این درحالی است که آمریکا با وجود تلاش‌های دیپلماتیک ایران و همچنین وعده‌های مقامات عراقی مبنی برآزادی هرچه سریعترآنها، از آزادی این افراد خودداری می نماید وحتی تاکنون اجازه دسترسی کنسولی به آنان را به مقامات ایرانی نداده است.
از سوی دیگر، برخی اخبار منتشرشده حاکی از آن است که ایران یکی از شروط حضور خود در کنفرانس امنیت عراق را که محل برگزاری آن علیرغم میل تهران وبا اعمال نفوذ آمریکا به مصر منتقل شده است، آزادی 5 دیپلمات بازداشت شده خود در اربیل بوسیله نیروهای آمریکایی اعلام کرده است.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نشست همسایگان عراق بدون حضور ایران را از پیش شکست خورده دانسته و میگوید: اکنون که آمریکا بر حضور ایران در این نشست اصرار دارد ما نیز باید از این ابزار برای منافع به حق خود از جمله آزادی دیپلماتهای ایرانی در بند آمریکا استفاده کنیم.
فلاحت‌پیشه می‌افزاید: آمریکا به این موضوع واقف است که بدون حضور ایران، نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه عراق محکوم به شکست خواهد بود.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به ربوده شدن دیپلماتهای ایرانی در عراق تصریح می‌کند: آمریکا به حدی از مفاد کنوانسیون ژنو و سایر مقررات بین‌المللی تخطی کرده که انجام اینگونه اقدامات برایش امری طبیعی است و لذا ایران باید از ابزارهایی که در اختیار دارد به صورت جدی برای آزادی دیپلماتهای دربند خود استفاده کند چراکه آنان به ناحق بازداشت شده‌اند.
انتقاد از دستگاه دیپلماسی
یکی دیگر از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز دستگاه سیاست خارجی کشور را در برخی زمینه‌های دفاع از امنیت ملی منفعل خوانده و میگوید: وزارت امور خارجه تحرک لازم را برای آزادسازی دیپلماتهای ربوده شده ایرانی در عراق نداشته است. داریوش قنبری معتقد است از زمان ربایش دیپلماتهای ایرانی در عراق تاکنون شاهد حرکات خاص، منسجم و فعال از سوی دستگاه دیپلماسی برای آزادی آنان نبوده ایم، گو اینکه آنان به فراموشی سپرده شده اند.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در بخش دیگری از این گفتگو هدف آمریکا از انجام اینگونه اقدامات را ایجاد جو روانی خاص علیه ایران در جهان و منطقه ارزیابی کرده و تأکید می‌کند: آمریکا درصدد کاهش نفوذ ایران در عراق و بدبین نمودن کشورهای منطقه نسبت به تهران است.
نیاز به فعالیت جدی‌تر
الهام امین‌زاده، عضو حقوقدان کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز میگوید: مسئولیت عمده امنیت دیپلماتهای ایرانی در عراق به عهده دولت عراق و اشغالگران است و در شرایط حاضر، مسئولان عراقی باید برای آزادی 5 دیپلمات ربوده شده ایرانی تلاش کنند.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه آمریکا همیشه مایل است از ابزاری خاص در مذاکرات استفاده کند، تصریح می‌کند: آنان دیپلماتهای ربوده شده ایران در عراق را برای مرحله دیگری از مذاکرات در بند نگاه داشته‌اند و به طور قطع چنانچه دیپلماتهای ربوده شده ایران در عراق آزاد شوند، آمریکائیها ابزاری برای فشار بر ایران در مذاکرات احتمالی نخواهند داشت.
نماینده مردم تهران با اشاره به گزارشی که چندی پیش توسط محمدعلی حسینی سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص دیپلماتهای دربند ایرانی در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ارائه شد، خاطرنشان کرد: در هر صورت فعالیت دستگاه دیپلماسی کشورمان برای آزادسازی آنان باید گسترده تر و جدی تر باشد.
مبنای امیدواری چیست ؟
مخبر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم معتقد است جمهوری اسلامی ایران باید از تمام توان و ظرفیتهای خود برای آزاد سازی هرچه سریعتر دیپلماتها استفاده نماید.
کاظم جلالی درباره اظهارات اخیر منوچهر متکی وزیرخارجه کشورمان مبنی برمشهود بودن نشانه‌هایی از آزادی قریب‌الوقوع دیپلماتهای ایرانی در بند اشغالگران، افزود: نمی دانم مبنای این امید و نشانه‌ها چیست و اخیرا چه اتفاقی افتاده است.
نماینده مردم شاهرود تاکید می‌کند: درهر صورت دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی ما باید با جدیت این موضوع را پی گیری کند.
اقدامات جامعی صورت نگرفته
رضا طلائی‌نیک، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم براین باور است که پیگیری مسئولیت قانونی دولت عراق و انجام اقدامات حقوقی در مجامع بین‌المللی توأم با استفاده از تحولات مرتبط با آمریکا در منطقه می‌تواند به آزاد سازی دیپلماتهای ایرانی ربوده شده در عراق کمک کند که در برخی از این ظرفیت‌ها هنوز اقدامات جامعی صورت نگرفته‌است.
نماینده بهار و کبودرآهنگ تصریح می‌کند: به نظر می رسد اقدامات دولت در بازدارندگی و حمایت اثربخش از اتباع ایرانی کافی و رضایت بخش نبوده است.
به گفته وی وزارت خارجه باید از کلیه ظرفیت‌ها، امکانات منطقه‌ای و بین‌المللی خود برای آزادی دیپلماتهای ایرانی استفاده کند چرا که با گذشت حدود 100 روز از بازداشت آنان هنوز نتایج شفاف و قاطعی از آزادی دیپلماتهای ربوده شده مشهود نیست.
طلائی‌نیک می‌افزاید: حجم مشغله‌های مسئولان وزارت خارجه و برخی ملاحظات، موجب ناموفق بودن اقدامات دیپلماسی و حقوقی برای آزادی دیپلماتهای کشورمان شده‌است و لذا ایران باید واکنش‌ها و اقدامات مؤثرتری را برای آزادی 5 دیپلمات خود در عراق به کاربندد.