تاریخ انتشار: ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۱ - ۱۶:۰۲

همشهری آنلاین: آزمایشهای جنجالی اخیر درباره جزئیاتی از چگونگی تبدیل کردن ویروس N5H1 آنفولانزا به سلاحی برای نابودی انسان‌ها، افراد زیادی را عصبی کرده است،‌ نگرانی اصلی از این است که شاید فرد یا گروهی از اعضای گروه‌های تروریستی بتوانند از چنین ویروسی برای ساخت سلاح بیولوژیکی استفاده کنند.

حتی اگر دستورالعمل ساخت چنین سلاح بیولوژیکی تا کنون منتشر نشده باشد، ویروس‌های زیاد دیگری وجود دارند که بتوان از میان آنها یکی را برای ساخت سلاح‌های کشنده انتخاب کرد. برای اینکه تاثیرگذاری چنین سلاحی بالا باشد،‌ ویروس باید به خوبی بتواند از انسانی به انسانی دیگر منتقل شود دوره درمانی آن به اندازه‌ای طولانی باشد که بیماری به دیگران نیز منتقل شده و یا منجر به مرگ بیمار شود.

در ادامه به بیماریی‌هایی اشاره خواهد شد که استفاده از هر‌یک از آنها در ساخت سلاح‌های بیولوژیکی می‌تواند فاجعه‌ای جهانی به بار آورد:

آبله

در میان تمامی ویروس‌هایی که وجود دارند،‌ویروس آبله در رتبه اول قرار دارد. میزان مرگ و میر این بیماری 30 تا 35 درصد است و گاه در جوامعی که هرگز در معرض این بیماری قرار نداشته‌اند مانند بومیان آمریکایی به 90 درصد نیز رسیده است.

ویروس آبله ویروسی هوایی است،‌ یعنی می‌تواند به راحتی از طریق سرفه یا عطسه و یا حتی تماس بدنی از فردی به فرد دیگر منتقل شود. این ویروس باعث بروز علائمی مانند تب،‌ بی‌قراری،‌ لکه‌های صورت و بدن و گاه استفراغ خواهد شد. دو تا چهار روز پس از آن جوش‌ها و لکه‌ها به درون دهان و گلوی بیمار پخش شده و تمامی بدن را در بر می‌گیرند. این دوران،‌ واگیردار‌ترین دوران این بیماری است و معمولا جوش‌ها طی 24 ساعت سرتاسر بدن را می‌پوشانند. بیشتر بیماران در این دوران احساس بهتری دارند و پس از سه روز تب بیمار دوباره اوج می‌گیرد و طی دو هفته بعد و با برطرف شدن و التیام یافتن جوش‌های بدن،‌ بیماری دیگر واگیردار نخواهد بود.

این بیماری چهار نوع دارد که سه نوع آن کشنده است،‌ آخرین باری که این بیماری به صورت طبیعی در میان انسان‌ها شیوع پیدا کرد سال 1975 در بنگلادش بود. ویروس این بیماری هنوز در دو لابراتوار درون سردخانه نگهداری می‌شوند که یکی از آنها در ایالات متحده و دیگری در روسیه قرار دارند. در حال حاضر بیشتر انسان‌ها در دهه دوم و سوم زندگی هیچ مصونیتی در برابر این ویروس ندارند به ویژه در کشورهای در حال توسعه و از این رو شیوع آبله در کشوری مانند هند و چین می‌تواند برای تمام جهان فاجعه به بار بیاورد.

باکتری مقاوم

بیماری‌هایی که در طول تاریخ با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها درمان شده‌اند،‌ کاندیداهای مناسبی برای ساخت سلاح‌های بیولوژیکی توسط خرابکاران هستند زیرا بسیاری از انواع عوامل این بیماری‌ها در برابر آنتی بیوتیک‌ها مقاوم شده‌اند. باکتری MRSA یکی از شناخته شده‌ترین انواع این باکتری‌ها‌ است که تماس‌های بدنی نیز می‌تواند آن را از بیمار به دیگران انتقال دهد. این باکتری معمولا درون پوست باقی می‌ماند اما در بعضی از افراد می‌تواند اندام‌های حیاتی مانند قلب را آلوده سازد. بعضی از انواع این باکتری نیز عامل ایجاد بیماری مشابه با جذام می‌شوند. نوع مقاوم چنین باکتری که در برابر آنتی‌بیوتیک خم به ابرو نیاورد می‌تواند منجر به مرگ انسان‌های زیادی شود.

