محمدعلی خطیبی طباطبایی نماینده ایران در اوپک در گفت‌وگو با همشهری به پرسش‌ها و ابهام‌ها درباره سیاست ایران در قبال انتخاب دبیرکل آینده اوپک پاسخ داده است.
- آیا تأیید می‌کنید که یکی از گزینه‌های اصلی برای دبیرکلی اوپک از سوی ایران غلامحسین نوذری وزیر اسبق نفت است؟
گزینه‌های مختلفی وجود دارد که هنوز بررسی‌های نهایی نشده است و من نگفتم آقای غلامحسین نوذری نامزد اصلی ایران برای دبیرکلی اوپک است بلکه تاکید کردم ایشان هم یکی از گزینه‌هاست و افراد دیگری هم مطرح هستند.
- گزینه‌های دیگر درون نفتی هستند یا بیرون از بدنه وزارت نفت؟
وارد این بحث نمی‌شوم اما باید بدانیم که معرفی نامزد ایرانی تنها محدود به انتخاب وزارت نفت نیست بلکه یک مسئله ملی است و وزارت نفت نظارت خودش را دارد و دستگاه‌های دیگر هم نظارت خودشان را دارند.
- تا چه میزان انتخاب دبیرکل اوپک از ایران با توجه به تنش سیاسی بین ایران و عربستان جدی و قابل دسترس خواهد بود؟
ببینید! در همه دوره‌های اوپک که بحث دبیرکلی مطرح بوده، ایران حضور فعال داشته و این بار هم ایران وارد این بازی خواهد شد و تلاش می‌کند تا دبیرکلی اوپک را در اختیار بگیرد، اما ما نمی‌توانیم از الان نتیجه را پیش‌بینی کنیم.
- آیا ایران روی اجماع بر سر گزینه عربستان برای دبیرکلی می‌اندیشد یا عراق؟
این یک مسئله‌ای است که در سطح وزرای نفت عضو اوپک مطرح است و باید از وزیر نفت سؤال کرد که درصورت عدم‌اجماع اعضای اوپک روی گزینه ایران، چه سیاستی را دنبال خواهد کرد چراکه نتیجه تصمیم‌گیری درباره دبیرکلی اوپک در نشست وزرا مشخص خواهد شد.
- چندی پیش وزیر نفت ایران گفته بود ایران سیاست جدیدی در اوپک در پیش خواهد گرفت. شما به‌عنوان نماینده ایران در اوپک فکر می‌کنید این سیاست جدید به چه معناست؟
اینکه چه سیاست جدیدی در اوپک در پیش خواهیم گرفت را هم باید وزیر نفت پاسخ بدهند و هرموقع زمان مناسب بود، ایشان سیاست جدید نفتی ایران در قبال اوپک را اعلام خواهند کرد.
- ارزیابی شما از وضعیت کنونی بازار نفت و میزان نفت تولیدی توسط اوپک چگونه است؟ آیا شرایط بازار از نظر ایران مطلوب است؟
در نشست قبلی اوپک همه اعضا روی سقف تولید 30 میلیون بشکه نفت در روز توافق کردند اما متاسفانه الان شاهد این هستیم که اعضای اوپک بین 31 تا 32 میلیون بشکه نفت در روز تولید و به بازار نفت عرضه می‌کنند که این اضافه تولید باعث متزلزل شدن قیمت نفت در بازارهای جهانی شده است.
به همین دلیل ایران انتظار دارد اعضای اوپک به تعهدات خود پایبند باشند و به سبب فشارهای سیاسی تعهدات اوپک را نادیده نگیرند و زیر پا نگذارند چرا که سقف تولید 30 میلیون بشکه در روز براساس عرضه و تقاضا از بازار تعیین شده است و همه اعضا این استدلال را قبول کردند و همه باید به این تعهدات احترام عملی بگذارند.
- اما در نشست قبلی وزرای نفت ایران و عربستان توافق کردند که اضافه تولید و عرضه‌ای صورت نگیرد،حالا چرا این توافق 2 عضو تأثیرگذار اوپک از سوی برخی کشورها از جمله عربستان نادیده گرفته می‌شود؟
همان‌موقع که بر سر سقف 30 میلیون بشکه توافق حاصل شد، سقف تولید اوپک بیش از 30 میلیون بود و عراق و لیبی اعلام کردند که می‌خواهند تولید خود را افزایش دهند و قرار شد به هر میزانی که عراق و لیبی تولید خود را افزایش دادند، اعضای اوپک که به بهانه کاهش تولید نفت این دو کشور، سقف تولید خود را افزایش داده بودند، تولید خود را پایین بیاورند اما نه تنها این اتفاق نیفتاد که برخی تولید خود را افزایش هم دادند.
- سیاست ایران در نشست آینده بر ثابت باقی ماندن سهمیه اوپک استوار خواهد بود یا سیاست جدید را دنبال خواهد کرد؟
مواضع رسمی ایران در نشست آینده را رئیس هیات ایرانی یعنی وزیر نفت اعلام خواهند کرد اما از حیث کارشناسی بر این باور هستم که بازار نفت با مازاد عرضه مواجه است که باعث برهم خوردن تعادل قیمت در بازار خواهد شد.
- انتظار مشخص ایران از دبیر کل آینده اوپک چه ایرانی باشد یا نباشد، چیست؟
انتظار ما این است که دبیرکل به وظایف تعیین شده عمل کند و هر کسی با هر ملیتی انتخاب شود، فردای روز انتخاب، باید خود را در قبال همه کشورهای عضو اوپک مسئول بداند و در راستای منافع اوپک تلاش کند نه برای منافع ملیت خود.
- فکر می‌کنید شرایط حاکم بر اوپک برای اجماع بر سر دبیرکلی اوپک فراهم است ؟
یا اعضا به اجماع خواهند رسید یا اجماعی صورت نخواهد گرفت که اگر در نشست پیش رو اعضای اوپک به اجماع نرسند دبیر کل فعلی تا آخر دسامبر ادامه فعالیت می‌دهد و قبل از پایان سال‌جاری میلادی، اوپک یک نشست دیگر هم خواهد داشت و توافق و اجماع نهایی ممکن است به نشست زمستان موکول شود و در غیراین صورت و عدم‌اجماع دبیرکل موقت انتخاب خواهد شد تا در نتیجه رایزنی‌های بعدی، بن‌بست دبیرکلی اوپک شکسته شود؛ همانند دوره‌های قبلی.
- قطعاً گزینه مورد حمایت ایران، درصورت عدم‌اجماع بر سر گزینه پیشنهادی ایران، فرد پیشنهادی از سوی عربستان نخواهد بود؟
نمی توان از الان شرایط را پیش‌بینی کرد. همانطور که در دوره‌های قبلی هم دبیرکلی اوپک خارج از ایران و عربستان انتخاب شد الان نمی‌توانم بر سر گزینه مورد حمایت ایران اظهارنظر کنم و مشخص نیست روند بحث‌ها به کجا خواهد رسید و حتی ممکن است این بار 2 کشور ایران و عربستان برسر حمایت از یکی از گزینه‌های 2 کشور به توافق و اجماع برسند و شاید هم روند مذاکرات به این نتیجه برسد که دبیر کل آینده از ایران و عربستان نباشد؛ شرایط خیلی پیچیده است.