با توجه به این مشخصات به نظر می‌رسد منطقه بسیار وسیع آمریکای لاتین با دارا بودن 30 کشور، برخورداری از منابع عظیم نفت و گاز و ظرفیت‌های بالای معدنی، صنعتی و کشاورزی می‌تواند شریک اقتصادی بسیار خوبی برای ایران باشد.
با این روند همایش بررسی فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری ایران و آمریکا لاتین با حضور 5 کشور ونزوئلا، مکزیک، برزیل، اروگوئه و کوبا در اسفند ماه سال جاری در تهران بر پا شد. این گزارش نگاهی به برخی اهداف و توانمندی‌های منطقه‌آمریکای لاتین و ایران برای توسعه روابط اقتصادی دو یا چند جانبه دارد.
دوری مسافت و نبود نقاط مشترک فرهنگی، مذهبی و تاریخی موجب شده تا طی سال‌های گذشته حجم روابط اقتصادی ایران با کشورهای منطقه آمریکای لاتین بسیار ناچیز بوده و هنوز تجار و بازرگانان ایران و کشورهای مذکور شناخت دقیق و کارآمدی از امکانات سرمایه‌گذاری و توانمندی‌های یکدیگر ندارند.
همچنین چارچوب مشخصی برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری فیمابین تدوین نشده است، موضوعی که در این همایش نمایندگان بخش خصوصی کشورمان از آن بسیار یاد کرده و مسئولان نیز مهمترین هدف برپایی این همایش را رفع این معضل در چارچوب موافقتنامه‌های تجاری دو یا چند جانبه و امضای موافقتنامه‌های ترجیحی دانستند با این روند مزیت‌های نسبی در توسعه روابط اقتصادی ایران و کشورهای مذکور وجود دارد که ایران را به سوی توسعه روابط با این کشورها سوق داده است.
حجم ناچیز روابط اقتصادی
در حاشیه این همایش وقتی از وزیر بازرگانی در زمینه حجم کنونی روابط اقتصادی ایران با این کشورها سؤال کردیم، مسعود میر کاظمی ، گفت: حجم کنونی صادرات ایران به کشورهای آمریکای لاتین بسیار ناچیز و حدود 200 میلیون دلار است اما برای صادرات کالا به 30 کشور منطقه آمریکای لاتین برنامه‌ریزی کرده و در نظر داریم تا حجم صادرات کالا به این کشورها تا پایان برنامه چهارم توسعه را بدون احتساب صادرات خدمات فنی مهندسی به بیش از یک میلیارد دلار افزایش دهیم.
مسعود میر‌کاظمی در زمینه مزیت‌های توسعه روابط تجاری ایران با کشورهای آمریکای لاتین نیز چنین، گفت: واردات سالانه 400 میلیارد دلار کالا و نیز برخورداری از منابع طبیعی فراوان، محصولات کشاورزی و تولیدات صنعتی کشورهای آمریکای لاتین همچنین موقعیت جغرافیایی، سوق‌الجیشی و وضعیت اقتصادی این کشورها و رقابت پذیری برخی کالاهای ایران در بازارهای آمریکای لاتین و دیدگاه‌های مشترک سیاسی، مهمترین مزیت‌های توسعه روابط تجاری با کشورهای این منطقه است.
بنابراین از ابعاد مختلف حضور ایران در منطقه آمریکای لاتین که زمانی حیاط خلوت آمریکا بوده برای ما مهم است. وی میافزاید: در این چارچوب موافقتنامه تجارت آزاد با کشور ونزوئلا و کوبا امضا شده و تلاش می‌کنیم متناسب با هر کشور و میزان توانمندی و تولید آن از موافقتنامه تجارت آزاد یا تجارت ترجیحی استفاده می‌کنیم.
همچنین گرچه تا کنون ایران در زمینه رایزنهای بازرگانی در این کشورها حضور پررنگی نداشته اما در حال افزایش رایزنهای بازرگانی در کشورهای منطقه آمریکای لاتین هستیم.
گسترش روابط اقتصادی با ایران
وزیر تجارت خارجی کوبا نیز با بیان این که هدف کوبا توسعه روابط اقتصادی با ایران است، گفت: راه‌آهن، ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی، محصولات پتروشیمی، کانی‌های غیرفلزی و لوازم برقی کالاهایی است که می‌تواند از ایران به کوبا صادر شود. البته کوبا در حال حاضر به توسعه حمل و نقل عمومی نیز نیاز دارد لذا معتقدیم که ایران در این زمینه می‌تواند نقش آفرینی کند.
دلانوئیز در تشریح بخشی از توانمندی‌های اقتصادی کشورش، گفت: کوبا در سال گذشته به 5/12 درصد رشد اقتصادی دست یافت و در سال جاری نیز 10 درصد رشد تولید ناخالص داخلی داشته است.
