به گزارش همشهری آنلاین، حیات فراکسیونی 8 دوره مجلس شورای اسلامی در کشورمان نشان می‌دهد چینش فراکسیون‌های سیاسی مجالس ایران از مدل دو قطبی "اکثریت - اقلیت" که اغلب منتسب به اصولگرایان و اصلاح‌طلبان بوده‌اند به سمت مدلی جدید متمایل می‌شود؛ مدلی که در آن اصولگرایان صحنه‌گردانی می‌کنند و فراکسیون‌های متعدد اصولگرا در مجلس تشکیل می‌شوند تا فضای مجلس آرایش دیگری به خود بگیرد. آرایشی که بر روی خیلی از مناسبات مجلس از جمله تعیین رئیس مجلس می‌تواند تأثیرگذار باشد. شاید از این روست که وقتی از محمدرضا باهنر درباره چینش فراکسیونی مجلس نهم و تعیین رئیس مجلس سوال می‌شود، او می‌گوید: "داریم طراحی‌هایی انجام می‌دهیم."
جدول فراکسیون‌های سیاسی 8 دوره مجلس شورای اسلامی
| نام فراکسیون |
زمان شکل‌گیری فراکسیون |
تشکیل دهندگان یا چهره‌های شاخص فراکسیون |
سرنوشت فراکسیون |
| فراکسیون نهضت آزادی ایران |
مجلس اول |
به ریاست مهدی بازرگان |
عمر این فراکسیون صرفاً در مجلس اول بود |
| فراکسیون حزب الله |
مجلس پنجم |
حجج‌الاسلام والمسلمین ناطق نوری، حسن روحانی، موحدی کرمانی و موحدی ساوجی موسسان این فراکسیون بوده‌اند. محمدرضا باهنر از حامیان این فراکسیون بوده است. |
فراکسیون حزب‌الله از مجلس ششم به بعد، به فراکسیون اصولگرایان تغییر نام یافت.این فراکسیون در مجلس ششم فراکسیون اقلیت پارلمان بود و غلامعلی حداد عادل ریاست آن را بر عهده داشت. ریاست این فراکسیون که در مجالس هفتم و هشتم فراکسیون اکثریت مجلس شد به ترتیب بر عهده احمد توکلی و علی لاریجانی بود. |
| فراکسیون مستقل‌ها |
مجلس پنجم |
طه هاشمی و محمدباقر نوبخت |
- |
| فراکسیون مجمع حزب‌الله
|
مجلس پنجم |
تشکیل شده از ائتلاف 70 تن از نمایندگان مجلس از دو حزب کارگزاران سازندگی و ائتلاف نیروهای خط امام (ره)؛ ریاست این فراکسیون بر عهده عبدالله نوری بود |
وقتی اصلاح‌طلبان و به اصطلاح دوم خردادی‌ها در مجلس ششم قدرت گرفتند، نیروهای فراکسیون مجمع حزب الله که شامل کارگزارانی ها و نیروهای موسوم به خط امامی بودند در فراکسیون جدیدی با عنوان دوم خرداد جای گرفتند. |
| فراکسیون دوم خرداد |
مجلس ششم |
اعضای جبهه مشارکت، حزب کارگزاران سازندگی، مجمع روحانیون مبارز، مجمع نیروهای خط امام (ره)، حزب همبستگی، حزب اسلامی کار، جمعیت تولیدگرایان و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی فراکسیون جبهه دوم خرداد را به ریاست علی‌اکبر محتشمی‌پور تشکیل دادند |
فراکسیون دوم خرداد در مجلس هفتم و مجلس هشتم، تحت عناوین فراکسیون اقلیت، فراکسیون اصلاحات یا فراکسیون خط امام (ره) نیز نامیده شد که ریاست آن برعهده محمدرضا تابش است. |
| فراکسیون فراجناحی‌ها |
مجلس ششم |
