به گزارش خبرنگار سیاسی خارجی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، علی‌اکبر صالحی در کنفرانس خبری خود که در پایان نشست مشورتی تهران درباره سوریه برگزار شد، در پاسخ به پرسش ایسنا مبنی بر اینکه "با توجه به دعوت عربستان از رییس‌جمهور برای شرکت در اجلاس اضطراری مکه درباره سوریه، آیا فکر می‌کنید دیدگاه طرف‌های موثر در موضوع سوریه از جمله عربستان، ترکیه، قطر، روسیه، آمریکا و ایران می‌تواند به هم نزدیک شود؟" گفت: ما در اجلاس اضطراری مکه شرکت می‌کنیم و نظراتمان را با کشورهایی که از آنها نام بردید در میان می‌گذاریم. تلاش داریم شکاف‌ها را کمتر کنیم و بر مشترکات بیفزایم.
وی همچنین درباره به گروگان رفتن زائران ایرانی در سوریه، با بیان اینکه "بسیاری از سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی این اقدام را محکوم کرده‌اند"، افزود: از کشورهایی که نقش دارند درخواست شد تا برای آزادی این افراد تلاش کنند و امیدواریم شاهد تکرار اینگونه اعمال توسط گروه‌های مسلح دیگر نباشیم.
وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه، با اعلام اینکه جمهوری اسلامی ایران از یکسال قبل با برخی گروه‌های اپوزیسیون سوریه در تماس است، بار دیگر بر آمادگی ایران برای میزبانی گفت‌وگوهای احتمالی بین دولت سوریه و مخالفان تاکید کرد و گفت: همانطور که قبلا گفتیم، ایران آمادگی دارد میزبان گفت‌وگوها بین معارضه و دولت سوریه باشد.
وی اضافه کرد: ما با دولت سوریه تماس گرفتیم و آنها وزیر مربوطه را آقای علی حیدر که با معارضان در ارتباط است، معرفی کردند و ما از ایشان دعوت کردیم به ایران بیایند و به زودی به ایران خواهند آمد.
صالحی در پاسخ به این پرسش که "آیا ایران با گروه‌های معارض سوریه در تماس است؟" با تایید این مطلب گفت: بله؛ ما با اپوزیسیون سوریه از یک سال پیش در تماس بودیم. البته در سوریه تنها یک گروه مخالف وجود ندارد. در داخل سوریه برخی گروه‌های مخالف وجود دارند و یک گروه هم در خارج از سوریه است که خودش به چند گروه تقسیم می‌شود. ما با تعداد زیادی از گروه‌ها در ارتباط هستیم؛ البته نه با همه آنها. وی همچنین درباره نشست مشورتی تهران، با اشاره به حضور حدود 30 کشور از آسیا، آمریکای لاتین، آفریقا و خاورمیانه، تصریح کرد: در اجلاس‌های مشابهی که قبلا در رابطه با سوریه برگزار شده است، حداکثر 50 تا 60 کشور شرکت داشتند. در اجلاس تهران نیز کشورهایی با جایگاه موثر حضور داشتند و امیدواریم بتوانیم در اجلاس‌های بعدی کشورهای همسو و همفکر را در کنار خود داشته باشیم.
جامعه بین‌الملل وظیفه دارد به بحران سوریه خاتمه دهد
وزیر امور خارجه با بیان اینکه "هدف ما از برگزاری این اجلاس این بود که به راه‌حلی برای ایجاد ثبات و حل بحران سوریه برسیم"، خاطرنشان کرد: در حدود 15 ماه گذشته شاهد بحران عجیبی در سوریه بودیم. ما معتقدیم جامعه بین‌الملل وظیفه دارد به این مساله خاتمه دهد و کمک‌های بشردوستانه به مردم سوریه برساند.
هرگونه خلاء قدرت در سوریه به فاجعه‌‌ای در منطقه منجر می‌شود
صالحی ادامه داد: ما می‌خواهیم بین دولت و معارضه گفت‌وگو برقرار شود تا فرآیند دموکراسی‌خواهی به طور پویا شکل گیرد. ما نمی‌خواهیم این فرآیند مختل شود، چراکه اگر اینطور نباشد به مشکل بر خواهیم خورد. نه تنها سوریه، بلکه در کشورهای منطقه تنش‌ها و مشکلاتی به وجود می‌آید. هرگونه خلاء قدرت در سوریه به وضعیت فاجعه‌‌آمیز در منطقه منجر می‌شود، پس باید از منطق و خرد استفاده کنیم و اطمینان پیدا کنیم که کشورهای منطقه و جامعه بین‌الملل بر سر مساله سوریه از روش مسالمت‌آمیز بدون مداخلات خارجی و قاچاق سلاح و وارد کردن تروریست‌ها به سوریه وارد می‌شوند.