امضای 31 موافقتنامه بین ایران و کوبا در بخش‌های حمل و نقل، محصولات شیمیایی و سایر بخش‌ها از جمله کارهای انجام شده است و در حال حاضر برای گسترش این روابط در راستای اجرای موافقتنامه‌های دو جانبه در حال کاهش مالیات، حمایت از سرمایه‌گذاری متقابل هستیم و از دولت ایران به دلیل اهدای 200 میلیون دلار به بانک توسعه صادرات قدردانی می‌کنیم.
فرصت‌های تجاری ایران در آمریکای لاتین
همچنین معاون اقتصادی وزارت امور خارجه کشورمان تغییر نگرش در کشورهای آمریکای لاتین را فرصت مناسبی برای توسعه روابط اقتصادی ایران با این کشورها دانست و افزود: امروز پیمانکاران ایرانی در ونزوئلا، مکزیک و بولیوی فعالیت خود را آغاز نموده و از احترام بالایی برخوردار هستند.
به طور نمونه دولت ونزوئلا برای حضور شرکت پتروپارس در این کشور امتیازاتی را در نظر گرفته که این امتیازات را حتی به شرکت‌های آمریکایی نداده است.
علیرضا شیخ عطار میافزاید: در بولیوی نیز یک شرکت ایرانی، تولید ماشین‌آلات مواد لبنی را آغاز کرده و دولت‌های این منطقه به دلیل شباهت‌های روحی و اخلاقی و شرایط سیاسی از سرمایه‌گذاران ایرانی حمایت می‌کنند. همچنین اکنون سفارتخانه‌ها، نمایندگان وزارتخانه‌های صنایع و معادن و بازرگانی در این منطقه آماده ارائه اطلاعات و بسترسازی برای حضور تجار کشورمان در این منطقه هستند.
وی می‌گوید: سازمان توسعه تجارت فعالیت خوبی را در زمینه ارائه اطلاعات برای سرمایه‌گذاری در این کشورها انجام داده و در وزارت بازرگانی منطقه آمریکای لاتین از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. همچنین وزارت امور خارجه برای ارایه اطلاعات به فعالان اقتصادی کشورمان برای سرمایه‌گذاری در این منطقه آمادگی دارد.
ضرورت تسهیل مقررات سرمایه گذاری
رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران نیز با اشاره به نبود شناخت سرمایه‌گذاران کشورهای آمریکای لاتین و ایران از توانمندی‌های اقتصادی یکدیگر، می‌گوید: امکان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی کشورمان در کارخانجات کاغذ سازی و صنایع شکر کوبا وجود دارد و به نظر می‌رسد برای تسهیل در این روابط شکل گیری شرکت مشترک سرمایه‌گذاری ضروری است. همچنین امکان توسعه روابط در زمینه فرآورده‌های نفتی با کشور ونزوئلا وجود دارد.
علینقی خاموشی میافزاید: گسترش روابط بانکی، گشایش اعتبار و اصلاح مقررات گمرکی برای توسعه روابط اقتصادی ضروری است همچنین باید عدم دریافت مالیات مضاعف که اکنون در یکی دو کشور این منطقه با ایران اعمال می‌شود توسعه یابد. معتقدم گسترش روابط اقتصادی با کشورهای آمریکای لاتین در صورت اعمال مقررات تعرفه ترجیحی هیچ زیانی برای صنایع کشورمان نخواهد داشت.
این در حالی است که قائم مقام مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران، نبود روابط بانکی با کشورهای آمریکای لاتین را نپذیرفته و می‌گوید: در حال حاضر بانک توسعه صادرات در بسیاری از کشورهای مذکور روابط پولی و مالی برقرار کرده و در حال صدور ضمانت‌نامه و گشایش اعتبار است.
اهداف استراتژیک نه صرفاً سود اقتصادی
معاون امور اقتصاد بین‌الملل وزارت صنایع و معادن نیز در تبیین اهداف ایران از حضور در منطقه آمریکای لاتین چنین می‌گوید: هدف ایران از سرمایه‌گذاری در کشورهای آمریکای لاتین نفع اقتصادی نیست بلکه هدف، دستیابی به بازار استراتژیک است. در حال حاضر ایران با ونزوئلا قرارداد‌های مختلفی را امضا کرده اما هدف از قرارداد‌های اقتصادی سودجویی نیست و ما بازار را صرفاً اقتصادی دنبال نمی‌کنیم بلکه معتقدم بازارهای آمریکای لاتین استراتژیک هستند.
محسن شاطرزاده، با اشاره به امضای 150 سند تجاری با برخی کشورهای آمریکای لاتین می‌گوید: امضای این 150 سند همکاری بیانگر آن است که ایران به دنبال توسعه روابط اقتصادی است و به همین منظور امیدواریم سال آینده حجم قرارداد‌های ما با کشورهای آمریکای لاتین افزایش یابد.
در سال گذشته حجم روابط تجاری ایران با ونزوئلا 18 میلیون دلار بوده، اما در حال حاضر حجم قرارداد ایران و ونزوئلا به 207 میلیون دلار رسیده است.