گروه دانش سلامت- فتانه انفرادی: «تعیین بار بیماری‌های کشور بعد از 10سال در وزارت بهداشت آغاز شد» ؛ این خبری بود که علیرضا مصداقی‌نیا، معاون بهداشتی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس اعلام کرد.

وی اظهار داشت که این طرح بعد از پزشک خانواده مهم‌ترین برنامه دردست اجرای وزارت بهداشت است و تمام برنامه‌ریزی‌های بعدی وزارت بهداشت بر مبنای اطلاعات این مطالعه استوار خواهد بود. به گفته مصداقی‌نیا، آخرین مطالعه بار بیماری‌ها در کشور در سال1382 انجام شده است که طبق آن حوادث و سوانح، بیماری‌های قلبی و سرطان به‌ترتیب بیشترین سهم بار بیماری‌ها در کشور را به‌خود اختصاص داده‌اند.

اما سؤال اینجاست که چرا از سال82 تاکنون چنین مطالعات پایه‌ای در کشور انجام نگرفته است؟ در این مدت بیماری‌ها چگونه کنترل و مدیریت شده‌اند؟ آیا بهتر نیست سامانه آنلاینی وجود داشته باشد که به‌طور منظم و به‌روز اطلاعات کامل درباره بیماری‌ها، میزان شیوع و پراکندگی آنها در کشور مشخص شود؟

دکتر محسن اسدی‌لاری، دانشیار گروه اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره به همشهری گفت: این طرح در هرحال، نتایج و یافته‌هایی دربرخواهد داشت که به اعتقاد من، می توانیم آن نتایج را کاربردی کرده و استفاده بهینه کنیم. از سوی دیگر، براساس یافته‌های مطالعات بار بیماری‌ها، باید امکانات و بودجه نظام سلامت در کشور توزیع شود و علاوه بر آن، آموزش‌های عمومی و تخصصی نیز بر همین اساس برنامه‌ریزی شود.

به‌عنوان مثال، اگر نتایج نشان داد که بیشترین بار بیماری‌ها، مربوط به بیماری‌های روانی است متولیان امر سلامت در کشور باید بیشتر به وضعیت اضطراب، افسردگی و سایر اختلالات در عملکرد اجتماعی افراد توجه کرده و در سیاستگذاری‌های خود آن را لحاظ کنند. بنابراین سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها در حوزه سلامت باید به‌طور جدی براساس یافته‌های مطالعات بار بیماری‌ها انجام پذیرد. به‌عنوان نمونه اگر مطالعات نشان داد که بیشترین تعداد مرگ‌ومیر بر اثر بیماری‌های قلبی- عروقی مثلا در استان سیستان و بلوچستان است باید امکانات بیشتری در زمینه‌های پیشگیری یا آنژیوگرافی به این استان اختصاص یابد.

اسدی‌لاری گفت: به اعتقاد من، در این طرح به جای توجه به مسائل نادر پزشکی باید به مسائل عمده و زیرساختی توجه کنیم.
او درعین حال اظهار داشت: طرح تعیین بار بیماری‌ها، طرح بسیار خوبی است و همین که وزارت بهداشت جرأت کرده است که آن را شروع کند باید به مجریان آن آفرین گفت.

محسن اسدی‌لاری در پاسخ به سؤال همشهری که آیا بهتر نیست سامانه آنلاینی وجود داشته باشد، گفت: روش انجام محاسبات بار بیماری‌ها به شکلی نیست که بتوان آن را به‌طور آنلاین انجام داد چون باید تخمین‌هایی زده شود و این تخمین‌ها برای همه انواع بیماری‌ها ممکن نیست و از سوی دیگر باید در جریان مطالعه کامل باربیماری‌ها تخمین‌هایی درباره بیماری‌ها زده شود.

این کارشناس پزشکی درباره این سؤال همشهری که چرا بیماری‌ها در کشور ثبت نمی‌شوند، گفت: برخی از بیماری‌ها، ثبت قانونی دارند که حتما باید ثبت شوند؛ مثل سرطان و بیماری‌های قلب و عروق. البته در مورد سرطان اقداماتی صورت گرفته اما در زمینه بیماری‌های قلب و عروق هنوز این کار صورت نگرفته بنابراین برای بسیاری از بیماری‌ها در کشور باید یک نظام ثبت داشته باشیم چرا که در این زمینه بسیار عقب هستیم.


دکتر محمدمهدی گلمکانی، مدیر اداره کل سلامت شهرداری تهران نیز درباره بحث تعیین بار بیماری‌ها به همشهری گفت: این طرح هرچند با تأخیر انجام شد اما طرح خوبی است چرا که به اعتقاد من، هرگونه تحقیقاتی که داده‌های مرتبط با سلامت در کشور را سازماندهی کند برای مداخله و سازماندهی سلامت مفید خواهد بود.

او افزود: بدون شک، هر برنامه‌ای برای عملیاتی شدن باید مبتنی بر شواهد و داده‌های موثق باشد تا در اجرا مؤثر واقع شود چرا که در آن صورت است که تخصیص منابع نیز عادلانه صورت می‌پذیرد.مدیر اداره کل سلامت شهرداری تهران تصریح کرد: در اجرای هر برنامه و طرح ملی باید همه نهادهای ذی‌ربط را مشارکت داد چراکه همکاری‌های بین بخشی در موفقیت طرح بسیار راهگشاست و وابسته بودن به منابع محدود قطعا موفقیت قابل‌قبولی را برای برنامه‌ها در پی نخواهد داشت. به‌عنوان نمونه در برنامه پزشک خانواده، اگر تمام نهادهای مرتبط به مشارکت فراخوانده می‌شدند نتایج مؤثرتری می‌گرفتیم.

منبع: همشهری آنلاین