رییس دستگاه سیاسی خارجی کشورمان با بیان اینکه "حتی آژانس‌های جاسوسی کشورهای غربی اطلاع دارند که تروریست‌ها وارد سوریه شده‌اند"، در پاسخ به پرسش دیگر مبنی بر اینکه "آیا قرار شده است بر اساس بیانیه مشترک نشست مشورتی تهران درباره سوریه، گروه تماس شکل گیرد؟" گفت: یکی از شیوه‌های مرسوم در عرف و تعاملات بین‌الملل، شکل‌گیری گروه‌های تماس است که شامل کشورهای بی‌طرف می‌شود تا طرف‌های درگیر را مدیریت کند و زمینه تعامل و تفاهم را فراهم سازد.
در نشست تهران، پیشنهاد آتش‌بس در سوریه هم مطرح شد
وی اضافه کرد: در این نشست یکی از پیشنهاد مطرح، شکل‌گیری گروه تماس بود که قرار است بررسی شود. باید منتظر باشیم ببینیم کشورها علاقه‌مندی‌شان را برای حضور در این گروه اعلام کنند. همچنین در این نشست از سوی شرکت‌کنندگان، پیشنهاد آتش‌بس هم مطرح شد که اجرایی شدن آن نیاز به رایزنی‌های بیشتر دارد.
از ترکیه و قطر خواستیم از امکاناتشان برای آزادی گروگان‌های ایرانی استفاده کنند
وزیر امور خارجه در رابطه با آزادی گروگان‌های ایرانی ربوده شده در سوریه و رایزنی ایران با ترکیه نیز خاطرنشان کرد: رایزنی‌هایی در ارتباط با آزدی هموطنان‌مان داشته‌ام و در این راستا به ترکیه رفتم. دوستان ترک ما در گذشته کمک زیادی به رهایی گروگان‌های قبلی ایرانی از جمله 22 زائر، پنج مهندس و چند تن دیگر داشتند که تعداد قابل توجهی از آنها آزاد شدند. در رابطه با 48 نفر ایرانی ربوده شده در سوریه نیز رایزنی‌هایی داشتم. با دوستانمان در ترکیه و قطر صحبت کردیم و خواستیم از امکاناتشان استفاده کنند تا زمینه آزادی آنها فراهم شود.
وی ادامه داد: اقدامات دیگری در این رابطه در حال انجام است و در عین حال از گروگان‌گیرها که علی‌القاعده باید مسلمان باشند در این ماه مبارک درخواست دارم تا این زائران را آزاد کنند. آنها برای زیارت اهل بیت حضرت رسول(ص) به سوریه رفته بودند.
صالحی همچنین تاکید کرد: دولت ایران همواره خیرخواه مردم سوریه بوده است. ایران خدمات بسیاری را در زمینه صنایع، سدسازی و نیروگاهی در این کشور داشته است و این نشان از خیرخواهی ملت ایران نسبت به سوریه دارد. امیدواریم موضوع گروگان‌ها هرچه زودتر حل شود.
رد اتهامات مربوط به ماموریت زائران ایرانی ربوده شده در سوریه
وزیر امور خارجه در رابطه با اتهاماتی که به گروگان‌های ایرانی از سوی برخی رسانه‌ها وارد می‌شود نیز گفت: اتهاماتی وارد کرده‌اند که این افراد برای فعالیت خاصی به سوریه رفته‌اند. بنده قبلا هم گفته‌ام که هر ساله 700 هزار تا یک میلیون زائر ایرانی به سوریه می‌روند. بعد از آنکه وضعیت در سوریه کمی حاد شد، اعزام زائران به سوریه را منع کردیم اما پس از کمی آرام شدن اوضاع دوباره اعزام زائران شروع شد و دولت در خیلی از نهادهایش تسهیلات لازم برای اعزام زائران به عتبات داشت و این‌بار بازنشستگان برخی نهادها به زیارت رفته بودند.
وی افزود: اتهام می‌زنند که آنها از نیروهای نظامی با هدف فعالیت نظامی بوده‌اند اما این افراد مردمی عادی و در بین‌شان افراد پیر و جوان و از ادارات و نهادهای مختلف بودند. آنها به همراه خود پول و کارت شناسایی داشتند. چطور می‌شود افرادی با ماهیت و فعالیت نظامی به این شکل به سوریه بروند؟ حتی برخی رسانه‌ها‌ی ماهواره‌ای این اتهام را متناسب با منطق ندانستند.
