بهره‌مندی از امکانات ریلی یکی از مهم‌ترین مطالبات بسیاری از مردم آذربایجان‌غربی است که پس از 11سال وعده مسئولان برای به‌صدا درآمدن سوت قطار در شهرهای مختلف این استان همچنان عملیاتی نشده و به اعتقاد بسیاری از کارشناسان کمبود اعتبار پاشنه آشیل این طرح شده است.
پس از راه‌اندازی ایستگاه میاندوآب، همین تیرماه امسال بود که معاون وزیر راه و شهرسازی با حضور در ارومیه بهرهبرداری از ایستگاه مهاباد قبل از پایان نیمه اول سال‌جاری و در هفته دولت را وعده داد و بهرهبرداری از ایستگاه نقده را هم موکول به دهه فجر امسال کرد اما اکنون نیمه‌دوم سال‌جاری تمام‌شده، دهه فجر هم گذشته هنوز ایستگاه مهاباد نیز به بهره برداری نرسیده است.
شاید سالی دیگر
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی با بیان اینکه تمامی مشکلات مربوط به اجرای عملیات ساخت راه‌آهن مراغه به ارومیه رفع شده است، گفت: علت اصلی رکود این طرح مربوط به مشکلات معارضی زمین و اعتبارات مورد نیاز برای آزاد‌سازی اراضی اطراف آن بود که امسال رفع شده و سرعت‌بخشی در روند اجرای آن را شاهد هستیم.
خلیل محبت‌خواه ادامه داد: قرار گرفتن این طرح در لیست طرح‌های ماندگار باعث شده است تا روح تازه‌ای به این طرح دمیده شود و زمینه لازم برای برطرف شدن تمامی مشکلات آن که اعتبار، مهم‌ترین این چالش‌هاست، برطرف شود.
به گفته این مقام مسئول طرح راه‌آهن مراغه- ارومیه به طول 184کیلومتر با هدف اتصال مرکز آذربایجان‌غربی به شبکه سراسری راه‌آهن کشور به مرحله اجرا در‌آمده و با سرمایه‌‌گذاری بنیاد تعاون نیروی انتظامی تلاش می‌شود با سرعت بخشیدن به فازهای بعدی این طرح، تا سال آینده بهرهبرداری از آن را شاهد باشیم.
اما مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقلی آذربایجان‌غربی در موضعی متفاوت با غیر ممکن دانستن بهرهبرداری از طرح راه‌آهن مراغه- ارومیه تا سال آینده خاطرنشان کرد: امروز کمبود اعتبار به سد بزرگی در برابر عملیات اجرایی این طرح تبدیل شده است که تاکنون هم برای رفع آن به جایی نرسیده‌ایم.
مجید آقا‌محمدی خاطرنشان کرد: با سختی‌های فراوانی که برای ادامه عملیات ریل‌گذاری از ایستگاه میاندوآب تا مراغه وجود داشت موفق شدیم این ایستگاه را به مراحل پایانی ساخت برسانیم. وی با انتقاد از عدم همکاری مردم در واگذاری زمین‌های مورد نیاز برای اجرای طرح راه‌آهن در مسیر میاندوآب به مهاباد تصریح کرد: زمینی که پیش از رسیدن طرح به آن متری پنج‌هزار تومان خرید و فروش می‌شد پس از آن متری 15هزار تا 20 هزار تومان توسط اهالی قیمت‌گذاری شد و این امر باعث تحمیل بار مضاعف مالی بر طرح و اندکی رکود در روند اجرای طرح شد.
به گفته این مقام مسئول برای اجرای عملیات ریل‌گذاری در مسیر میاندوآب به مهاباد و ساخت ساختمان ایستگاه نزدیک به 50میلیارد تومان اعتبار هزینه شده است اما توان مالی لازم برای ادامه طرح را نداریم. مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقلی آذربایجان‌غربی با بیان اینکه هیچ‌کدام از برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده برای اتمام طرح قابلیت اجرایی در زمان موعود را ندارد، اظهار کرد: برای ایستگاه مهاباد تا نقده 50 میلیاردتومان و برای اجرای طرح از ایستگاه نقده تا ارومیه بیش از 220میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است که با وضعیت فعلی، تخصیص اعتبارات و به اذعان مسئولان، امکان تامین آن وجود ندارد.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا قرارگرفتن طرح درلیست طرح‌های مهر ماندگار هم مشکل اعتباری آن را رفع نکرده است، تصریح کرد: شاید تا حدودی در تخصیص اعتبارات تفاوت را شاهد باشیم اما به اندازه‌ای نیست که بتواند نیاز مالی طرح را تامین و امکان بهرهبرداری از آن را در نیمه‌نخست سال‌جاری براساس وعده مسئولان فراهم کند.
