به‌ویژه اینکه پس از اعلام نظر رئیس‌جمهور مبنی بر پایین آوردن نرخ ارز در سال آینده، همه منتظر رمزگشایی از سیاست ارزی جدید دولت بودند. آیا افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر تداوم خواهد یافت؟ با دکتر بهاءالدین حسینی هاشمی، از مدیران شناخته‌شده بانکی و کارشناس مسائل پولی و ارزی گفت‌وگو کرده‌ایم.
- ارزیابی شما از افزایش نرخ ارز به‌ویژه دلار در دو روز اخیر ناشی از چیست؟
به‌نظر می‌رسد برخی از فعالان بازار ارز دست دولت را خوانده‌اند؛ هرچند روند افزایشی قیمت ارز به‌ویژه در روزهای اخیر می‌تواند ناشی از عوامل دیگری هم باشد.
- منظورتان از عوامل دیگر اثرگذار بر نرخ ارز در روزهای اخیر چیست و چه اتفاقی در بازار افتاده است؟ آیا اینکه گفته می‌شود دولت عرضه ارز به بازار و مرکز مبادلات ارزی را متوقف کرده را می‌توان عاملی بر نوسان قیمت در بازار آزاد دانست؟
ببینید! دولت عرضه ارز را متوقف نکرده اما واقعیت این است که تخصیص ارز از سوی مرکز مبادلات ارزی با تأخیر صورت می‌گیرد؛ به این معنا که مرکز مبادلات ارزی، کد تخصیص ارز را به واردکنندگان داده و آنها را به بانک‌های عامل ارجاع می‌دهد اما چون منابع ارزی این مرکز کمتر از نیازهای وارداتی است، اقدام به سهمیه‌بندی در تخصیص و تأمین ارز شده است که به همین دلیل برخی از واردکنندگان برای دریافت ارز و انتقال آن با مشکلاتی مواجه هستند.
- تبعات تأخیر در تأمین و تخصیص ارز به واردکنندگان کالاها از سوی مرکز مبادلات چیست و چه تأثیری بر تقاضای ارز در بازار آزاد گذاشته است؟
بدیهی است که طولانی‌تر شدن فرایند تخصیص و تأمین ارز، بخشی از واردکنندگان را روانه بازار آزاد ارز کرده است و آنها تلاش می‌کنند تا دست‌کم نیازهای فوری ارزی خود را از طریق بازار آزاد تأمین کنند و منتظر مرکز مبادلات ارزی نمانند.
- افزون بر این دیگر چه عاملی باعث شده که در این مقطع زمانی نرخ ارز در بازار آزاد برخلاف انتظارها افزایش یابد؟
بخشی از این افزایش قیمت به عامل تعیین‌کننده در روزهای اخیر برمی‌گردد که تقاضا برای ارز غیربازرگانی را تشدید کرده است. این عامل تعیین‌کننده همان مسافرت‌های خارجی به‌دلیل فرارسیدن سال نو میلادی و تعطیلات کریسمس است. در روزهای اخیر بسیاری از کسانی که فرزندانشان در خارج از کشور ساکن، شاغل یا دانشجو هستند، مصمم به سفر خارجی شده‌اند. از سوی دیگر تقاضای ارز برای مسافرت‌های تفریحی به مناسبت تعطیلات سال نو میلادی هم چون همه ساله وجود دارد و بسیاری از خارجی‌های شاغل در ایران نیز برای بازگشت به کشورشان نیاز ارزی دارند، اما عدم‌تأمین ارز آنها از سوی صرافی‌ها و بانک‌ها باعث‌شده تا تقاضا در بازار آزاد افزایش یابد و قیمت ارز روی تابلوی صرافی‌ها بالاتر برود.
- فکر می‌کنید که افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر موقتی خواهد بود؟
اگر مرکز مبادلات ارزی فرایند تخصیص ارز به واردکنندگان را تسهیل کند و سرعت ببخشد، بخشی از تقاضای ارز در بازار آزاد جمع خواهد شد و احتمال می‌دهم که بعد از تعطیلات ژانویه قیمت ارز در بازار آزاد کاهش پیدا کند؛ چرا که به‌نظر می‌رسد افزایش اخیر نرخ ارز موقتی است.