درحالیکه قرار است یکی از گستردهترین اجلاسهای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی بیستم و بیستویکم ماه جاری میلادی(یکشنبه و دوشنبه آینده) در شیکاگو برگزار شود مقامهای ترکیه اختلافهای خود را با اتحادیه اروپا با مخالفت با دعوت از مقامهای ارشد این اتحادیه به نشست شیکاگو، به درون ناتو کشاندهاند تا بهنظر کارشناسان از نقش سنتی خود بهعنوان عضوی حامی خارج شوند. دعوت مقامهای ناتو از 2 مقامارشد اتحادیه اروپا باعث شده است تا مقامهای ترکیه بهشدت از این مسئله انتقاد کنند.
سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه در واکنش به دعوت از خوزه مانوئل باروسو، رئیس کمیسیون اروپا و هرمان ون رمپوی، رئیس شورای اروپا به نشست شیکاگو اعلام کرد: ترکیه و بسیاری از کشورهای ناتو از دعوت مقامهای اتحادیه اروپا درحالیکه آندرس فوگ راسموسن، دبیر کل ناتو به نشست اتحادیه اروپا دعوت نشده بود شگفت زده شدهاند. ترکیه از سال ۱۹۵۹ اشتیاق خود را برای پیوستن به اتحادیه اروپا نشان داده است اما تاکنون نتوانسته با وجود تلاشهای گسترده به این خواسته خود برسد.
اکنون بهنظر میرسد مقامهای ترکیه در تلاش هستند با عرضاندام خود در ناتو و ایفای نقشی بیشتر در این سازمان فشارها بر اتحادیه اروپا را بیشتر کنند تا به نوعی رفتارهای گذشته این اتحادیه تلافی شود. درحالیکه کشورهای حوزه یورو با بحران مالی دست و پنجه نرم میکنند ترکیه علاوه بر تلاش برای ایفای نقش جدیتر در عرصه بینالمللی، در سال ۲۰۱۱ شاهد رشد اقتصادی 8.5 درصدی بوده است.
شرایط مناسب اقتصادی ترکیه اکنون به این کشور در میان اعضای ناتو موقعیت ویژهای داده است و به همین خاطر مقامهای آنکارا بهدنبال این هستند که از این وضعیت کمال استفاده را ببرند. ترکیه همچنین دومین ارتش بزرگ کشورهای عضو ناتو را پس از آمریکا دارد و موقعیت جغرافیایی آن اکنون بهویژه با وضعیت سوریه وزن این کشور را برای مقامهای ناتو هم سنگینتر از گذشته کرده است. همچنین سال گذشته رادارهای دفاع موشکی ناتو هم در داخل خاک ترکیه فعال شدند که نقشی حساس برای این سازمان دارد.
ماه گذشته ترکیه از حضور اسرائیل در اجلاس سران کشورهای عضو ناتو جلوگیری کرد. مقامهای دولتی ترکیه در آن زمان ضمن اعلام مخالفت با حضور رژیم صهیونیستی در نشست شیکاگو تنها گفتند که بهنظرشان اسرائیل نباید در چنین اجلاسی حضور داشته باشد.
ترکیه برای اینکه نقش جدی خود را در ناتو نشان دهد به مخالفت با حضور مقامهای ارشد ناتو در نشست شیکاگو بسنده نکرده است. گزارشها نشان میدهد که مقامهای این کشور قصد دارند از عضویت گرجستان، بوسنی و هرز گوین، مقدونیه و مونتهنگرو در ناتو حمایت کنند. در این میان حمایت از مقدونیه برای عضویت در ناتو جدیتر است و سفر اخیر وزیر امور خارجه این کشور به آنکارا هم در همین راستا ارزیابی میشود. تلاش ترکیه برای داشتن سهمی بیشتر در ناتو با وجود عضویت ۶۰ ساله آن چالشی بزرگ برای این سازمان خواهد بود؛ سازمانی که ساختار آن متعلق به دوران جنگ سرد است و سر بر آوردن عضوی مانند ترکیه برای آن خیلی راحت نخواهد بود.
دعوت از زرداری برای نشست شیکاگو
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی از آصف علی زرداری رئیسجمهور پاکستان برای شرکت در اجلاس شیکاگو دعوت کرده است. بحث در مورد آینده افغانستان یکی از محورهای اصلی بحث ناتو در این کنفرانس است و حامد کرزی، رئیسجمهور افغانستان هم قرار است بهزودی به شیکاگو برود. پاکستان بهدلیل تیرگی روابط با ناتو، تاکنون به این اجلاس دعوت نشده بود.
کلید خوردن نخستین اعتراضها
درحالیکه 3 روز به آغاز نشست ناتو باقیمانده است، گزارشها از کلیدخوردن تظاهرات علیه این اجلاس در آمریکا خبر میدهد. نیروهای پلیس آمریکا آماده شدهاند که با تجمعها علیه اجلاس ناتو مقابله کنند. در نخستین تظاهرات سازماندهی شده علیه ناتو که خیلی هم گسترده نبود، نیروهای پلیس آمریکا ۸ نفر را دستگیر کردند. این تظاهرات از یک تجمع تبلیغاتی باراک اوباما شروع شد و با وجود آرام بودن آن واکنش گسترده و سریع نیروهای پلیس را بهدنبال داشت.