تاریخ انتشار: ۲۲ اسفند ۱۳۸۵ - ۱۴:۵۵

مهدی صارمی‌فر: فرض کنید توی اتاق نشسته‌اید و تلویزیون نگاه می‌کنید. باز هم شبکه سه دارد برای nامین بار فیلم دوئل اسپیلبرگ را نمایش می‌دهد.

اما شما این دفعه احساس عجیبی دارید. اتومبیل سواری از دور نزدیک می‌شود تا تمام قاب تصویر را بگیرد. ناگهان دلتان می‌ریزد، فکر می‌کنید که این ماشین یک راست دارد وارد اتاقتان می‌شود. تانکر نفتی از سمت چپ اتاق شما وارد می‌شود و ناگهان به سواری می‌کوبد.

نترسید! پنجره شما نشکسته، فقط صدای دالبی دیجیتال بود. تلویزیون‌های HD شما را به سر صحنه فیلم دوئل برده‌اند.

انقلابی در تکنولوژی در پیش است. هیجانش هم حتی با احساس کسانی که 100 سال پیش جلوی پردة سینما شاهد نزدیک شدن قطار بودند و از ترس از سالن فرار می‌کردند، قابل مقایسه نیست.

در چند سال اخیر با توجه به روند روبه رشد ارائه تکنولوژی‌های نوین، دستگاه‌های دیجیتالی با سرعت چشمگیری وارد زندگی مردم شده‌اند. یکی از جدیدترین این تکنولوژی‌ها تلویزیون‌های وضوح بالا (HDTV) هستند. این تلویزیون ها عملاً از اواخر دهه 1990 به بازار عرضه شدند.

اما همزمان با افزایش فروش آنها در اروپا و آمریکا از سال 2003، در کشورمان نیز تمایل به خرید HDTV بالا رفته است. البته هنوز قیمت انواع تلویزیون‌های HD، اعم از لامپ تصویر،  ال‌سی‌دی و پلاسما بالاست، اما به نظر می‌رسد در درازمدت، HDTV با پایین‌آمدن قیمتش در بازار تهران، آینده روشنی داشته باشد.

اما نکته مهم این است که با کاهش یافتن قیمت‌ها و ورود این تلویزیون‌ها به بازار، احتمالاً صدا و سیما باید تجهیزات سخت‌افزاری خود را هر چه زودتر به روز کند تا بتواند ضمن ارائه کیفیت برتر تصویر و صدا، مردم را راضی کند.

پس از ارائه HD-DVD و BR-DVD که کیفیتی به مراتب بیشتر از DVDهای امروزی دارند، این تلویزیون‌ها خواهند توانست مردم را راضی کنند. در حال حاضر اکثر شبکه‌های کابلی مثل NTL و Telewest قصد دارند برنامه‌های خود را به‌صورت  HD پخش کنند. بی‌بی‌سی هم در حال تهیه چند برنامه با فناوری  HD است فرستادن آن‌ها روی آنتن نشان خواهد داد چرا این پدیده به جذاب‌ترین پدیده سال تبدیل شده ‌است.

صدا وسیمایی‌ها هم باید آماده شوند و سخت‌افزار لازم را تهیه کنند تا سه چهار سال دیگر، شاهد پخش اولین کانال  HD ایران باشیم. ما هم به این بهانه به سراغ فناوری  HDTV رفته‌ایم. به‌نظر می‌رسد تأثیر HDTV در جامعه به‌مراتب عمیق‌تر و رویایی‌تر از تأثیری خواهد بود که تلویزیون‌های رنگی در دهه 1960 بر جهان ارتباطات گذاشتند.

***

فناوری تلویزیون‌های آنالوگ سال‌ها بود که با وجود پیش‌رفت‌های عظیم دنیای دیجیتال، تقریباً دست‌نخورده مانده بود. تلویزیون‌های آنالوگ با استاندارد SDTV در قالب فورمتی به نام «480I» تصاویر را پخش‌ می‌کنند.

ضمن این که برخی از کشورها برای ارسال تصاویر از سیستم انتقال  PAL و برخی دیگر از کشورها مانند ایران از سیستم انتقال NISC استفاده کرده و می‌کنند. تفاوت استفاده از این سیستم‌های ارسال تصاویر به دلیل تفاوت‌ در اولین تکنولوژی راه‌اندازی انتقال تصاویر در این کشورهاست.

