اما سلطه دولت بر صنعت خودرو و ضعف استراتژی قابل اتکا و البته چالش‌های ناشی از تنگناهای ورود قطعات راهی را پیش روی خودروسازان نهاد که بیشتر به توان قطعه‌سازان داخلی تکیه کنند و انتظار این بود که درنتیجه سرمایه‌گذاری مشترک با خودروسازان خارجی، این بار خودروی ایرانی در بازارهای صادراتی خودنمایی کند؛ حالا اما گویی داستان تغییر کرده است. صنعت خودروسازی ایران که همواره سبقت در قیمت را چاشنی کیفیت لرزان خود کرده است دست‌کم یک سالی است که با دشواری‌های زیادی مواجه است و نوسان شدید نرخ ارز و ناهمواری‌های ناشی از سنگ‌اندازی شرکای خارجی در تأمین قطعات یا ادامه سرمایه‌گذاری‌های مشترک باعث‌شده که فعلا جاده کیفیت خودروهای ایرانی لغزنده گزارش شود؛ گزارش شرکت بازرسی کیفیت استاندارد ایران به‌عنوان مرجع قابل اعتماد در ارزیابی شاخص‌های کیفی خودروهای داخلی از نوسان نسبتا شدید کیفیت حکایت دارد.
ارزیابی کیفی خودروهای تولید داخل در خردادماه امسال نشان‌دهنده کاهش کیفیت اکثر خودروهای سواری است چرا که در جدول ارزیابی کیفی خودروها در خردادماه، نمره منفی پنج خودرو در مقایسه با اردیبهشت‌ماه افزایش یافته، نمره منفی سه خودرو بهبود یافته و نمره منفی یک محصول نیز ثابت بوده است. ارزیابی شرکت دولتی بازرسی کیفیت و استاندارد ایران نشان می‌دهد که نیسان تیانا تولید شرکت پارس خودرو در صدر جدول ارزیابی کیفی خودروها قرار دارد و نمره منفی این خودرو از 4/3 در اردیبهشت‌ماه به 3/8 در خرداد رسیده است. این محصول دارای نمره منفی رنگ است. همچنین نیسان ماکسیما در رتبه دوم ارزیابی کیفی خودروها در خردادماه قرار دارد. هرچند نمره کیفی این خودرو از 15/8 در اردیبهشت به 16/7 در خردادماه رسیده است اما با وجوداین، این خودرو از رده سوم در جدول اردیبهشت‌ماه به رده دوم در جدول خردادماه ارتقا یافته؛ البته این خودرو از نظر تجهیزات الکتریکی، تزیینات داخلی و خارجی، بدنه و رنگ دارای نمره منفی است. سومین خودرو در جدول کیفی خودروهای تولید داخل، گرند ویتارا با نمره منفی 20 است که همچنان مانند دو‌ماه قبل از آن، ثبات نمره منفی خود را حفظ کرده است.
رده چهارم جدول کیفی خودروها به پژو 206صندوق‌دار با نمره منفی 21/8 اختصاص دارد که نشان‌دهنده بهبود 1/2 نمره‌ای این محصول نسبت به اردیبهشت‌ماه است. نمره منفی این خودرو به موتور و انتقال قدرت، ترمز، تزیینات داخلی و خارجی، صداهای غیرعادی، بدنه، نفوذ آب و رنگ مربوط می‌شود.
مگان با نمره منفی 21/8 نیز در رده پنجم جدول کیفی خودروها در خردادماه قرار گرفته که نمره منفی این خودرو با رشد 0/7 نمره ای همراه بوده است. تزیینات داخلی و خارجی، بدنه و رنگ مگان عامل اصلی کسب نمرات منفی برای این خودرو است. تندر90 پارس خودرو با نمره منفی 22/4 در رده ششم جدول ارزیابی کیفی خودروها قرار دارد که با افزایش 0/3نمره‌ای نسبت به اردیبهشت‌ماه همراه است. رده هفتم جدول کیفی خودروها به پژو 206 اختصاص دارد که نمره منفی این خودرو هم 22/6 یعنی به اندازه نمره منفی تندر90 ایران‌خودرو اعلام شده است. نمره منفی پژو 206 در خردادماه نسبت به اردیبهشت‌ماه 1/5 واحد بهبود یافته و در مقابل نمره منفی تندر90 ایران‌خودرو در این مدت 0/2 نمره افزایش یافته است.
هیوندایی آوانته نیز در رده نهم جدول کیفی خودروها با نمره منفی 22/9 قرار دارد که رشد چشمگیری را نسبت به اردیبهشت‌ماه نشان می‌دهد. نمره منفی این خودرو در اردیبهشت‌ماه 60 بود. آخرین خودروی دارای سطح کیفی A در جدول ارزیابی کیفی خودروها به ام‌‌وی‌ام 530 اختصاص دارد که نمره منفی این خودرو با 1/8 واحد افزایش به 61/8رسیده است. سایپا131، سایپا 132و سایپا131 پارس خودرو به‌ترتیب سه رده آخر خودروهای سواری را در جدول کیفی خودروهای سبک به‌خود اختصاص داده‌اند، به‌طوری که نمره منفی این خودروها به‌ترتیب 110/3،105/8و 110/6 برآورد شده است.