صنعت حمل‌ونقل ریلی آذربایجان‌غربی قربانی کمبود اعتبار
توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقلی به‌ویژه حمل‌ونقل ریلی یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های توسعه پایدار در جوامع محسوب می‌شود و از طرفی ملاکی تاثیرگذار در توسعه اقتصادی به‌شمار می‌آید اما با وجود تاریخ 80 ساله احداث راه‌آهن در کشور، آذربایجان‌غربی از وجود این نعمت همچنان محروم است. حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین روح‌الله بیگی، نماینده مردم میاندوآب و نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در زمینه اهمیت توسعه امکانات ریلی در آذربایجان‌غربی گفت: در بین وسایل مختلفی که برای حمل‌ونقل وجود دارد، راه‌آهن به لحاظ قیمت‌ارزان، ایمنی بالا و راحتی بیشتر از اهمیت ویژه‌ای در جوامع برخوردار است که وجود آن در هر استانی مساوی با افزایش مسافر و گردشگر است و در نتیجه بستر لازم برای ایجاد درآمدهای پایدار را فراهم می‌کند.
کاهش مصرف انرژی با استفاده از امکانات ریلی و کمک به جلوگیری از افزایش آلودگی هوا، ماندگاری و عمر طولانی خط‌آهن نسبت به دیگر صنایع حمل‌ونقل و جابه‌جایی کالا و مسافر فراوان از دیگر دلایل مهم برای نقش‌آفرینی این صنعت در توسعه اقتصادی به‌شمار می‌آید. وی در خصوص عدم استقبال مناسب مردم از ایستگاه میاندوآب که نخستین ایستگاه به‌بهره‌برداری رسیده در استان است، گفت: با توجه به اینکه ایستگاه مراغه به‌دلیل دولتی‌بودن بهای کمتری برای ارائه بلیت از مردم دریافت می‌کرد و فاصله کمی از میاندوآب دارد اغلب مردم برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها به صورت زمینی به این شهر مراجعه و از آنجا اقدام به تهیه بلیت می‌کردند. از طرف دیگر بی‌توجهی شرکت خصوصی بهره‌بردار ایستگاه میاندوآب بر استقبال کم مردم تاثیر گذاشت.
اما به‌دلیل همین استقبال نشدن از ایستگاه میاندوآب، احتمال تعطیل شدن این ایستگاه شایعه شد که نماینده مردم منطقه در مجلس این شایعه را رد کرده و اظهار داشت: با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده در شهرستان‌های بوکان، شاهین‌دژ، ملکان، مهاباد و تکاب برای معرفی میاندوآب به‌عنوان شهر مرجع که در فاصله 30 تا 40کیلومتری آن قرار داشتند، جذب مسافران به استفاده از قطار را شاهد هستیم و مشکل تعطیلی این ایستگاه رفع شد.
با این حال پروژه راه آهن مراغه- ارومیه پس از 11 سال از آغاز به‌نتیجه نرسیده است. حجت‌الاسلام بیگی در این زمینه گفت: باید مسئولان ملی توجه بیشتری به این طرح در استان محروم آذربایجان‌غربی داشته باشند چراکه این استان به واسطه همجواری با سه‌کشور خارجی که همگی از امکانات ریلی برخوردارند نیاز بیشتری به صنعت حمل‌ونقل ریلی برای توسعه مبادلات اقتصادی دارد و نباید این فرصت با بی‌توجهی‌ها و به بهانه کمبود اعتبار به یغما برود و صنعت حمل‌ونقل استان فدای یک بهانه شود.
اطلاعات شماری از خطوط ریلی در دست اجرا
| مسیر راه آهن | سال آغاز اجرا | طول (کیلومتر) | پیشرفت | زمان افتتاح |
| تهران - همدان | 91 | 260 | اعلام نشده | تیرماه 92 |
| اردبیل - میانه | 91 | 60 | اعلام نشده | پایان دولت دهم |
| قزوین - رشت | 84 | 205 | 90 درصد | مشخص نیست |
| تهران - مشهد | 91 | 926 | 40 درصد | شهریور 92 |
| بزرگ ترین تونل ریلی | 87 | 10 | 87 درصد | پایان دولت دهم |
| قطعه دوم شیراز - بوشهر | 86 | 100 | 80 درصد | پایان دولت دهم |
| مشهد - بجنورد - گرگان | 88 (مصوب سال 85) | 655 | مشخص نیست | احتمالا چهارسال بعد |