اشخاص حقیقی مورد تایید هیات عالی نظارت سازمان حسابرسی و انجمن صنفی مشاوران و تحلیلگران سرمایه گذاری هستند، در اظهار نظرهای رسمی، ارزش های بازار را مبنای مناسبی برای احتساب ذخیره کاهش ارزش سرمایه گذاری های بلند مدت ندانسته اند و با برآورد ارزش فعلی جریان های آتی وجوه نقد مورد انتظار سرمایه گذاری های بلند مدت تعدادی از شرکت های گروه سرمایه گذاری پتروشیمی و مقایسه آن با بهای تمام شده این سرمایه گذاری ها، اقدام به برآورد ذخیره کاهش ارزش سرمایه گذاری های بلند مدت به منظور انعکاس آن در صورت های مالی این شرکت ها کرده اند.
بنا به گفته عباس وفادار، ارزش بازار سرمایه گذاری های بلند مدت مبنای مناسبی برای اندازه گیری سود و زیان دوره نیست. به موجب استاندارد حسابداری شماره ،۱۵ از آنجا که مدیریت واحد های تجاری قصد یا توان فروش سرمایه گذاری های بلند مدت را در کوتاه مدت ندارند، لذا نباید ارزش های بازار این سرمایه گذاری ها را مبنای انعکاس آنها در صورت های مالی قرارداد و انعکاس نوسانات کوتاه مدت در ارزش بازار سرمایه گذاری های بلند مدت در صورت های مالی منجر به تحریف صورت های مالی می شود به نحوی که این صورت های مالی فاقد ویژگی های لازم برای ارزیابی عملکرد شرکت ها بالاخص از بعد سودآوری و قدرت پرداخت دیون و قابلیت مقایسه این صورت ها خواهند بود. بر این اساس و به موجب استاندارد های حسابداری و تفسیر های آن، صرفا کاهش دائمی در ارزش سرمایه گذاری های بلند مدت باید در صورت های مالی منعکس شود. حتی وقوع زیان عملیاتی در یک یا چند سال متوالی الزاما به معنای کاهش دائمی در ارزش سرمایه گذاری های بلند مدت نیست. منظور از کاهش دایمی در ارزش سرمایه گذاری ها کاهشی است که انتظار نمی رود در بلند مدت برگشت شود. دایمی بودن کاهش در ارزش سرمایه گذاری های بلند مدت باید با توجه به مواردی از قبیل متغیر های اقتصادی، شرایط حاکم بر صنعت، فعالیت های انتفاعی واحد سرمایه پذیر، تداوم زیان دهی، عدم بازگشت ارزش های اولیه بازار به مدت طولانی یا استمرار کاهش ارزش سنجیده شود و مسئولیت تعیین موقتی یا دایمی بودن کاهش ارزش سرمایه گذاری های بلند مدت با مدیریت واحد سرمایه گذار است که برای این منظور ضروری است از نظر کارشناسان با صلاحیت استفاده شود.
بنا بر بررسی های انجام شده توسط این کارشناسان در حال حاضر ارزش ذاتی بسیاری از سرمایه گذاری ها بیشتر از ارزش بازار آنها بوده و با توجه به نتایج حاصل از تحلیل های بنیادی و تکنیکی، رونق مجدد بازار سرمایه بسیار محتمل است.
عباس وفادار معتقد است : شاخص کل باید به ارزش تعادلی خود برسد. شاخص کل بورس طی چند ماه گذشته به دلیل وجود ریسک های سیستماتیک با کاهش چشمگیری مواجه بوده است به نحوی که ارزش بازار بسیاری از شرکت ها حتی به رقمی کمتر از ارزش ذاتی آنها رسیده است. به نظر وی با کاهش عوامل تشکیل دهنده ریسک سیستماتیک، قطعا افزایش تدریجی قیمت ها به منظور انطباق ارزش بازار شرکت ها با ارزش ذاتی آنها صورت خواهد پذیرفت و روند حرکت شاخص کل و شاخص بازده نقدی در بازه زمانی اول دی ماه 1384 تاکنون شاهد این مدعا است. لذا لازم است بجای استفاده از ارزش بازار، ارزش ذاتی سرمایه گذاری های بلند مدت را برآورد و با مقایسه آن با بهای تمام شده، ذخیره کاهش ارزش مورد نیاز را تعیین کرد.
وی گفت : بر همین اساس و با بررسی تک تک این سرمایه گذاری ها از نظر شرایط حاکم بر صنعت، شدت رقابت و تغییرات در فناوری، وضعیت سودآوری و قدرت پرداخت دیون، وضعیت مالی شرکت، ظرفیت تولید، تقاضای بازار و طرح های توسعه، اقدام به برآورد ارزش ذاتی سرمایه گذاری ها بر اساس ارزش فعلی جریان های آتی وجوه نقد کرده ایم و با مقایسه آن با بهای تمام شده سرمایه گذاری های بلند مدت، ذخیره کاهش ارزش مورد نیاز این سرمایه گذاری ها را محاسبه کرده ایم و جالب است که در بیشتر موارد، ارزش ذاتی سرمایه گذاری ها به مراتب بیشتر از ارزش بازار آنها بوده است. در برخی موارد نیاز به احتساب ذخیره کاهش ارزش نبوده و در برخی موارد نیز رقم ذخیره کاهش ارزش مورد نیاز به مراتب کمتر از تفاوت بین بهای تمام شده و ارزش بازار این سرمایه گذاری ها بوده است.
وفادار تاکید کرد : به رغم موارد فوق، به لحاظ رعایت اصل محافظه کاری و دیدگاه بلند مدت بودن سرمایه گذاری ها وبا توجه به شرایط اقتصادی کنونی کشور، افشا، نگهداشت و حفظ آثار مالی تفاوت بین ارزش فعلی جریان های آتی وجوه نقد مورد انتظار و ارزش بازار سرمایه گذاری ها در حساب سود انباشته شرکت های سرمایه گذار تا زمان بازگشت نسبی قیمت سهام شرکت های سرمایه پذیر به سطح قیمت های برآورد شده بر اساس ارزش فعلی جریان های آتی وجوه نقد مورد انتظار ضروری است.