شاید مساله سوریه یکی از موضوعات جنبی اجلاس غیرمتعهدها باشد
صالحی در برابر این پرسش که "آیا موضوع سوریه در جنبش سران غیرمتعهدها مورد بحث قرار می‌گیرد؟"، گفت: اسناد جنبش سران غیرمتعهد از قبل آماده شده است و در اجلاس آتی ریاست این جنبش از مصر به ایران منتقل می‌شود. دستور کار و مصوباتی که باید به تایید سران برسد قبلا نهایی شده است. در نشست آتی البته جا برای بیان مسائل جدید نیست؛ نه اینکه موقعیت طرح این مسائل نباشد، بلکه در عرف برگزاری چنین اجلاسی اینگونه است که دستور کار از قبل تعیین شده است.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: در عین حال با توجه به حساسیت مساله سوریه، امکان دارد برخی اعضا در حاشیه اجلاس، درخواست یک نشست مشورتی را ارائه کنند. باید دید چه تعداد از کشورها نسبت به این موضوع علاقه‌مند هستند.
معارضان خواهان آزادی احزاب هستند؛ ما هم موافقیم / معارضان می‌گویند حکومت باید از سوریه برود؛ ما مخالفیم
به گزارش ایسنا، صالحی در ادامه، در پاسخ به پرسشی درباره اینکه "آیا ایران در مورد تماس با گروه معارضان در سوریه می‌تواند بی‌طرف باشد؟" گفت: تعریف بی‌طرف درباره موضوعات بین‌المللی کمی مشکل است. کدام کشور می‌تواند مدعی باشد که در مورد بحران سوریه به عنوان کشوری بی‌طرف تعریف شده است؟ بنابراین هر کسی خود را بی‌طرف در نظر می‌گیرد؛ البته این مساله مشکلی است. ما معتقدیم در مورد موضوع سوریه همان مواضعی را داشتیم که در مورد دیگر کشورهایی که شاهد تحولات بودند اتخاذ کرده بودیم. البته این یک بحث جدلی است که نمی‌خواهم بیشتر به آن بپردازم.
وی ادامه داد: به هر حال ما با معارضان اختلاف‌نظر داریم؛ البته ممکن است در مواردی نیز اتفاق نظر وجود داشته باشد. مثلا معارضان خواهان آزادی احزاب هستند و ما نیز قبلا اعلام کرده‌ایم که باید این مساله در دستور کار قرار گیرد و دولت سوریه هم آن را پذیرفته است. ما به این اصل اعتقاد داریم که احزاب باید آزاد باشند و هر ملتی حق برخورداری از حقوق شهروندی را که حقوقی مبتنی بر حقوق بشر است، دارد.
صالحی اضافه کرد: معارضان می‌گویند حکومت باید از سوریه برود. ما اعلام کرده‌ایم اگر حکومت برود معارضان با چه گروهی می‌خواهند گفت‌وگو کنند؟ دولت سوریه گفته است ما آمادگی داریم همه‌چیز در سیر طبیعی خود پیش برود و متحول شود. حتی کشورهایی که شاهد تحولات بودند، قانون اساسی خود را تنظیم نکردند؛ با اینکه قبل از سوریه آنها قیام کرده بودند، هنوز انتخابات در آن کشورها انجام نشده است. چرا در مورد سوریه اصرار دارند که هر چیزی به صورت لحظه‌ای رخ دهد؟
وزیر امور خارجه کشورمان با تاکید بر اینکه "تغییرات در جامعه محتاج زمان است و باید این زمان به دولت سوریه نیز داده شود"، افزود: تمام بحث ما با معارضان این است که بنشینند و در امر حکومت‌داری مشارکت کنند و به اقدامات اصلاح‌طلبانه تسریع بخشند. در تماسی که معارضان داشتیم، این موضوع را اعلام کردیم. برخی از آنها پذیرفتند و برخی دیگر آن را قبول نکردند و در حال رایزنی هستیم. به هر حال موضوعات سیاسی صبر و تحمل می‌خواهد و سیاه و سفید نیست. باید با مذاکره بیشتر، مفاهمه و گفت‌وگو مشترکات را بیشتر کرد و شکاف‌ها را به حداقل رساند.
عمده معارضان آماده‌اند در ایران بدون پیش‌شرط با حکومت سوریه گفت‌وگو کنند
وی اضافه کرد: بخش عمده‌ای از معارضان اعلام کرده‌اند که آماده‌اند در نشستی در ایران بدون پیش‌شرط با حکومت سوریه گفت‌وگو کنند. ما نیز در حال مذاکره با دولت سوریه هستیم و از آقای علی حیدر خواسته‌ایم در سفر به تهران این موضوعات را پیگیری کنند.
