دکتر مرتضی اصانلو بنیانگذار کارشناسی ارشد و دکتری معدن در ایران در گفت‌و‌گو با ایسنا، با اشاره به ممنوعیت دختران از تحصیل در رشته معدن، گفت: تجربه چند سال گذشته در مورد پذیرش دانشجویان ممتاز برای مقاطع ارشد نشان میدهد درصد پذیرش دانشجویان دختر قابل توجه و در بعضی موارد بیشتر بوده است.
وی افزود: دانشگاهها چگونه می‌توانند از پذیرش دانشجویان ممتاز و رتبه بالا و علاقه‌مند و با استعداد صرفا به دلیل دختر بودن خودداری کرده و به جای آن اقدام به پذیرش دانشجویان یا متقاضیانی کنند که از استعداد و رتبه کمتری برخوردارند.
وی تصریح کرد: امروزه به دلیل دسترسی آسان به اطلاعات، بسیاری از خانم‌ها می‌توانند رشته مورد علاقه خود را با توجه به شرایطی که دارند انتخاب کنند. اگر آنان تشخیص دهند که رشته مهندسی معدن برای شرایط آنها مناسب نبوده یا مورد علاقه‌شان نیست، قطعا رشته دیگری را انتخاب خواهند کرد، اما تجربه چند سال گذشته نشان میدهد که متقاضیان دختر این رشته رو به فزونی است؛ به‌ویژه وقتی که اطلاعات آنها در زمینه مهندسی معدن زیادتر می‌شود.
اصانلو گفت: فعالیت‌های معدنکاری شامل اکتشاف، برنامه‌ریزی، باز کردن معدن (دسترسی به مواد معدنی)، استخراج، بستن و بازسازی است. در بخش اکتشاف، تخمین ذخایر معدنی، مدل کردن ذخایر توسط خانم‌ها با دقت قابل توجه همراه است. در زمینه بستن و بازسازی معادن که در ارتباط با توسعه پایدارند و در دو دهه گذشته به وظایف مهندسان معدن اضافه شده خانم‌ها عملکرد خوبی داشته‌اند، از جمله دانشجویان دختر مهندس معدن ایران مطالعات مفیدی در این زمینه داشته‌اند.
وی گفت: در مرحله استخراج تجارب بسیاری از معادن در دنیا مثل سوئد، برزیل و شیلی نشان میدهد که خانم‌ها نه تنها در مدل کردن، ذخیره و برنامه‌ریزی موفقند، بلکه در بخش اجرا و اپراتوری نیز عملکرد خوبی داشته‌اند، حتی به دلیل دقت در اجرای پلان‌ها اپراتور ماشین‌آلات مثل شاول، بولدوزر، لودر و گریدر نیز از میان خانم‌ها انتخاب شده‌اند.
اصانلو خاطرنشان کرد: هر چند متاسفانه آمار بیکاری در میان اقشار تحصیلکرده بالا است، اما ربطی به جنسیت ندارد. اتفاقا به طور نسبی وضعیت شغلی برای فارغ‌التحصیلان رشته معدن در قیاس با سایر رشته‌ها در ایران بهتر و در جهان به طور مطلق بهتر است. در ایران هم بانوان زیادی در بخش‌های مختلف معدن چه در قالب کارفرما، کارشناس و مشاور مشغول به‌کارند. اگر ملاک تحصیل اشتغال آنها در صنعت باشد، ممکن است اگر روند به همین صورت پیش رود دو تا سه سال آینده 98 درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاهها بیکار باشند (اعم از دختر یا پسر) آیا در آن صورت دانشگاهها باید از پذیرش دانشجو خودداری کرده و تعطیل شوند؟
وی افزود: گفته می‌شود که محیط معادن برای خانم‌ها نا امن است، اما آنگونه که بنده از برخی فارغ التحصیلان خانم این رشته پرسیده‌ام، شریف‌ترین کارگران و انسان‌ها در معادن مشغول کارند و کار کردن در معادن به مراتب امن‌تر از خیلی از مکان‌ها برای خانم‌ها است.
وی با اشاره به ایمنی معدن برای کار کردن خانم‌ها، گفت: براساس آمار منتشر شده از سوی اداره آمار ایران در سال 1386 حدود 97 درصد مواد معدنی به روش‌های معادن سطحی از قبیل روش روباز، کواری و غیرمکانیکی استخراج شده‌اند که عملیات در سطح و در فضای باز انجام می‌شود که از نظر ایمنی کاملا ایمن است و اصولا در بسیاری از کشورهای صاحب معدن نیز درصد تولید مواد معدنی، به روش‌های معادن سطحی در همین محدوده است. برای ایالات متحده آمریکا حدود 96 درصد است. در کشورهای کمی تولید مواد معدنی به روش‌های زیرزمینی صورت می‌گیرد. در کانادا حدود 52 درصد مواد معدنی به روش زیرزمینی استخراج می‌شود.
این استاد دانشگاه به آینده معدنکاری اشاره کرد و افزود: در سال 2030، دو سوم جمعیت جهان در شهرها زندگی خواهند کرد و این یعنی تولید خانه بیشتر، راه‌های ارتباطی و زیربنایی بیشتر، محصولات کشاورزی بیشتر، مصرف انرژی زیادتر، مصرف کالاهای صنعتی بیشتر و وسایل ارتباط جمعی بیشتر. کلیه این موارد نیاز به مواد معدنی دارند که باید از معادن تولید شوند. بعضی از مواد معدنی بحرانی‌اند مثل مس، آهن، سرب، آلومینیوم و طلا. بعضی دیگر در گروه ضروری قرار دارند. ایران خوشبختانه در هر دو گروه غنی است. در 50 سال دیگر رشته مهندسی معدن دوران شکوفا و پررونقی را پشت سر خواهد گذاشت.
به گفته این استاد دانشگاه دولت‌ها باید با توجه به آنکه کلیه امکانات و پتانسیل‌ها از جمله همین مواد معدنی را در اختیار دارند شرایط را برای تحصیل و تحقق جوانان یا آحاد جامعه صرف‌نظر از جنسیت فراهم کنند. به طور کلی کار دانشگاه تولید علم، بالا بردن سطح دانش جامعه و آشنایی افراد جامعه با یافته‌های جدید است که آنها براساس این یافته‌ها بهتر و راحت‌تر زندگی کنند. بنابراین از افراد به دلیل جنسیت نمی‌توان برای ورود به دانشگاهها جهت تولید علم و تبدیل نادانسته‌ها به دانسته‌ها ممانعت به عمل آورد.