باکتری "توبرکلوسیس" باکتری دیگری در طیف باکتری‌های مقاوم است که اولین نوع مقاوم آن در سال 2007 در ایتالیا شناسایی شد که تا سال 2010 در حدود 8.8 میلیون نفر به آن آلوده شده و 1.4 میلیون نفر جان خود را از دست دادند. این باکتری به گفته سازمان بهداشت جهانی دومین قاتل بزرگ انسان‌ها پس از ویروس HIV به شمار می‌رود و می‌تواند به ریه‌های قربانیان خود آسیب شدید منجر به مرگ وارد کند. به گفته محققان افزودن ژن مقاوم‌سازی در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها به هر باکتری امکان‌پذیر است.

طاعون

همان مرگ سیاه که در قرن چهاردهم میلادی یک سوم از جمعیت اروپا را نابود کرد و هنوز در برخی از گوشه‌های جهان در میان انسان‌ها شیوع دارد. این بیماری به عنوان سلاح زیستی تاریخی طولانی دارد: در قرون وسطی مهاجمان از اجساد طاعونی‌ها برای آلوده ساختن شهرهای مورد هجومشان استفاده می‌کرده اند،‌ در سال 1900 نیز این بیماری در سان‌فرانسیسکو شیوع پیدا کرد و موجب مرگ 113 انسان شد. این بیماری از طریق کک به انسان منتقل می‌شود. نشانه‌های این بیماری در دو تا 6 روز خود را نمایان می‌سازند. این بیماری بر روی غدد لنفی اثر می‌گذارد و گاه مستقیما وارد جریان خون نیز می‌شود. در صورت درمان نشدن میزان مرگ و میر این بیماری 40 تا 60 درصد خواهد بود.

عفونت ریوی بدترین حالت این بیماری است مرحله‌ای که در صورت درمان نشدن سریع 100 درصد منجر به مرگ بیمار خواهد شد،‌ امروزه این بیماری با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌هایی از قبیل "استرپتومیسین" قابل درمان است اما نسخه مقاوم آن می‌تواند تهدیدی علیه انسان‌ها به شمار رود.

سیاه زخم

این بیماری از طریق هاگ‌ها به انسان منتقل می‌شود و هاگ‌ها می‌توانند در بسیاری از شرایط برای سال‌‎ها دوام بیاورند. تنفس این هاگ‌ها،‌ خوردن گوشت آلوده و یا ورود هاگ‌ها به درون زخم‌های بدن سه شیوه ابتلا به سیاه‌زخم هستند. ابتلای استنشاقی کشنده ترین حالت ابتلا به این بیماری است. با تقسیم شدن باکتری بیماری درون بدن فرد،‌ سمی درون جریان خونی آزاد شده و منجر به مرگ سلول‌ها می‌شود. میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری درحدود 50 درصد با درمان و 90 درصد بدون درمان آنتی‌بیوتیکی است.

این بیماری واگیردار نیست اما انفجاری از هاگ‌های آلوده می‌تواند افراد زیادی را مبتلا سازد،‌ حتی این بیماری می‌تواند از طریق نامه به انسان منتقل شود،‌ درست مانند حمله سیاه‌زخمی سال 2001 که طی آن بسته‌های پستی آلوده به این هاگ‌ها به دفاتر کاری دو سناتور آمریکایی ارسال شده و منجر به مرگ پنج نفر شدند. علائم این بیماری مشابه آنفولانزا است با اینهمه این باکتری دربرابر آنتی‌بیوتیک آسیب‌پذیر است.

بیماری های مسری دامی

این نوع بیماری‌ها که دام و طیور را مورد هجوم قرار می‌دهند،‌ می‌توانند به اندازه بیماری‌های انسانی فاجعه‌آمیز باشند. طاعون گاوی که در سال 2011 ریشه‌کن شد،‌درصورتی که دامها برای اولین بار در معرض آن قرار می‌گرفتند،‌100 درصد نابود می‌شدند.

بیماری‌های دهانی و سُمی که به واسطه ویروسی به نام "آفتوویروس" به وجود می آیند هنوز فعال هستند و می‌توانند گاوها،‌ خوکها،‌ گوسفندها و بزها را آلوده ساخته و از بین ببرند. این ویروس از طریق تماس با تجهیزات آلوده کشاورزی،‌ لباس و یا غذای آلوده قابل انتقال است. طی شیوع این بیماری در بریتانیا در سال 2001، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های شدیدی برای مسافرانی که از بریتانیا وارد آمریکا می‌شدند به وجود آمد،‌ میلیون‌ها حیوان از بین برده شدند و میلیاردها دلار خسارت مالی وارد آمد.

منبع: همشهری آنلاین