این گزارش در واقع نوعی ارزیابی سالانه است که در آن با اشاره موردی یا کلی به عملکرد حقوق بشری کشورها، درباره آنها قضاوت شده و حکم صادر می‌کند. این گزارش‌ها مبنای تصمیمات بعدی دولت آمریکا درباره کشورهای جهان قرار می‌گیرد. بعضی مانند میانمار به‌خاطر این گزارش‌ها سال‌ها تحت تحریم بوده‌اند و بعضی مانند سودان به‌خاطر این گزارش‌ها از ورود به کمیته‌های بین‌المللی مرتبط با حقوق بشر منع می‌شوند. به هر حال این گزارش‌های سالانه کارکردهای متنوعی برای دولت آمریکا دارد.
در سال‌های اخیر اما این گزارش‌ها واکنش‌های گسترده‌ای را به‌دنبال داشته‌است. دسته اول منتقدان این گزارش‌ها، به گزینشی بودن آن اعتراض می‌کنند. اعدام، نقض حقوق زنان، خفقان مخالفان سیاسی و سانسور اطلاعات، ازجمله مواردی است که در همه گزارش‌های حقوق بشری آمریکا درباره کشورهای جهان، به‌عنوان معیار و استاندارد سنجش رعایت یا عدم‌رعایت حقوق بشربه آن اشاره می‌شود،
اما با وجود اینکه این موارد در بسیاری از کشورهای عرب هم‌پیمان آمریکا به وفور یافت می‌شود، دولت آمریکا در همه سال‌های گذشته و در دوره‌های مختلف، چشمانش را روی نقض حقوق بشر در این کشورها می‌بندد و عبور می‌کند، اما آنچه بیش از همه باعث واکنش گسترده جهان نسبت به این گزارش‌های سنجش حقوق بشری آمریکا درباره کشورهای دیگر شده، تحولات و رفتارهای ضدحقوق بشری در داخل خود آمریکاست. منتقدان جهانی و حتی خود آمریکایی‌ها به موارد متعدد نقض حقوق بشر در داخل آمریکا اشاره می‌کنند و می‌گویند دولتی که حقوق مردم خودش را نقض می‌کند نمی‌تواند درباره نقض حقوق مردم دیگر کشورها اظهارنظر کند.
از جمله عمده‌ترین موارد نقض حقوق بشر در آمریکا که به تازگی گروه‌هایی از وکلای داخلی و خارجی را به فعالیت و واکنش به آن واداشته، دستگیری و پیگرد قضایی و اعمال محدودیت برای کسانی است که به افشاگری اطلاعات می‌پردازند. عمده‌ترین نمونه آنها که در جهان شناخته شده‌است، بردلی منینگ سرباز جوان آمریکایی است که اسنادی از کشتار و شکنجه توسط نظامیان آمریکایی در عراق و افغانستان را منتشر کرد. او همچنین اسنادی را در اختیار سایت افشاگر ویکی‌لیکس قرار داده که همین باعث دستگیری و حبسش در سال‌های اخیر و محاکمه این روزهایش در دادگاه نظامی به اتهام همکاری با دشمن شده است.
او از سال 2010در یک پایگاه نظامی در زندان انفرادی است. نمایندگانی از سازمان ملل به‌ویژه از کمیته بین‌المللی مبارزه با شکنجه بارها خواستار دسترسی به این سرباز جوان شده‌اند، اما دولت آمریکا این اجازه را به آنها نداده‌است. اخیرا وکلای منینگ گزارش مفصلی از شرح شکنجه‌های او منتشر کرده و به دادگاه ارائه داده‌اند. جلوگیری از تماس و حتی دیدن دیگران به‌مدت شش ماه، بیخوابی‌دادن و اعمال فشارهای روحی ازجمله این شکنجه‌هاست.
در آمریکا کسانی مانند منینگ که برای آگاهی جامعه دست به افشاگری اطلاعات می‌زنند را whistleblower یا دمندگان صوراسرافیل که کنایه‌ای برای بیدار کردن جامعه است می‌خوانند. دولت اوباما بیش از دولت‌های دیگر آمریکا نسبت به این افراد و سرکوب و کنترل و مجازات قضایی آنها حساس است. گروهی از این افراد، در افشاگری جنایات و قربانیان حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا در جاهایی مانند یمن و پاکستان فعال بوده‌اند. یک روزنامه‌نگار یمنی به‌خاطر انتشار مطالبی درباره قربانیان غیرنظامی هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا در جنوب یمن، از سال 2009در زندان است.
استفاده از شکنجه علیه زندانیان گوانتانامو و به‌طور کلی بعد از حملات 11سپتامبر در آمریکا، از دیگر مواردی است که به‌عنوان نقض حقوق بشر در این کشور یاد می‌شود. مقامات اطلاعاتی آمریکا در توجیه استفاده از شکنجه در بازجویی‌هایشان می‌گویند شکنجه برای گرفتن اطلاعات از مظنونان تروریستی در شرایطی که این اطلاعات جان هزاران نفر را نجات دهد، مشروع است. عبارت «شکنجه مشروع» یکی از نشانه‌هایی است در اثبات اینکه آمریکا از حقوق نیمی از بشر حمایت می‌کند و نقض حقوق برخی از آنها را مشروع می‌داند.