عصر روز دهم

این اثر فاخر به سه‌زبان و با سه‌نام متفاوت به نمایش درخواهد آمد. نسخه فارسی فیلم با نام رستاخیز اکران می‌شود و سازندگان فیلم قصد دارند آن را به زبان‌های عربی و انگلیسی نیز دوبله و اکران کنند. نام عربی فیلم «یوم‌‌الحریه» (روز آزادی) است و در نسخه انگلیسی این فیلم «آن که گفت نه» نامیده خواهد شد. احمدرضا درویش فیلم رستاخیز را شانزدهم بهمن‌88 همزمان با اربعین حسینی در شهر بم کلید زد. کلوت‌های شهداد کرمان، کاروانسرای میان دشت شاهرود، مسجد جامع اصفهان، کاشان، قلعه‌رودخان فومن، شهر پرند تهران و شهرک سینمایی دفاع مقدس دیگر لوکیشن‌های این اثر سینمایی بودند. پس از 250 جلسه فیلمبرداری آخرین نمای رستاخیز چهاردهم شهریور 1390 جلوی دوربین رفت. احمدرضا درویش که با فیلم «دوئل» توانایی‌های خود را در کارگردانی صحنه‌های عظیم نمایان کرده بود، در فیلم تازه‌اش گامی دشوار برداشته و کوشیده تا به روایت مقطع تاریخی مرگ معاویه تا شهادت امام حسین(ع) در روز عاشورا بپردازد.

به گفته تقی علیقلی‌زاده، تهیه‌کننده و مجری طرح رستاخیز از ابتدا بنا بر این گذاشته شده بود که این اثر پرهزینه بدون بودجه دولتی و با بهره‌گیری از سرمایه بخش خصوصی تولید شود. به گفته تهیه‌کننده رستاخیز بازار اصلی این فیلم کشورهای اسلامی است و به همین دلیل از برخی از بازیگران مطرح کشورهای سوریه، عراق، کویت و لبنان بهره گرفته شده است. یکی از نکات جالب توجه رستاخیز استفاده از عوامل مطرح خارجی در رشته‌های فنی است. علیقلی‌زاده در این خصوص می‌گوید: «پس از بررسی‌ها و مذاکرات به این نتیجه رسیدیم که جلوه‌های ویژه رایانه‌ای فیلم باید در خارج از ایران انجام شود. با تلاش دست‌اندرکاران و مشاوران فنی پروژه و پس از بررسی و مذاکره با شرکت‌های متعددی در آلمان، فرانسه، ایتالیا و انگلستان، سرانجام قرارداد این کار با شرکت انگلیسی مولینر منعقد شد. سپس با طارق انور، تدوینگر نامزد اسکار برای مونتاژ فیلم و استفان واریک به‌عنوان آهنگساز به توافق رسیدیم.

به این ترتیب امور فنی فیلم در لندن انجام شد و درویش بر تمام مراحل تدوین، اجرای جلوه‌های ویژه، صداگذاری و ... نظارت کرد تا فیلم با وسواس و دقت نظر آماده اکران شود. آنطور که درویش می‌گوید ایده ساخت اثری درباره ماجرای عاشورا از سال‌ها پیش جزو دغدغه‌های این کارگردان بوده و در نهایت حین فیلمبرداری فیلم دوئل، اولین صحبت‌ها و مشورت‌های جدی برای ساخت رستاخیز صورت گرفته است. نگارش طرح اولیه فیلمنامه و انجام تحقیقات یک سال به طول انجامید و با رسیدن به فیلمنامه اولیه پروانه ساخت برای تولید رستاخیز دریافت شد. درویش که پیش از این در دوئل با انتخاب بازیگرانی چون پژمان بازغی و کامبیز دیرباز نشان داده بود به برگزیدن چهره‌های جوان اعتقاد دارد در رستاخیز نیز یکی از نقش‌های اصلی فیلم را به آرش آصفی محول کرده است. آصفی پیش از این در چند تله‌فیلم و سریال بازی کرده و حضور در «مواجهه» ساخته سعید ابراهیمی‌فر، تنها تجربه حضورش در سینما بوده که اکران عمومی نیز نشد. این بازیگر جوان در رستاخیز نقش بکیر پسر حر را ایفا کرده است.

