ترکیه و روسیه اکنون فهرست بلند بالایی از اختلافها را بهویژه درباره سوریه و استقرار موشکهای ناتو دارند و به همینخاطر انجام این سفر در شرایط حساس کنونی نظر بسیاری از رسانههای جهان را بهخود جلب کرده است و همه منتظر نتیجه مذاکرات دو طرف با وجود همه تنشهای ماههای اخیر هستند.
رجب طیب اردوغان، نخستوزیر ترکیه که در ماههای گذشته اظهارات تندش درباره سوریه و بشار اسد علاوه بر انتقادهای داخلی باعث رنجش مقامهای مسکو شده، قرار است امروز در استانبول میزبان پوتین باشد که سابقه گذشته نشان داده فردی انعطاف پذیر در عقایدش بهحساب نمیآید.
هر چند به گزارش روزنامه حریت چاپ ترکیه، سفیر روسیه در آنکارا اعلام کرده دو طرف موافقت کردهاند که در مذاکرات خود بر مسائل مشترک و مورد تفاهم خود تمرکز داشته باشند اما گستردگی اختلافهای دوطرف بهویژه درباره سوریه مسئلهای نیست که مقامهای دو کشور بتوانند در این سفر مهم بدون تفاوت از کنار آن عبور کنند.
وتوی قطعنامهها و تحریمهای مرتبط با سوریه در شورای امنیت توسط روسیه، فرود اجباری هواپیمای مسافربری سوریه که از مسکو عازم دمشق بود توسط ترکیه و متهم کردن روسیه به انتقال تسلیحات، استقرار موشکهای پاتریوت ناتو و مشارکت آنکارا در طرح سپر دفاع موشکی ناتو مسائلی هستند که تنش در روابط دوطرف را طی ماههای گذشته به اوج رسانده است.
وقتی که سفر برنامهریزی شده پوتین به ترکیه درماه اکتبر(مهرماه) به تعویق افتاد، برخی رسانهها این مسئله را مرتبط با فرود اجباری هواپیمای مسافربری سوریه توسط جنگندههای اف16 ترکیه خواندند اما مدت کوتاهی بعد مشخص شد که پوتین غیراز این سفر بسیاری از برنامههای خود را هم کنار گذاشته و بیشتر به استراحت در خانه خود در حومه مسکو میپردازد. یوشیهیکو نودا، نخستوزیر ژاپن هم چند وقت پیش اعلام کرد که سفرش به روسیه در اواسط ماه دسامبر بهخاطر مشکلات سلامتی پوتین و بیماری کمردرد او لغو شده و همین مسئله شایعات درباره وضعیت جسمانی کسی که همیشه سعی داشته خود را یک قهرمان ورزشی معرفی کند بیشتر شد.
سوریه در صدر فهرست مذاکرات
اختلافهای دو طرف درباره سوریه آنقدر شدید است که رجب طیب اردوغان، نخستوزیر ترکیه در آستانه سفر پوتین مجبور شد کمی لحن خود را آرام کند. ا و اعلام کرد که روسیه نقش کلیدی در حل بحران سوریه دارد. خبرگزاری رویترز گزارش داده که مقامهای ترکیه در تلاش هستند که پوتین را درباره کنار رفتن بشار اسد از قدرت و رفع نگرانیهای او در این رابطه قانع کنند. درخواست ترکیه از ناتو برای استقرار موشکهای پاتریوت در خاک این کشور همماه گذشته با مخالفت و انتقاد شدید روسیه مواجه شد. همچنین با وجود مخالفتهای شدید روسیه با طرح سپر دفاع موشکی ناتو، ترکیه میزبان بخش راداری این سامانه شده است.
سیاست یا اقتصاد؟
با وجود همه اختلافهای سیاسی اما بهنظر میرسد که دو طرف هیچ تمایلی به لطمه خوردن روابط اقتصادی خود ندارند. سفیر روسیه در آنکارا اعلام کرده که طی این سفر یکروزه، ششتوافقنامه میان دو طرف به امضا میرسد. روابط اقتصادی روسیه و ترکیه در سالهای اخیر افزایش چشمگیر داشته و حجم مبادلات بازرگانی دو کشور در سال گذشته به بیش از 30میلیارد دلار رسید که بخش عمده آن را صادرات نفت و گاز روسیه به ترکیه تشکیل میدهد. مقامهای روسیه همچنین قصد دارند طی این سفر همه مجوزهای لازم را برای شروع ساخت نخستین نیروگاه هستهای ترکیه در سال ۲۰۱۳ بهدست آورند.