حرکت وانت ها در جاده کیفیت
بررسی جدیدترین نمرات منفی وانت‌های داخلی بیانگر رشد کیفیت تمام محصولات تولیدی در خردادماه است. به‌واقع مقایسه جداول خلاصه میانگین نمرات منفی وانت‌های داخلی در ماه‌های اردیبهشت و خرداد1391 نشان می‌دهد که وانت‌های تولیدی در خرداد ماه روند رو به رشد کیفی داشته‌اند. اما رتبه دوم رده‌بندی کیفیت وانت‌های تولیدی در خردادماه در اختیار وانت چینی کاپرا (بهمن) بود. این خودرو نیز اگرچه در رده‌بندی اردیبهشت‌ماه حضور نداشت اما در رده‌بندی خردادماه دارای 98/6 نمره منفی بوده است. این خودرو در بخش‌های تزیینات داخلی و خارجی، بدنه و رنگ دارای نمره منفی بوده است. پس از این خودرو رتبه سوم رده‌بندی در اختیار وانت ژاپنی مزدا تک کابین (بهمن) است که در رده‌بندی اردیبهشت‌ماه، رتبه نخست را در اختیار داشت و با توجه به ورود دو محصولی که در بالا به آنها اشاره شد، دو پله سقوط کرد. این خودرو در خردادماه البته با رشد کیفی مواجه شد، به‌گونه‌ای که نمره منفی آن از 107/1 در اردیبهشت‌ماه به 105 در خردادماه کاهش یافت. این خودرو در بخش‌های تزیینات داخلی و خارجی، بدنه، نفوذ آب و رنگ دارای نمره منفی بوده است.
وانت دیزل ژاپنی زامیاد نیز اگرچه در رده‌بندی اردیبهشت‌ماه رتبه دوم را در اختیار داشت اما به همان دلیلی که در بالا به آن اشاره شد، در رده‌بندی خردادماه به رتبه چهارم سقوط کرد. این خودرو البته با رشد کیفی مواجه بود، به‌گونه‌ای که نمره منفی آن از 148 در اردیبهشت‌ماه به 147 در خردادماه کاهش یافت. وانت دیزل زامیاد در بخش‌های فنربندی، تعلیق و فرمان، موتور و انتقال قدرت، ترمز، تجهیزات الکتریکی، تزیینات داخلی و خارجی، بدنه، نفوذ آب و رنگ دارای نمره منفی بوده است. به‌همین ترتیب وانت نیسان CNG (زامیاد) نیز از رتبه سوم رده‌بندی اردیبهشت‌ماه به رتبه پنجم در خردادماه سقوط کرد. این وانت نیز مانند دیگر وانت تولیدی زامیاد با رشد کیفی مواجه شد، به‌گونه‌ای که نمره منفی آن از 158/6 در اردیبهشت‌ماه به 156/4 در خردادماه کاهش یافت. این خودرو در تمام بخش‌های فنربندی، تعلیق و فرمان، موتور و انتقال قدرت، ترمز، تجهیزات الکتریکی، تزیینات داخلی و خارجی، بدنه، صداهای غیرعادی، نفوذ آب و رنگ دارای نمره منفی بوده است.
وانت ژاپنی مزدا دوکابین (بهمن) نیز با دو پله سقوط از رتبه چهارم رده‌بندی اردیبهشت‌ماه به رتبه ششم رده‌بندی خردادماه سقوط کرد. این خودرو البته با رشد کیفی مواجه شد و نمره منفی آن از 162/5 در اردیبهشت‌ماه به 160/4 در خردادماه کاهش یافت. این خودرو در بخش‌های تجهیزات الکتریکی، تزیینات داخلی و خارجی، صداهای غیرعادی، بدنه، نفوذ آب و رنگ دارای نمره منفی بوده است. اما رتبه هفتم و آخر رده‌بندی خردادماه در اختیار وانت پیکان تبریز (ایران خودرو تبریز) بوده است.
این خودرو اگرچه در رده‌بندی اردیبهشت‌ماه مورد بررسی قرار نگرفته بود اما در رده‌بندی خردادماه دارای 185/5نمره منفی بوده است. وانت پیکان تبریز در تمام بخش‌های فنربندی، تعلیق و فرمان، موتور و انتقال قدرت، ترمز، تجهیزات الکتریکی، تزیینات داخلی و خارجی، بدنه، صداهای غیرعادی، نفوذ آب و رنگ دارای نمره منفی بوده است.
| جدول روند بهبود کیفیت صنعت خودرو ایران ( از سال 1385 الی 1390) | ||||||
| گروه خودرو | 85 تسبا بع 84 | 86 نسبت به 85 | 87 نسبت به 86 | 88 نسبت به 87 | 89 نسبت به 88 | 90 نسبت به 89 |
| سواری | 4/3 | 5/7 | 9/8 | 0/9 | 4/4 | 13/8 |
| وانت | 13/1 | 15/5 | 9/1 | 6/10 | 4/10 | 20/3 |
| مینی بوس و اتوبوس | 0/6- | 2/1 | 3/5 | 0/4 | 5/12 | 5 |
| کامیون و کامیونت | 3/5 | 6/2 | 8 | 2/12 | 6/5 | 3 |
سال 91 : انتخاب مسیر با کدام استراتژی؟
سؤال این است که با توجه به موانع بیرونی و ضعف داخلی خودروسازان، ارتقای کیفیت خودروها با کدام استراتژی صورت خواهد گرفت؟ خودروسازان ایرانی بر سر دوراهی قرار دارند و فعلا برای پوشش هزینه‌های خود، سیاست افزایش قیمت و وام گرفتن از شبکه بانکی را در کنار توقف تولید برخی خودروهای تولیدی هدف قرار داده‌اند.
اما تردیدی وجود ندارد که ادامه این راه، ناهموار خواهد بود و چاره این است که راهی برای هموارتر کردن ناهمواری‌های بیرونی و تقویت توانمندی‌های داخلی جست‌وجو شود. بدیهی است که تنفس خودروسازان در بازار تصنعی و غیررقابتی در درازمدت قابل دوام نخواهد بود.