فرهاد قائمیان نیز نقش حربن‌یزید ریاحی را بازی کرده و حسن پورشیرازی نقش عمربن سعد را ایفا کرده، نقشی که در سریال «مختارنامه» مهدی فخیم‌زاده آن را با مهارت ایفا کرده بود ولی ظاهرا عمربن سعد در رستاخیز تفاوت‌هایی در نحوه پردازش این شخصیت تاریخی دارد.

میرطاهر مظلومی نیز نقش ولید بن‌عقبه را بازی کرده که مخاطب تصویر این کاراکتر را با اجرای طنزآمیز محمدرضا شریفی‌نیا در سریال «امام علی(ع)» به‌خاطر دارد اما آنچه در رستاخیز از ولید به تصویر کشیده شده، کاراکتری کاملا جدی، منفی و البته هوشمند است. مظلومی علاوه بر بازی، مدیریت دوبلاژ این اثر سینمایی را نیز برعهده داشته است. کنار بازیگران اصلی، درویش از تعدادی از هنرپیشگان حرفه‌ای نیز در نقش‌های کوتاه اما موثر استفاده کرده که در این میان مهتاب کرامتی در نقش یک کنیز رومی ظاهر شده است.

در پشت دوربین نیز درویش از بهترین عوامل سود برده است. حسین جعفریان فیلمبردار آثاری چون «درباره الی» و «زیر پوست شهر» که این روزها در حال گرفتن تصاویر «چ» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیاست، پشت دوربین فیلم رستاخیز ایستاد. مجید میرفخرایی نیز در مقام طراح صحنه و لباس تقریبا همه آنچه مقابل دوربین دیده می‌شود را طراحی کرده و ساخته است، به‌طوری که گروه رستاخیز ترجیح دادند حتی از دکورهای آماده برخی پروژه‌های تاریخی نیز استفاده نکنند و همه چیز مجددا و برای این فیلم بازآفرینی شود.

جدای از جنبه‌های تکنیکی اثر که با حضور تدوینگر فیلم «سخنرانی پادشاه» و آهنگساز فیلم «شکسپیر عاشق» ابعادی بین‌المللی نیز یافته باید به این نکته اشاره کرد که فیلم برای روایت تاثیرگذار از ماجرای کربلا به قواعد ژانری سینما نیز وفادار مانده است. احمدرضا درویش در این رابطه می‌گوید: «کاری که ما کردیم، در واقع یک روایت سینمایی از مقطع مهمی از تاریخ است. اتفاقی که سعی کردیم در رستاخیز رخ دهد، تعبیر و زاویه دید یک فیلمساز از دریچه سینما به این مقوله است. درست است که ما از میان تاریخ عبور کردیم و یک نگاه کاملا متعهدانه می‌کنیم و تاریخ را دستکاری نمی‌کنیم اما تأویل سینمایی خودمان را داریم و در قالب یک داستان که یک نخ تسبیح میان وقایع مختلف است عمل می‌کنیم و به این طریق از جذابیت‌های سینمایی و دراماتیک برای نگاه به موضوع استفاده کرده‌ایم». کارگردان رستاخیز این فیلم را به دوستداران عدالت و آزادگی تقدیم کرده و همه امیدوارند دو دهه پس از فیلم به‌یادماندنی «روز واقعه» که در آن به حاشیه ماجرای کربلا به شکلی هنرمندانه پرداخته شده بود، این بار آنچه در عصر روز دهم محرم گذشت با روایتی تاثیرگذار و ماندگار به تصویر کشیده شده باشد.