20 تن از نمایندگان مجلس که عضو یا سمپات حزب اعتدال و توسعه و دیگر گروه‌های سیاسی همسو با آن بودند که از مهمترین اعضای این فراکسیون می‌توان به محمدباقر نوبخت و حسن سبحانی که هر دو اقتصاددان هستند اشاره کرد. |
- |
| فراکسیون ائتلاف حزب‌الله |
مجلس هفتم |
فراکسیون ائتلاف حزب‌الله انشعابی از فراکسیون اصولگرایان بود که حسن غفوری‌فرد چهره سرشناس این فراکسیون به شمار می‌آمد. |
حسن غفوری‌فرد که چهره سرشناس این فراکسیون بود در مجلس هشتم در جایگاه یک فراکسیون سیاسی دیگر به نام فراکسیون مهرورزی قرار گرفت. |
| فراکسیون اصولگرایان تحولخواه یا مستقل |
مجلس هفتم |
فراکسیون اصولگرایان تحولخواه نیز انشعابی از فراکسیون اصولگرایان بود که ریاست آن را محمد خوش‌چهره بر عهده داشت |
چهره‌های شاخص اصولگرایان تحولخواه از جمله محمد خوش چهره و عماد افروغ دیگر برای انتخابات مجلس هشتم کاندیدا نشدند به این ترتیب چهره‌های این فراکسیون ترجیح دادند نام اصولگرایان مستقل تا اطلاع ثانوی در خارج از پارلمان بماند! |
| جبهه وفاق و کارآمدی |
مجلس هفتم |
جبهه وفاق و کارآمدی نیز به ریاست امیدوار رضایی تشکیل شد انشعابی از فراکسیون اصولگرایان محسوب می‌شود |
نام این فراکسیون در فهرست فراکسیون‌های مجلس هشتم مشاهده نمی‌شود. |
| فراکسیون موتلفه اسلامی | مجلس هشتم | فراکسیون موتلفه اسلامی به ریاست اسدالله بادامچیان و با حضور چهره‌هایی نظیر فاطمه رهبر در مجلس هشتم تشکیل شد. | اسدالله بادامچیان اعتقاد دارد فراکسیون موتلفه اسلامی از بزرگترین فراکسیون‌های پس از انقلاب اسلامی است و تاکید کرده که این فراکسیون در مجلس نهم فعال‌تر نیز می‌شود. |
| فراکسیون پیشرفت و عدالت
|
مجلس هشتم |
محمدرضا باهنر موسس این فراکسیون است
|
محمدرضا باهنر در آخرین اظهاراتش در زمینه چینش فراکسیون‌ها در مجلس نهم اعلام کرده است "داریم طراحی‌هایی می‌کنیم." |
| فراکسیون انقلاب اسلامی |
مجلس هشتم |
چهره‌هایی که در انتخابات مجلس نهم تحت عنوان جبهه پایداری وارد صحنه رقابت‌ها شدند در مجلس هشتم عنوان انقلاب اسلامی را بر فراکسیون خود قرار داده بودند |
دست اندرکاران فراکسیون انقلاب اسلامی که به مجلس نهم نیز راه پیدا کرده‌اند می‌خواهند یک فراکسیون جدید با عنوان فراکسیون پایداری تشکیل دهند. |
| فراکسیون مهرورزی |
مجلس هشتم |
سرشناس‌ترین چهره این فراکسیون، حسن غفوری‌فرد است. |
هنوز مجلس هشتم به پایان نرسیده، رئیس فراکسیون مهرورزی خبر از انحلال این فراکسیون می‌دهد. |
4 برداشت از رویش فراکسیون‌های سیاسی در 8 دوره مجلس
- پارلمان جمهوری اسلامی ایران از اول انقلاب تا کنون دست کم 13 فراکسیون سیاسی به خود دیده که همگی غیر از دو فراکسیون تنها در یک دوره مجلس عمر داشته‌اند. فراکسیون اصولگرایان و فراکسیون اصلاح‌طلبان به ترتیب 4 و 3 دوره مجلس قدمت دارند.
