گروه شهری - محمد باریکانی: خراسان جنوبی در حاشیه شمالی کویر لوت مملو از جاذبه‌های طبیعی و مردم شناختی برای گردشگران و طبیعت‌گردهاست.

خراسان جنوبی به‌رغم آنکه 35درصد زعفران کیفی کشور را تولید می‌کند و 98درصد زرشک کشور از این استان تأمین می‌شود ولی به‌دلیل نزدیک به 14سال خشکسالی مداوم در این منطقه از کشور، ساکنان این بخش از کویر مرکزی ایران دوران سختی را پشت‌سر می‌گذارند. مسئولان خراسان جنوبی در بخش شمالی ورودی به کویر لوت اکنون گردشگری را در اولویت دوم این استان قرار داده‌اند تا با استفاده از درآمدهای ناشی از توسعه گردشگری زیان ناشی از خشکسالی‌های مداوم را جبران کنند و با ظرفیت اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم در صنعت گردشگری ساکنان این بخش از کشور را به ماندگاری در مناطق خود تشویق کنند.

خراسان جنوبی به‌رغم برخورداری از جاذبه‌های گردشگری بکر و بیابانی در سال‌های گذشته بسیار گمنام مانده است. تاریک‌ترین نقطه از آسمان ایران که به پارک ملی ستارگان نیز شهرت دارد در حاشیه بخشی از خراسان جنوبی به نام سه قلعه قرار گرفته است. کویر این بخش از خراسان جنوبی ویژگی‌های زیست‌محیطی خاص خود را دارد. پرندگان شکاری، هوبره و گربه شنی که تصویر آن چندی پیش در روزنامه همشهری به چاپ رسید نیز در این نقاط کویری خراسان جنوبی وجود دارند. کویر سه قلعه و سایت رصدی آن‌را بهشت بکر منجمان خوانده‌اند.

وجود روستاهایی همچون روستای ماخونیک یا روستای کوتوله‌ها با دارا بودن ساختمان‌های بسیار کوچک که تداعی‌کننده سرزمین کوچولوها در داستان گالیور است، به همراه روستای رنگ‌ها به نام خنشت که زنانش از ده‌ها رنگ شاد در لباس هایشان استفاده می‌کنند و مردانشان به هنگام ازدواج هفت دست لباس به تن می‌کنند تا هر روز از پایان جشن ازدواج یک دست از لباس خود را از تن بیرون کنند و روستایی دیگر که مراسم بیل زنی را هر سال اجرا می‌کنند تا بیابان‌شان سبز شود و آیین هایشان ماندگار، تنها بخشی از جاذبه‌های گردشگری و مردم‌شناسی این بخش از کشور هستند.

خراسان جنوبی با 650هزار نفر جمعیت ساکن و 96هزار کیلومترمربع وسعت دارای 460کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان است. براساس آنچه برخی مردم محلی می‌گویند ساکنان بخشی از مناطق این استان تا چهار سال گذشته مشکلاتی در بخش‌های مرزی با افغانستان داشتند و اشرار با هجوم شبانه به روستاها دام هایشان را سرقت می‌کردند و مردم را آزار می‌دادند.

اکنون ولی خراسان جنوبی به گفته استاندار این استان بالاترین ضریب امنیت را در میان استان‌های همسایه خود دارد. سیستان و بلوچستان، کرمان و خراسان رضوی از استان‌های هم مرز با خراسان‌جنوبی هستند و مردم هر نقطه از این استان نیز ویژگی‌های مشترکی در پوشش، لباس و لهجه با استان‌های هم مرز با خود دارند. اگرچه کشاورزی محور نخست توسعه خراسان‌جنوبی بوده است ولی اکنون به‌دلیل خشکسالی‌های فراوان، کشاورزی سنتی این استان در حال از میان رفتن است. کشاورزی این استان اکنون به سمت کشت یکپارچه می‌رود تا بدین‌ترتیب مثلا چندین هکتار زمین کشاورزی تنها برای تولید یک محصول مورد استفاده قرار بگیرد. بدین شکل که کشاورزان محصولی را که دولت می‌خواهد، بکارند و پس از طی مراحل کاشت و داشت و برداشت، بتوانند محصول تولید شده را به دولت بفروشند.

کشاورزی یکپارچه جایگرین هنوز راه‌های ابتدایی را طی می‌کند و با خشک شدن سفره‌های آب زیرزمینی و قنات‌های بسیار این نقطه از شمال کویر لوت آنچه مورد تأکید قرار گرفته است توسعه گردشگری با هدف توسعه مناطق روستایی و جامعه محلی است. براساس آنچه استاندار خراسان جنوبی می‌گوید، 90درصد از شش هزار قنات موجود در این استان به‌دلیل 14سال خشکسالی خشک شده‌اند و 10درصد باقیمانده نیز پاسخگوی نیاز کشاورزی این استان نیستند. به همین‌خاطر است که مسئولان استانی نیز توجه زیادی به موضوع توسعه گردشگری در استان خراسان جنوبی دارند. به‌زعم برخی از آنها برای توسعه معیشت پایدار برای جامعه محلی در نقاط مختلف خراسان جنوبی و ایجاد اشتغال پایدار راهی جز توسعه گردشگری برای این استان باقی نمانده است.

استاندار خراسان جنوبی معتقد است که بالاترین نرخ امنیت در کشور مربوط به خراسان جنوبی است که بدین‌ترتیب این استان یکی از شاخصه‌های اصلی توسعه گردشگری را داراست. درآمد سالانه روستائیان خراسان جنوبی نصف درآمد ساکنان سایر نقاط کشور است. آنطور که استاندار این استان می‌گوید، سالانه یک روستایی در خراسان جنوبی سه میلیون تومان درآمد دارد. به همین دلیل اکنون طبیعت بکر خراسان‌جنوبی در کویرهای شمالی لوت و تپه‌های شنی کویر حاشیه شمالی لوت که ارتفاع آنها در جهان پس از تپه‌های شنی کویرهای کشور مصر جایگاه دوم را به‌خود اختصاص داده است به همراه آسیاب‌های بادی، شهرهای تاریخی، تنوع زیستی، قلعه‌ای به جا مانده از اسماعیلیان، آداب و رسوم محلی و شگفتی‌های مردم شناسی مورد توجه قرار گرفته است تا با خروج این منطقه بکر از انزوا گردشگران با حضور در این منطقه در فصول مختلف سال بتوانند از جاذبه‌های گردشگری این مناطق و روستاهای زیبای آن دیدن کنند.

خراسان جنوبی اکنون در ردیف استان‌های هدف گردشگری قرار گرفته است و آنطور که مسئولان استانی و مدیران سازمان میراث فرهنگی در امر گردشگری می‌گویند گامی جهت محرومیت‌زدایی از این مناطق و ایجاد اشتغال و معیشت پایدار برای جامعه محلی در استان خراسان جنوبی برداشته شود و از این طریق با توسعه این مناطق جامعه محلی روستاهای خراسان جنوبی را تشویق به ماندگاری در این نقطه از کشور کرد.

برچسب‌ها