سوریه همچنین یک سال است که در درون، صحنه درگیری و منازعات خونباری است که در آن چندصد نفر کشته شدهاند، هرچند که نمیتوان درباره تعداد دقیق کشتهها و انتساب آنها به یکی از دوطرف منازعه حکم قطعی صادر کرد. در این یک سال سلاحهای گوناگونی در 2 گستره میدانی و دیپلماتیک علیه این کشور آزموده شد که در جنگ افزارهای مختلف و ابزارهای متنوعی از قبیل جنگ شدید رسانهای، تحریمهای اقتصادی، تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب، تهدید به اقدام نظامی، ارسال ناظران عرب به سوریه و بالاخره ارائه پیشنویسهای عربی غربی خواستار استعفای بشار اسد رئیسجمهور سوریه نمود یافت اما تاکنون این سلاحها چندان کارایی نداشته است.
علل و عوامل متعددی در ورای این امر نهفته است که شاید یکی از آنها، شکست طرح معروف تبدیل حمص به بنغازی دیگر و تعریف آن بهعنوان مأمن و مأوایی برای مخالفان نظام حاکم بوده است. شاید اظهارات ولید جنبلاط از رهبران سیاسی لبنان درباره اینکه سقوط حمص به معنای سقوط انقلاب در سوریه است، در اینجا شایسته یادآوری باشد.
ارتش سوریه بیش از یک ماه پیش عملیات گستردهای را در برخی از مناطق شهر مرزی حمص یعنی بابا عمرو، البیاضه و الخالدیه آغاز کرد و طی یک ماه تمامی این مناطق را از گروههای مسلح پاکسازی کرد و سپس به سراغ ادلب رفته و همان سناریو را در این شهر آغاز کرده است. در حوزه دیپلماتیک هم نظام حاکم در سوریه همچنان درهم تنیدگی خود را دارد و سناریوی پیشنهاد شده از سوی اتحادیه عرب درباره کنارهگیری رئیسجمهور سوریه به بنبست خورده است و از همین روست که طی روزهای گذشته و پس از پایان عملیات ارتش سوریه در حمص، بازیگران بینالمللی و منطقهای از مواضع خود درباره ضرورت کنارهگیری اسد عقب نشستهاند و اکنون سطح توقع خود را به توقف زد وخوردها و ارسال کمکهای انسان دوستانه به مناطق آسیبدیده کاهش دادهاند. این را میتوان از پیشنهاد ارائه شده از سوی کوفی عنان فرستاده ویژه سازمان ملل و اتحادیه عرب به سوریه و نیز از لابه لای اظهارات وزیر خارجه آلمان و همتای عربستانیاش در ریاض دریافت. کوفی عنان پس از پایان دور دوم مذاکراتش با اسد تاکید کرد که محور مذاکراتش برقراری فوری آتش بس و آغاز ارسال کمکهای انسان دوستانه و آغاز گفتوگوها بوده است.
بهنظر میرسد که او اظهارات و وعدههای مثبتی از طرف سوری دریافت کرده است که باعث شده تا با وجود پیچیده و دشوار بودن روند تحولات در سوریه، درباره این مذاکرات اظهار خوشبینی کند. وزیر خارجه آلمان هم از ریاض درباره سازوکاری سیاسی و تحول دیپلماتیک در سوریه سخن راند و سعود الفیصل همتای سعودیاش هم در اظهاراتی عجیب که میتوان آن را نوعی عقبنشینی دیپلماتیک توصیف کرد، با اشاره به اینکه هیچکس ضدیتی با نظام حاکم در سوریه ندارد، خواستار برقراری آتش بس و سپس تصمیمگیری خود مردم سوریه درباره نظام حاکم در این کشور شد.
سوریه در 2 عرصه میدانی و دیپلماسی روند رو به جلویی را طی میکند که علاوه بر عوامل و عناصر داخلی، تحولات منطقهای، موقعیت ژئوپلیتیک، شکاف دیپلماتیک و به عبارتی رقابت شدید و رو به گسترش میان 2 قطب روسیه و آمریکا و تاکید آمریکاییها و اسرائیلیها بر ضربالمثل معروف دشمن عاقل بهتر از دوست نادان در تعامل با پرونده سوریه و گریز تمامی قدرتهای بینالمللی از گزینه اقدام نظامی، همگی باعث شدهاند تا این کشور، بازیگران منطقهای و بینالمللی را به عقب نشینی وادارد. روزها و هفتههای آینده برای سوریه سرنوشت ساز است.