منابعی از خود مخالفان و همچنین مقامات آمریکایی و دیگر کشورها میگویند که هزینه این تسلیحات را کشورهای عرب شورای همکاری خلیجفارس با هماهنگی آمریکا تأمین کردهاند.
یکی از مقامات ارشد وزارت امور خارجه آمریکا که نخواست نامش فاش شود گفت: ما کمکهای غیرنظامی خود را به مخالفان سوری افزایش دادهایم. همچنین بهمنظور حداکثر نتیجهگیری از تلاشهای جمعی، اقدامات خود را با دوستان و متحدان منطقهای و فرامنطقهای هماهنگ میکنیم.
تماس آمریکا با مخالفان سوری و انتقال اطلاعات حاصل از آن به کشورهای عرب خلیجفارس بهمنزله تغییر سیاست دولت اوباما درقبال بحران سوریه است. هماکنون امیدها برای دستیابی به راهحل سیاسی کمرنگ شده و بسیاری از مقامات آمریکایی گسترش درگیریها را اجتنابناپذیر میدانند.
مخالفان، تسلیحات یادشده را در دمشق، ادلب (در نزدیکی مرز ترکیه) و الزبدانی (در نزدیکی مرزلبنان) پنهان میکنند. آنها دوماه پیش گفتند مهماتشان روبه پایان است اما اخیرا اعتراف کردهاند پس از تصمیم عربستان سعودی، قطر و دیگر کشورهای شورای همکاری خلیجفارس مبنی بر اختصاص میلیونها دلار در ماه برای تجهیز مخالفان سوری سیل تسلیحات درحال ورود به سوریه است. بیشتر تسلیحات از بازار سیاه کشورهای همسایه یا از عوامل خود ارتش سوریه خریداری میشود.
ملهم الدروبی، از اعضای کمیته اجرایی اخوانالمسلمین سوریه، گفته است که اخوانالمسلمین هم کار تجهیز مخالفان را آغاز کرده و هزینه آن را از افراد ثروتمند و کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس تأمین میکند.کمبود مهمات باعث شد مخالفان از پایگاه خود در محله باباعمرو شهر حمص و خیلی مناطق دیگر ازجمله ادلب عقب بنشینند اما دور جدید ارسال سلاح و مهمات، مخالفان را در وضعیت مطلوب قرار داده است.یکی از رهبران مخالفان سوری میگوید: محمولههای بزرگ وارد سوریه شدهاند. بعضی مناطق پر از سلاح شده است.
مقامات دولت اوباما اخیرا با هیأتی از کردهای سوریه در واشنگتن دیدار کردند. این کردها ساکن شرق سوریه هستند که جمعیت کمتری دارد و صحنه درگیریهای محدودی بوده است. موضوع این دیدار ایجاد جبهههایی در شرق سوریه بود تا بشار اسد مجبور شود از شدت حضور نیروهای خود در غرب بکاهد. البته به نقل از یکی از مقامات آمریکایی این موضوع در حد حرف و سخن باقی ماند. موضوع سوریه در اجلاس سران ناتو در شیکاگو به بحث گذاشته شد. اگرچه ناتو به دفعات گفته است در سوریه مداخله نمیکند اما ترکیه موادچهار و پنج منشور این سازمان را مطرح میکند. براساس مادهچهار، درصورت تهدید امنیت ترکیه ناتو موظف به ارائه مشاوره است و ماده پنج هم به موضوع دفاع مشترک میپردازد.
در ماه آوریل سالجاری میلادی، ارتش سوریه چهار سوری را که از مرز گذشته و وارد ترکیه شده بودند مورد هدف قرار داد. رجب طیب اردوغان، نخستوزیر ترکیه، هم پس از این حادثه براساس ماده پنج منشور ناتو گفت: ناتو در قبال حفاظت از مرزهای ترکیه مسئولیت دارد. اگرچه ترکها در مورد درگیریهای روبهافزایش سوریه اظهار نگرانی میکنند اما دخالت نظامی را در این کشور به تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل منوط کردهاند. البته تلاشهایی هم در شورای امنیت درخصوص مداخله نظامی صورت گرفت که با مخالفت چین و روسیه وتو شد.
اما موضع ترکیه در حال تغییر است چون مقامات نظامی که زمانی مخالف هرگونه مداخله غیرسیاسی بودند حالا بحران سوریه را در حال شیوع به منطقه میبینند. اخیرا شیعیان و سنیهای لبنان بر سر موضوع سوریه با هم درگیر شدهاند. مقامات منطقهای میگویند که دغدغه اصلی ترکیه موضع ایالات متحده است و اینکه آیا آمریکا و دیگر کشورها برای ایجاد منطقهای امن در امتداد مرز ترکیه و سوریه حاضرند دست به اسلحه ببرند؟
البته آمریکا و متحدانش بهلحاظ رسمی به طرح صلح سازمان ملل که کوفیعنان، دبیرکل پیشین این سازمان، به اجرا درمیآورد متعهد میمانند. براساس این طرح 300 ناظر نظامی اما غیرمسلح سازمان ملل در سوریه مستقر میشوند. تاکنون دوسوم این افراد وارد سوریه شدهاند و بقیه هم قرار است تا پایان ماه می به این کشور وارد شوند. اما خود کوفیعنان هم اذعان کرده است طرحش تاکنون درخصوص توقف درگیریها و خشونتها یا ارائه راهحل سیاسی موفقیت چندانی نداشته است. مقامات آمریکایی میگویند که تحت فشار هستند و حداقل تا زمانی که همه ناظران به سوریه وارد نشدهاند نمیتوانند این ماموریت را شکستخورده اعلام کنند.
رهبران مخالفان سوریه میگویند که در تماس مستقیم با وزارت خارجه آمریکا هستند و بدینترتیب اطلاعات مربوط به شبهنظامیانی که ارزش دریافت سلاح دارند و همچنین محلهای مناسب ذخیرهسازی تسلیحات را به آمریکا منتقل میکنند. اما مقامات آمریکایی مدعی هستند در حال حاضر هیچ نیروی نظامی و اطلاعاتی در سوریه ندارند. البته پنتاگون گزینههای مختلفی را برای سوریه از حملات هوایی گرفته تا نابودی سامانه دفاع هوایی این کشور درنظر گرفته است، با این وجود مقامات آمریکایی میگویند احتمال چنین اقداماتی بسیار ضعیف است. آنها درعوض معترفند که آمریکا و دیگر کشورها همکاری خود را در تجهیز اطلاعاتی و تسلیحاتی مخالفان افزایش دادهاند.
کشورهای سنیمذهب شورای همکاری خلیجفارس که سقوط اسد را بهمنزله ضربهای به ایران شیعی میدانند از این همکاری آمریکا استقبال کردهاند اما آن را کافی نمیدانند. آمریکا در ابتدا با هر اقدامی خارج از محدوده سیاسی مخالف بود اما بهتدریج موضعش را به آنچه بیان شد تغییر داد. یکی از مقامات کشورهای شورای همکاری خلیجفارس که انتظار بیشتری از آمریکا دارد موضع کنونی ایالات متحده را اینگونه توصیف میکند: آمریکا هماکنون در برزخی بین تصمیم و عمل قرار دارد.
واشنگتن پست