در ۲۹ اکتبر سال ۱۹۲۳وقتی مصطفی کمال پاشا که بعدها به او لقب آتاترک دادند نخستین رئیسجمهور ترکیه شد، شاید تصورش را هم نمیکرد که ۸۹ سال بعد هنوز هم سیاستهای او محور اختلافهای گسترده در این کشور باشد.درحالیکه مقامهای ارشد دولتی و نظامی ترکیه صبح روز گذشته در مراسم روز جمهوری این کشور شرکت داشتند هزاران نفر از مخالفان دولت در تلاش بودند که با وجود اعلام ممنوعیت تجمع در این روز، تظاهرات گسترده خود را در آنکارا برگزار کنند.
روز جمهوری در سالهای اخیر به نماد اختلاف میان دولت اسلامگرا و مخالفان سکولار این کشور تبدیل شده است اما با وجود این مقامهای دولتی ترکیه هر نوع تجمع و تظاهرات را امسال بهدلیل مسائل امنیتی در این روز ممنوع اعلام کرده بودند؛ مسئلهای که بهشدت مورد انتقاد احزاب مخالف قرار گرفت و شاید عزم آنها را برای اعتراض در این روز بیشتر کرد.آسوشیتدپرس گزارش داده که هزاران نفر از معترضان ترکیه با وجود این ممنوعیت، روز گذشته در آنکارا با دعوت احزاب مخالف دست به برگزاری تظاهرات زدند که با واکنش خشن نیروهای امنیتی روبهرو شدند. احزاب مخالف قصد داشتند تا با آوردن هواداران خود از شهرهای مختلف به آنکارا تظاهرات گستردهای را از نخستین ساختمان پارلمان ترکیه تا مقبره آتاترک انجام دهند اما با استقرار نیروهای امنیتی تجمع آنها در میدان اولوش برگزار شد.
گزارشها نشان میدهد که ۳ هزار و ۵۰۰ نیروی پلیس در این منطقه برای کنترل جمعیت مستقر شده بودند و تلاش معترضان برای عبور از موانع امنیتی باعث استفاده نیروهای امنیتی از گاز اشکآور،گاز فلفل و ماشینهای آبپاش برای متفرقکردن جمعیت شد. روزنامه حریت گزارش داده که کمال قلیچ دار اوغلو،رهبر حزب جمهوریخواه خلق(مهمترین حزب مخالف دولت ترکیه) هم که پس از شرکت در مراسم رسمی روز جمهوری به این تجمع آمده بود به همراه محافظانش با گاز فلفل از سوی نیروهای پلیس هدف حمله قرار گرفت.گزارشها همچنین از درگیری محافظان رهبر حزب جمهوریخواه خلق با نیروهای پلیس در محل تظاهرات خبر میدهد.
کمال قلیچدار اوغلو پیش از حضور در این تجمع در حالی در کنار رجب طیب اردوغان نخستوزیر ترکیه در مراسم روز جمهوری بود که اختلافهای آنها در ماههای اخیر بهویژه درباره مسائل داخلی و خارجی ترکیه و بهویژه موضوع سوریه به اوج رسیده است. مسئله گسترش درگیریها با پکک یکی از موارد مورد اختلاف دولت و مخالفان است؛ درگیریهایی که روز گذشته هم کشته شدن ۹ نفر دیگر را بهدنبال داشت.رسانههای ترکیه اعلام کردهاند پلیس این کشور همچنین مانع ورود برخی از اتوبوسهای حامل هواداران احزاب مخالف به آنکارا شده است.
مخالفان ترکیه پرچمهای این کشور و پوسترهای مصطفی کمال آتاترک، بنیانگذار جمهوری ترکیه را در دست داشتند و شعار «ما سربازان مصطفی کمال (آتاترک) هستیم» سر میدادند. امپراتوری عثمانی در جنگ اول جهانی از هم پاشید و مورد تهاجم انگلیس و متحدانش قرار گرفت. مصطفی کمال پاشا بهدلیل سازماندهی مقاومت ملی علیه دولتهای خارجی قهرمان ملی شد و توانست ۸۹ سال قبل جمهوری ترکیه را با شعار سکولار بودن نظام تشکیل دهد. مخالفان حزب عدالت و توسعه با انتقاد از اردوغان اعتقاد دارند که دولت وی، اصل سکولاربودن آتاترک را زیر سؤال برده است.عبدالله گل، رئیسجمهور ترکیه هم روز گذشته با افزایش تنشها در این کشور اعلام کرد که این کشور نیاز به گفتوگوهای بیشتر برای حل اختلافها دارد.
گل که در مهمانی ویژه روز جمهوری در کاخ ریاستجمهوری سخنرانی میکرد گفت: هدف مشترک ما داشتن کشوری با دمکراسی و آزادی و نیز استفاده از حقوق و آزادی در حد استانداردهای جهانی است. گل همچنین از احزاب مخالف خواست که وقت خود را با بحث و جدلهای بیمورد تلف نکنند و برای حل مشکلات به گفتوگو بپردازند. این مهمانی نخستین گردهمایی مقامهای ارشد دولتی با حضور کادر فرماندهی ارتش ترکیه پس از مدتی طولانی بهحساب میآید.
سفر اردوغان به آلمان
رجب طیب اردوغان، نخستوزیر ترکیه که سیاستهایش در ماههای اخیر بهشدت مورد انتقادهای داخلی قرار گرفته امروز راهی آلمان میشود تا با وجود اختلافها با برلین با مقامهای این کشور درباره موضوعهای مختلف ازجمله سوریه بحث و مذاکره کند. سفر دو روزه اردوغان در رأس هیأتی بلند پایه با هدف مذاکره با جمعی از مسئولان عالیرتبه آلمان ازجمله آنگلا مرکل، صدراعظم این کشور انجام میشود. آلمان یکی از مخالفان عضویت ترکیه در اتحادیه اروپاست .