مستأجران انگلیسی باغ قلهک؛ سریالی با تاریخچه 100 سال

به گزارش همشهری آنلاین، سال‎هاست که موضوع باغ قلهک و مستأجران انگلیسی آن از سوی رسانه‎ها و مسئولان پیگیری می‎شود تا شاید صاحبخانه بتواند از حضور طولانی این مستأجرهای اجباری خلاص شود.

بدون شک هرگز ناصرالدین شاه قاجار فکر نمی‎کرد که هدیه موقتی‎اش به دولت انگلیس، بعد از گذشت صدسال به موضوع داغی برای مردم و مملکت تبدیل شود.

شاید خود انگلیسی‎ها هم فکر نمی‎کردند که بتوانند با هر ترفندی شده است 113 سال در باغ قلهک بدون رضایت صاحبخانه مستأجر بمانند. این باغ پس از انقلاب اقامتگاه کارکنان سفارت بریتانیا در تهران بوده و در سال‌های اخیر بخشی از آن به دفتر شورای فرهنگی بریتانیا اختصاص داده شده بود که فعالیت آن از سال 88 به بعد با مخالفت مواجه شد.

داستان باغ قلهک و حاشیه‎های آن چندین سال است به یکی از مجاری تنش میان ایران و انگلیس تبدیل شده است و با وجود تلاش و پیگیری مسئولان ایرانی، هنوز هم این مستأجر سمج در باغ قلهک ساکن است و نه تنها از هیچ تلاشی برای حفظ این باغ فروگذاری نکرده، بلکه گاهی آنقدر حس مالکیت پیدا می‏‌کند که به خود اجازه می‎دهد، 310 رأس درخت در این باغ را به آتش بکشد.

مستأجران 113 ساله باغ قلهک

داستان از این قرار بود که سفارت انگلستان برای آنکه در تابستان‎ها محلی برای تفرج داشته باشد، به فکر باغ قلهک می‎افتد و این باغ را در سال 1278 ه.ق از ناصرالدین شاه اجاره می ‏کند -البته فراموش نباید کرد که انگلیسی‎های به جز این باغ، در خیابان فردوس کنونی نیز از محلی برای سفارت برخودار بود.

ناصرالدین شاه در نامه‎ای حق انتفاع از باغ قلهک را به انگلیسی‎ها واگذار می‎کند. البته در این نامه چند نکته قابل توجه وجود دارد. قاسم شعبانی کارشناس حقوق بین‌الملل و استاد دانشگاه در همایش بررسی ابعاد فقهی و حقوقی غصب باغ قلهک که در سال 86 برگزار شد، به نکات مهم نامه ناصرالدین شاه اشاره کرد و در این رابطه گفته بود: سند واگذاری باغ قلهک به انگلیس توسط دربار ناصرالدین‌شاه قاجار نیز چنانکه در متن نامه آمده برای «نشیمن» یا همان سکنی‌گزیدن است که به هیچ وجه به معنای واگذاری مالکیت قطعی آن نیست.

این کارشناس حقوق بین‌المللی با بیان این واقعیت که انگلیسی‌ها در زمان رضاخان برای ثبت مالکیت خود بر باغ قلهک اقدام کردند اما در این اقدام به نامه ناصرالدین شاه اشاره نکرده و سعی کردند از یک قاعده حقوقی دیگر استفاده کنند که اجازه می‌داد اگر کسی زمینی را تصرف کند و این مالکیت متعارضی نداشته باشد مالکیت وی تثبیت می‌شود، گفت: انگلیسی‌ها مدعی شده‌اند که برای تثبیت مالکیت خود سه نوبت برای رفع متعارض از باغ قلهک آگهی عمومی داده‌اند که ما سراغ گرفته‌ایم و دیدیم که شماره آگهی اول ادعایی انگلیسی‌ها مربوط به فروش کراوات و دستمال یزدی است و آگهی دوم نیز هیچ ارتباطی به موضوع نداشته و آگهی سوم نیز به هیچ وجه وجود خارجی ندارد.

صحبت‎های این کارشناس حقوق بین الملل نشان از این واقعیت دارد که انگلیس برای تمام سال‎های تسخیر باغ قلهک هیچ مدرک حقوقی قابل استنادی ندارد. تنها سندی که انگلیسی‎ها آن را مجوز حضور خود در باغ قلهک می‎دانند، به سند جعل شده‎ای در دوره رضا شاه بازمی‎گردد. اما متأسفانه انگلیسی‎ها با وجود نداشتن مدرک مستدل، توانسته است 113 سال در باغ قلهک ساکن شوند و حتی در بخش‎هایی از این باغ مدرسه ساخته و آن را اجاره بدهند.

مسئولان برای پس گرفتن باغ قلهک چه کرده‌اند؟

نقطه آغاز فعالیت برای نجات باغ قلهک را باید در سال‎های 85 و مجلس هفتم جستجو کرد. از این سال به بعد بود که اعتراض صاحبخانه از حضور مستأجری که گویا قصد رفتن هم ندارد بلند شد. تا جایی که این بار برای گرفتن حق خود، تصمیم گرفت تا با توسل از راه های قانونی، حقوق پایمال شده خود را به دست آورد.

شهرداری، مجلس، قوه قضائیه از جمله نهادهایی بودند که برای بازپس‎گیری باغ قلهک و بیرون راندن مستأجران انگلیسی آن وارد میدان شدند اما براساس فعالیت‎های انجام شده، می‌توان شکایت شهرداری تهران از سفارت انگلیس به دلیل قطع 310 رأس درخت در باغ قلهک و همچنین پیگری مجلس از طریق طرح بازپس گیری باغ قلهک را به عنوان بیشترین تلاش‏‌های انجام شده در این حوزه یاد کرد.

در جدول زیر می‎توانید تمام فعالیت‎هایی و اظهار نظرهایی که تاکنون برای بازپس گیری باغ قلهک انجام شده است را مشاهده کنید:

حال باید منتظر ماند و دید دور جدید پیگیری مسئولان برای بازپس گرفتن باغ قلهک و بیرون راندن مستأجران صدساله این باغ به نتیجه خواهد رسید یا سریال مستأجران انگلیسی باغ قلهک ادامه می‌یابد.

  در همین زمینه: اقدام قضایی ایران برای ابطال سند جعلی مالکیت انگلیس بر باغ قلهک