با رفتن کوفی‌عنان، طرح وی منتفی نمی‌شود
به گزارش ایسنا، وزیر امور خارجه در پاسخ به پرسش دیگری در مورد نحوه فعالیت کوفی‌عنان و امکان ادامه فعالیتش گفت: تا آنجا که اعلام شده، آقای کوفی عنان استعفا داده است و تا آخر ماه اوت در این سمت می‌ماند و پس از آن باید فرد دیگری این مسئولیت را بر عهده بگیرد. اطلاعی ندارم آیا این امکان وجود دارد که ایشان بتوانند کارشان را دنبال کنند یا خیر؟ اما به هر حال طرح کوفی عنان پابرجاست و با رفتن وی، طرح منتفی نمی‌شود؛ همانطور که در پیام امروز بان‌‌کی‌مون نیز این موضوع مطرح شده است. اما امیدواریم فرد جایگزین کوفی عنان مانند وی مستقل و با تجربه لازم در مدیریت اینگونه بحران‌ها باشد.
وی اضافه کرد: متاسفیم که آقای کوفی عنان کناره گرفت اما به نظر می‌آید که فشارهای زیادی به ایشان آمده بود که نشان‌دهنده این واقعیت است که برخی کشورها بدون ذکر نام متاسفانه به دنبال حل بحران سوریه نیستند و به دنبال تامین خواسته‌ها و آرزوهای خود هستند و این اقدامات، کار را مشکل کرده است. از سوی دیگر روز به روز شاهد انسجام بین دولت و مردم سوریه هستیم. در آخرین ملاقاتی که با مسئولان سوری انجام شد، احساس یاس و ناامیدی وجود ندارد بلکه احساس مقاومت، استقامت و امید وجود دارد.
اشتباه است اگر فکر کنیم با ادامه فشار، حکومت سوریه برکنار می‌شود
صالحی با بیان اینکه "اشتباه است اگر فکر کنیم با ادامه فشار و اقدامات نسنجیده، حکومت سوریه برکنار خواهد شد"، تاکید کرد: با دخالت‌هایی که صورت می‌گیرد، بحران متاسفانه تشدید می‌شود. متاسفانه برخی کشورها خلاف آنچه که می‌گویند رفتار می‌کنند و این تطابق نداشتن، مشکل‌آفرین شده است. امیدواریم دولت‌های منطقه با یک روش و هوشمندی و درایتی نسبت به بحران سوریه عمل کنند. سوریه کشور مهمی است. اگر این بحران در سوریه ادامه یابد زمینه‌های رشد افراط‌گرایی فراهم خواهد شد و غرب که بنا بر ادعایشان از افراط‌گرایی در افغانستان متضرر شده‌اند در کنار گوش خود زمینه‌های افراط‌گرایی را فراهم می‌کنند.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان همچنین گفت: در حیرتم که آیا آنها پیش‌بینی‌های لازم را کرده‌اند؟ متاسفانه غرب بر اساس منطق قدرت پیش می‌رود زیرا از آنجا که قدرت نظامی دارد تصور می‌کند می‌تواند با آن همه‌چیز را مدیریت کند. منطق قدرت در مقابل قدرت منطق شکست می‌خورد. آیا می‌خواهند در سوریه اشتباهات خود را تکرار کنند؟ آیا توان کارشناسی ندارند؟ چگونه است که از ببرخی مسائل غافلند و به نظر می‌رسد درایت کافی را ندارند؟
وی با بیان اینکه "اگر این روند ادامه یابد، آینده تاریکی برای همگان خواهد بود"، اظهار کرد: همگان باید پیشنهادات منطقی‌تر ارائه دهند؛ پیشنهاداتی که بر اساس واقعیت‌های صحنه مطرح شود، نه خیال‌پردازانه. اگر آنها که امروز در سوریه این اقدامات را انجام می‌دهند، کار خود را ادامه دهند، آینده برای همگان تاریک خواهد بود.
وضعیت فعلی در سوریه بسیار آرام‌تر از گذشته است
صالحی از آرام‌تر شدن اوضاع سوریه طی چند روز گذشته خبر داد و گفت: وضعیت فعلی در سوریه در مقایسه با دو هفته گذشته بسیار آرام‌تر است.
وزیر امور خارجه کشورمان در پایان، بار دیگر بر آمادگی ایران برای میزبانی از گروه معارضان در تهران تاکید کرد