تلویزیون‌ها آنالوگ که در دهه 1970 به تولید انبوه رسیدند، 480 نقطه کوچک داشت که ترکیب آنها با یکدیگر باعث ایجاد تصویر در تلویزیون می‌شد. هر تلویزیون چه آنالوگ و چه دیجیتال تعدادی خطوط فرد و زوج دارند که به طور مرتب این خطوط در حال خاموش و روشن شدن هستند و سرعت انجام این کار به قدری سریع است که چشمان انسان، تصاویر را به صورت پیوسته مشاهده می‌کند.

میزان شفافیت تلویزیون‌هایHD و کیفیت تصویر آن تقریباً 6 برابر تلویزیون‌های آنالوگ است، زیرا سلول‌های تصویری بسیار بیشتری دارد و می‌تواند تصاویر را با بالاترین درجه شفافیت (1080P) نشان دهد.

بازار دیجیتال

موفقیت نهایی تلویزیون HD در گرو این است که بازار چگونه از این تلویزیون‌ها استقبال ‌کند. دوربین‌های فیلمبرداری  HD، فایل‌های اینترنتی  HD و نیز مفاهیم قابل انتقال  HDTV مثل ویدیوی نرم‌افزاری ویندوز  HD و دستگاه پخش  HD-DVD، همگی از جمله عوامل تأثیرگذار در میزان پذیرش HDTV هستند. عامل دوم نیز رقابت میان طرح‌های تلویزیونی است.

تحول بزرگ HD در برنامه‌سازی طی سال‌های آینده می‌تواند خبری خوشایند در این زمینه باشد. کانال‌های تلویزیونی مهم دنیا با استفاده از این تکنولوژی نوین، برنامه‌های جدیدی در دست ساخت دارند. هم اکنون نیز برخی از این برنامه‌ها در حال ساخت‌اند و برخی دیگر به اتمام رسیده‌اند.

اکثر مردم برنامه‌های تلویزیون را از شبکه PAL که صفحه‌ای به گستره 4:3 دارد مشاهده می‌کنند. استانداردهایی که PAL از آن در پخش تصاویر استفاده می‌کند موجب ایجاد تصاویری می‌شوند که از 625 خط افقی وضوح تصویر مورد استفادة تصویربرداری پیچیده 50 هرتزی تشکیل شده‌اند.

مهم‌ترین راه تشخیص تلویزیون‌های HD از آنالوگ این است که این تلویزیون‌ها باید حداقل 720 خط عمودی و حداقل 1080 پیکسل افقی داشته‌باشند که این استاندارد به صورت عبارتx720p)1080) روی جعبه این تلویزیون‌ها نوشته شده‌است.

پیشرفته‌ترین تلویزیون HD مشخصه 1920x1080دارد. در ضمن تلویزیون‌ها دارای عرض زیاد و ارتفاع کمی هستند یعنی مستطیل شکل هستند. گستره تصویر در تلویزیون‌های HD 16:9 است.

نبرد ال‌سی‌دی و پلاسما

جایگزینی تلویزیون‌های دیجیتال با آنالوگ را می‌شود با جایگزینی نمایشگرهای ال‌سی‌دی بجای نمایشگرهای لامپ‌تصویری (CRT)  مقایسه کرد. عمر نمایشگرهای پلاسما هم تقریباً‌ به 2 سال می‌رسد و این در حالی است که با ورود نمایشگرهای پلاسما، انقلابی در صنعت تلویزیون و مانیتورها بوجود آمد.

عملکرد ال‌سی‌دی با یک نمایشگر معمولی کاملاً‌ متفاوت است، ساختار نمایشگر‌های ال‌سی‌دی به این شکل است که یک ماده رسانا که شفاف هم هست روی یک سطح صاف شیشه‌ای قرار می‌گیرد و سپس یک لایه روی آن را می‌پوشاند.

پس از آن، دومین لایه‌رسانا روی لایه‌های دیگر قرار می‌گیرد. وقتی نمایشگر ال‌سی‌دی روشن می‌شود، بین 2 لایه رسانا یک میدان الکتریکی ایجاد می‌شود و تصویر نورانی شده و می‌توانیم یک تصویر بسیار شفاف ببینیم.

نمایشگرهای ال‌سی‌دی برخلاف نمایشگرهای معمولی به منبع نور نیازی ندارند یعنی در تلویزیون ال‌سی‌دی، لامپ تصویر وجود ندارد که نور تولید کند. ضمن این که محدودیت زاویه دید در آنها بسیار کمتر است و اگر اطراف تلویزیون ال‌سی‌دی هم قرار گرفته باشید، می‌توانید تصویر خوبی را مشاهده کنید.