- فراکسیون اصولگرایان قدیمی‌ترین فراکسیون سیاسی در مجلس شورای اسلامی است که نام اولیه آن فراکسیون حزب الله بوده است. فراکسیون اصولگرایان تنها در مجلس ششم در اقلیت مجلس قرار داشته است.
- اولین تجربه ایجاد انشعاب از فراکسیون اصولگرایان در مجلس هفتم اتفاق افتاد به این ترتیب که سه فراکسیون جدید با عناوین فراکسیون ائتلاف حزب الله، فراکسیون اصولگرایان مستقل و جبهه وفاق و کارآمدی تشکیل شدند.
- محمدرضا باهنر نماینده مجالس دوم، سوم، چهارم، پنجم، هفتم و هشتم که از حامیان اصلی فراکسیون حزب الله در مجلس پنجم و موسس فراکسیون پیشرفت و عدالت در مجلس هشتم بود، حسن غفوری‌فرد نماینده مردم در مجالس اول، پنجم، هفتم و هشتم و محمدباقر نوبخت دبیرکل حزب اعتدال و توسعه را می‌توان مردان فراکسیون‌ساز مجلس نامید چراکه غفوری‌فرد در رأس دو فراکسیون ائتلاف حزب الله و مهرورزی نسبت به فراکسیون‌سازی همت داشته و نوبخت نیز که عامل ایجاد فراکسیون‌هایی با دستمایه مستقل بودن و فراجناحی بودن در دوران نمایندگی‌اش بوده است.
چینش فراکسیونی مجلس نهم
زمزمه‌ها حاکی از این است که تجربه ایجاد انشعاب از فراکسیون اصولگرایان که استارت آن در مجلس هفتم خورد، بار دیگر در مجلس نهم تکرار می‌شود.
به گزارش همشهری آنلاین، همزمان با مشخص شدن ترکیب مجلس نهم برخی چهره‌های راه‌یافته به مجلس نهم از تشکیل فراکسیون‌های متعدد سیاسی در مجلس آتی خبر می‌دهند به طوری که عنوان شده است نه تنها فراکسیون‌های جدیدی با نام لیست‌های انتخاباتی مشهوری مانند جبهه پایداری، صدای ملت و ایستادگی در مجلس نهم متولد می‌شوند بلکه گروه‌های شکل‌دهنده جبهه متحد اصولگرایان نیز جدا می‌شوند و فراکسیون‌هایی با نام‌های رهپویان انقلاب اسلامی، جمعیت ایثارگران، موتلفه اسلامی و ... به آرایش فراکسیونی مجلس اضافه می‌شوند.
بر طبق این گزارش، فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت اولین فراکسیون جدید مجلس نهم است که دوشنبه 18 اردیبهشت ماه 91 یعنی حتی قبل از شکل‌گیری مجلس نهم با برگزاری نخستین نشست مجمع عمومی خود در محل ساختمان مجلس قدیم اعلام موجودیت کرد. کاظم جلالی دبیر هیئت موسس این فراکسیون اصولگراست. جلالی اعلام کرده که حاضران در مجمع عمومی این فراکسیون بر ریاست علی لاریجانی در مجلس نهم اتفاق نظر دارند.
جلالی پس از تشکیل نخستین جلسه مجمع عمومی فراکسیون رهروان ولایت در تشریح دیدگاه‌های این فراکسیون به خبرنگاران گفت: برخی در مجلس از ولایت هزینه می‌کنند در حالی که ما معتقد هستیم که ما باید برای ولایت هزینه شویم. پاسداری از قانون اساسی، حفظ شأن قوه مقننه و تحقق سند چشم‌انداز به عنوان بالاترین سند بالادستی کشور توجه به مشکلات مردم و رایزنی با فراکسیون‌ها مختلف کشور اولویت‌های ماست.
همشهری آنلاین در پی این گزارش به بررسی این موضوع می‌پردازد که آیا تشکیل فراکسیون‌های سیاسی جدید و افزایش تعداد فراکسیون‌های سیاسی مجلس می‌تواند شاخصه‌ای از یک رفتار متعالی و مترقی از سوی نمایندگان باشد.