حمید ضیایی‌پرور: «وزیر آموزش عالی آلمان به‌دلیل سرقت از منابع دیگر در پایان‌نامه دکترایش، استعفا کرد.

دانشگاه دوسلدورف همچنین مدرک دکتری اعطایی به این وزیر آلمانی در 30سال پیش را به‌دلیل سرقت از منابع دیگر در پایان‌نامه‌اش پس گرفت. البته وزیر مستعفی اعلام کرده به تصمیم دانشگاه دوسلدورف در پس گرفتن مدرک دکتری‌اش، اعتراض خواهد کرد. ولی هنگامی که یک وزیر آموزش عالی، شکایتی را علیه دانشگاهی پیگیری می‌کند این موضوع فشارهایی را متوجه دفتر وزیر، وزارتخانه، کابینه و حزب دمکرات مسیحی می‌کند و او می‌خواهد جلوی همه این فشارها را بگیرد.»

این نخستین‌بار نیست که یک وزیر آلمانی یا اروپایی به چنین دلیلی از سمت خود استعفا می‌کند و قطعا آخرین‌بار نیز نخواهد بود، اما این رخداد با توجه به اینکه پیش‌تر در ایران نیز زمینه‌هایی داشته است می‌تواند حاوی درس‌های بزرگی برای ما باشد. برخی از نکات قابل تأمل در این ماجرا به این قرارند:

1- دانشگاه‌ها در کشورهای پیشرفته مستقل از دولت هستند و حتی قادرند علیه وزیر آموزش عالی نیز اقدام کنند و وزیر مربوطه را وادار به استعفا کنند. آیا به فرض محال اگر خدای ناکرده چنین اتفاقی در ایران رخ بدهد و دانشگاهی بخواهد علیه وزیر بیانیه بدهد، رئیس دانشگاه عزل خواهد شد یا وزیر مربوطه؟ پاسخ روشن است.

2- یک دانشگاه اروپایی قادر است پرونده یک فارغ التحصیل 30سال گذشته را به‌طور دقیق بررسی کرده و اکنون بعد از گذشت سه دهه، مدرک اعطایی‌اش را پس بگیرد. فکر کنم اگر کسی الان از برخی دانشگاه‌های ما استعلام یک مدرک تحصیلی 30سال گذشته را بکند، با پاسخ مثبتی مواجه نشود و احتمالا سوابقی از چنین فارغ‌التحصیلی پیدا نشود!

3- اینکه چرا دانشگاه دوسلدورف طی 30سال گذشته متوجه ایراد در پایان‌نامه این شخص نشده است احتمالا به این دلیل بوده که تا‌کنون ضرورت و حساسیتی برای بررسی دوباره مدارک تحصیلی این فرد وجود نداشته است. به‌عبارت دیگر افراد مادام که مسئولیتی نگرفته‌اند حساسیتی روی آنها وجود ندارد اما مسئولان باید پاکدست بوده و در درجه اول خود دارای سابقه‌ای پاک و مبرا از هرگونه سوءاستفاده و تقلب باشند.

این مسئله حتی به اقدامات مسئولان در طول دوره تصدی مسئولیتشان نیز تعمیم می‌یابد و همه مدیران تحت نظارت دائم هستند؛ به‌ویژه از نظر علمی، ادعای داشتن مدرک تحصیلی دانشگاهی، همواره با دقت بسیار زیادی بررسی می‌شود چرا که آنها مدارک دانشگاهی را کاغذ پاره نمی‌انگارند که بخواهند نسبت به داشتن یا نداشتن آن بی‌تفاوت باشند. مدرک دانشگاهی یعنی اعتبار علمی و داشتن دانش و تخصص لازم برای انجام یک کار مشخص و تخصصی.

4- رفتار وزیر مستعفی مبنی بر استعفا، دقیقا یک رفتار مدنی و احترام به افکارعمومی به شمار می‌رود. این شخص حتی ممکن است بعد از پیگیری‌های حقوقی و علمی، بی‌گناه تشخیص داده شود و حق به او داده شود اما حاضر نشده از موقعیت خود در وزارت آموزش عالی برای انجام پیگیری‌های حقوقی یک پرونده شخصی استفاده کند. این دقیقا همان چیزی است که ما شدیدا به آن نیاز داریم. یعنی سوءاستفاده‌نکردن از موقعیت خود برای انجام کاری شخصی و نیز ارحج دانستن منافع عمومی بر منافع شخصی.

5- دانشگاه دوسلدورف با این کار اعتبار علمی و موقعیت دانشگاهی خود را در آلمان و در سطح بین‌المللی افزایش داده است. اذعان به تخلف و باز پس‌گیری مدرک علمی دانشگاهی، یعنی ما بیش از دیگران برای مدارک علمی صادره خود اهمیت و اعتبار قائل هستیم.6- این رخداد حامل این پیام برای دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی نیز هست که اگر در روند فعالیت‌های علمی خود دچار تقلب یا خطا شوند حتی بعد از 30سال هم که شده آن تخلف کشف شده و با آن به شدیدترین وجه ممکن برخورد می‌شود.