ال‌سی‌دی مصرف برق بسیار کمتری نسبت به تلویزیون‌های معمولی دارد و دقت تصویر بهتری را ارائه می‌دهد. همچنین تصاویر متحرک با کیفیت بالاتری روی این نمایشگرها به نمایش در می‌آیند. چون با توجه به ساختار ویژه‌ای که این نمایشگرها دارند، سرعت واکنش تصاویر در آنها بسیار بالاست.

از سوی دیگر می‌توان گفت مهمترین مزیت ال‌سی‌دی نسبت به لامپ‌تصویر، عدم تولید و انتشار اشعه است که از آسیب رساندن به چشم جلوگیری می‌کند.

بزرگترین مشکل نمایشگرهای ال‌سی‌دی عمر کوتاه آنهاست که در حدود 16 هزار ساعت است. در صورتی که عمر نمایشگرهای معمولی به 30 هزار ساعت می‌رسد.

محققان در حال حاضر روی مواد جایگزین برای افزایش طول عمر این نمایشگرها کار می‌کنند و قرار است در سال 2008 شاهد تولید انبوه نمایشگرهای ال‌سی‌دی با فناوری پلیمر باشیم که شفافیت، قدرت تصویر و عمر بیشتری نسبت به تلویزیون‌های ال‌سی‌دی کنونی دارد.

ضمن این که در سال 2006 نسل هفتم نمایشگرهای ال‌سی‌دی وارد بازار شد که مهم‌ترین ویژگی آن علاوه بر شفافیت، 82 اینچی بودن بود.

پلاسما هم تقریباً شبیه ال‌سی‌دی است و فقط عملکرد آن متفاوت است. نمایشگرهای پلاسما با استفاده از حداکثر سلول‌های تصویر (پیکسل) می‌تواند تصویری واضح‌تر و شفاف‌تر ایجاد کند و از 2 لایه شیشه‌ای تشکیل شده که بین این دو لایه، پلاسما* تزریق می‌شود که موجب ایجاد ولتاژ زیاد و تولید اشعه ماورای بنفش می‌شود که همین اشعه باعث روشنایی و نمایش تصویری با کیفیت عالی می‌شود.

مهم‌ترین مزایای نمایشگر پلاسما نسبت به دیگر نمایشگرها این است که روشنایی صفحه توسط نمایشگر کنترل می‌شود تا چشم بیننده خسته نشود. همچنین زاویه دید 180 درجه‌ای ایجاد می‌کند که می‌توان تصویر را از همه طرف به طور کامل مشاهده کرد. جالب این که روشنایی تصویر به طور اتوماتیک با روشنایی محیط تطابق پیدا می‌کند و در صورتی که در محیطی تاریک از آن استفاده کنید، به طور خودکار تصاویر را روشن‌تر برای شما به نمایش می‌گذارد.

با توجه به ضخامت اندک این نمایشگرها، قابلیت نصب در بهترین و مناسب‌ترین موقعیت‌ها را دارند و حتی می‌توانید یک نمایشگر پلاسما را روی سقف اتاق قرار داده و در حالی که روی تختخواب استراحت می‌کنید، فیلم مورد علاقه‌تان را ببینید. اما در عوض پلاسما بسیار گران‌تر است.

زندگی دیجیتال

نکته مهم این است که اگر محتویات برنامه‌های تلویویزنی دیجیتالی نباشد، خریدن تلویزیون دیجیتال فقط دور ریختن پول است و این همان نکته‌ای است که در کشور ایران وجود دارند.

چون امواج دیجیتالی نیستند و برنامه‌ها براساس سیستم تلویزیون‌های کابلی تهیه می‌شوند، در حالی که در کشورهای پیشرفته، سیستم ارسال تصاویر دیجیتالی است.

به‌هرحال، صنعت سیستم‌های تلویزیونی و ویدیویی در حال HDشدن است! بنابراین خرید این نوع نمایشگر‌ها برای افرادی که به پیشرفت تکنولوژی اهمیت می‌دهند، مفید است.

با این‌حال در عصر جدید علم و تکنولوژی، زندگی بدون تلویزیون‌های دیجیتالی بی‌معنی خواهد بود. تلویزیون‌های HD نقطه اوج و قله پیروزی در صنعت تلویزیون است و نداشتن این تلویزیون‌ها در عصر جدید تکنولوژی، مانند این است که شما هنوز از تلویزیون‌های سیاه و سفید استفاده می‌کنید. با دقت راجع‌به این مسأله فکر کنید!