توانایی راه‌یابی به ذهن دیگران یکی از جذاب‌ترین و در عین حال اسرارآمیزترین توانایی‌هایی است که شاید هر کس آرزوی دستیابی به آن را داشته باشد. در حالی که هر انسانی تا حدودی از این توانایی برخوردار است و از آن در زندگی روزمره در ارتباط با اطرافیان استفاده می‌کند.
هنگامی که انسان‌ها با هم برخورد می‌کنند خودبه‌خود تصویری در ذهن خود از آنچه احتمالا در درون فرد مقابل می‌گذرد، می‌سازند. ما تنها در چند ثانیه در ذهن خود در مورد شخصیت طرف مقابلمان قضاوت می‌کنیم؛ به لباس، حرکات بدن و صورت فرد می‌نگریم و تصور می‌کنیم می‌دانیم کسی که جلوی ما ایستاده، چگونه آدمی است.
گاهی اوقات حتی افراد ساده‌لوحانه تصور می‌کنند که کسی را به خوبی می‌شناسند و می‌توانند واکنش‌های او را پیش‌بینی کنند.
ماهیچه‌ها، مرز بین دنیای درون و بیرون
در جریان تکامل انسان تشخیص سریع دوست از دشمن نقشی بسیار حیاتی داشته است. حتی چارلز داروین، زیست‌شناس بریتانیایی نیز معتقد بود که توانایی پی بردن به احساسات و افکار دیگران یکی از مزیت‌های تکامل انسان است.
به گزارش دویچه‌وله، یورگ مِرتن، استاد روانشناسی در دانشگاه "زارلند" آلمان، کلاس‌هایی برگزار می‌کند برای آموزش خواندن خطوط چهره افراد. او همچنین مدیر مؤسسه "Gnosis Facialis" در زمینه پژوهش میمیک است.
مرتن ماهیچه‌ها را «مرز بین دنیای بیرون و درون» می‌داند. به اعتقاد او، ما با کمک ماهیچه‌های خود پیام‌هایی به دنیای پیرامون می‌فرستیم. این پیام‌ها که در قالب حالت بدن، حرکات و خطوط صورت بروز می‌کنند، به انسان‌ها کمک می‌کند همدیگر را درک کنند.
ردپای احساسات فرو خورده
اما خطوط صورت همیشه بازتاب‌دهنده دنیای درون نیستند. برخی از حالت‌های صورت بیشتر عادت هستند یا هنگام صحبت‌کردن برای ایجاد تأکید استفاده می‌شوند. یورگ مرتن عقیده دارد که انسان‌ها تمایل زیادی به گمراه کردن طرف مقابل دارند. کسانی که می‌توانند احساسات واقعی خود را پنهان کنند، دارای این مزیت هستند که کمتر جلب توجه می‌کنند.
اما حتی احساسات فروخورده نیز ردپایی از خود به جا می‌گذارند، به طور مثال تکان‌های بسیار خفیف ماهیچه‌های صورت، پیش از این که فرد موفق به کنترل حالت صورت خود شود. این تکان‌ها شاید تنها در عرض یک دهم ثانیه روی صورت نمایان شوند و به سختی بتوان آنها را تشخیص داد، اما این امکان وجود دارد که چشم‌ها را برای دیدن اینگونه تکان‌های خفیف تمرین داد.
با این حال یورگ مرتن تأکید می‌کند که خواندن ذهن افراد مانند یک کتاب امکان‌پذیر نیست. برداشتی که فرد از مشاهدات خود به دست می‌آورد، همواره تحت تأثیر احساسات خودش است. بررسی‌هایی که او در این زمینه انجام داده حاکی از این نکته هستند که تخمین احساس طرف مقابل هنگام یک مکالمه، ارتباط تنگاتنگی با احساس خود فرد در آن لحظه دارد.