ایسنا نوشت: یک دیپلمات ایرانی با تایید آن‌چه در رسانه‌های غربی مبنی بر جزئیات پیشنهاد 1+5 در آلماتی به ایران منتشر شده است، گفت: پیشنهاد 1+5 فی‌النفسه جدید نیست، اما چند نکته تازه در آن بیان شده است. در گذشته در پیشنهاد‌های آن‌ها اعلام شده بود که تاسیسات هسته‌‌ای فردو باید به طور کامل تعطیل شود و در همه قسمت‌های تاسیسات باید دوربین‌های آژانس نصب شوند به نحوی که آن‌ها بتوانند به طور مستقیم از وین بر این تاسیسات نظارت و کنترل داشته باشند. هم‌چنین خواهان خارج کردن اورانیوم 20 درصدی از کشور به کشور ثالثی تحت نظارت آژانس بودند و می‌خواستند سایر فعالیت‌های هسته‌یی ایران مثل ساخت سانتریفیوژها و تولید قطعات متوقف شود. اما این بار از پیشنهاد پیشین خود تنزل کرده و اعلام کردند که تاسیسات هسته‌یی فردو را تعطیل نکنید و آبشارهایی که اکنون تولید اورانیوم 20 درصد می‌کنند به فعالیت‌های خود ادامه دهند.
وی با اشاره به این‌که اکنون در سایت فردو تعدادی از آبشارها در حال فعالیت هستند و برخی از آن‌ها نصب شده‌اند اما هنوز فعالیت خود را آغاز نکرده‌اند، اظهار کرد : در گذشته اعلام شده بود که این تعداد آبشارها باید از تاسیسات برچیده شوند، اما اکنون اعلام می‌کنند که می‌توانید این تعداد آبشارها را در خلاء فعال نگه دارید و در صورت نیاز تعمیرات لازم برای نگهداری از آن‌ها نیز انجام گیرد. آن‌ها اعلام کردند ظرفیت فعلی در غنی‌سازی 20 درصدی حفظ شده و تغییری در آن ایجاد نشود.
وی ادامه داد: آن‌ها در این پیشنهاد جدید اعلام کردند که اگر اورانیوم 20 درصد تولید شده نیاز رآکتور تهران را تامین می‌کند دیگر بیش از نیاز تولید نشود و آژانس نیز تایید کند که شما (ایران) این مواد را به میله سوخت تبدیل کرده‌اید و در پروسه استفاده قرار گرفته است. اگر اورانیوم 20 درصدی اضافه بر نیاز موجود باشد نیز تحت نظارت آژانس به کشور ثالث برای یک دوره موقت شش ماه فرستاده شود، تا اگر بعد از شش ماه مسایل دیگر حل شد که تلاش می‌کنیم این‌گونه شود، پس از آن توافقی نهایی شکل می‌گیرد و آن را اجرا می‌کنیم.
خلاصه صحبت‌های این دیپلمات ایرانی در رابطه با مذاکرات ایران و گروه 1+5 در آلماتی از این قرار است:
- آن‌ها در پیشنهادشان نسبت به انتقال نیافتن اورانیوم 20درصد تولید شده در ایران سخت‌گیری نکرده و اعلام کردند که اگر ایران بخواهد می‌تواند اورانیوم تا غنای 20درصد را در داخل نگه دارد اما به میله سوخت تبدیل کند.
- در آلماتی یک تنزل جدی در پیشنهاد‌های طرف مقابل وجود داشت. درواقع طرف مقابل که زمانی اعلام می‌کرد، همه فعالیت‌های هسته‌یی ایران غیرقانونی است، اکنون به طور تلویحی قبول می‌کند ایران حق غنی‌سازی دارد و این را به رسمیت می‌شناسد.
- فشارهای اقتصادی که آن‌ها (1+5) انتظار داشتند با دور زدن تحریم‌ها و اقدامات انجام شده از سوی ایران، نتیجه‌ای در بر نداشت. تلاش آن‌ها برای به زانو در آوردن سیستم ایران بود، اما با حضور مردم در راهپیمایی 22 بهمن آن‌ها به این نتیجه رسیدند که نتوانستند به اهداف خود برسند. پیشرفت‌های ایران در نانوتکنولوژی و رشد و تولید مقالات علمی در میان کشورهای اسلامی بسیار بوده است و ایران کشوری پیشتاز است. آن‌ها فهمیدند که ایران بدون تاثیرپذیری از تحریم‌ها به مسیر خود ادامه می‌دهد.
- مساله هسته‌‌ای ایران برای آن‌ها موضوعی نگران‌کننده نیست. دور تا دور ایران کشورهای هسته‌یی قرار دارند و تاکنون هیچ اتفاقی نیفتاده است. درواقع موضوع هسته‌یی برای آن‌ها بهانه‌ای بیش نیست، بلکه توانمندی‌های علمی ما برای آن‌ها نگران‌کننده است.
- 1+5 برای توجیه این تنزل موضع در میان افکار عمومی اعلام کرده است که همه اقدامات باید تحت نظارت آژانس باشد.
- (در پاسخ به این پرسش که با وجود همه این تغییرات اما آن‌ها حرفی از به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی برای ایران نکرده‌اند؟) اکنون 1+5 به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی اورانیوم برای ایران را به طور رسمی اعلام و امضا نمی‌کند، اما با پیشنهادی که از سوی آن‌ها در آلماتی ارائه شده است، این موضوع از بطن آن قابل درک است.
- مذاکرات باید به گونه‌ای باشد که برای هر دو طرف منفعت داشته باشد و فضایی فراهم شود که دو طرف با عزت و احترام بتوانند برای خروج از بن‌بست راه‌حلی پیدا کنند.
- آن‌ها درباره ساخت سانتریفیوژها و قطعات مرتبط با آن خواستار انجام این فعالیت‌ها تحت نظارت مستقیم آژانس بودند و می‌خواستند کنترل فراتر از ان.پی.تی صورت گیرد.
- آن‌ها اعلام کردند، اگر اقدامات مذکور از سوی ایران به صورت داوطلبانه در طی شش ماه انجام پذیرد، آن‌ها هم اقداماتی درباره لغو تحریم‌ها انجام می‌دهند. در درجه اول تحریم طلا و فلزات گرانبها برداشته می‌شود و سپس تحریم‌های پتروشیمی و در مرحله بعد بخشی از تحریم‌های بانکی لغو می‌شود. تعمیر هواپیما و قطعات یدکی نیز در مراحل بعدی خواهد بود.
- اقدامات پیشنهادی 1+5 در ازای برداشتن گام‌هایی از سوی ایران متوازن نیست.
- البته اگر این پیشنهاد را با پیشنهاد‌های قبلی مقایسه کنیم، یک گام رو به جلو برای نزدیک شدن به واقعیت است؛ یک گام هم یک گام است.
- "متوازن‌سازی پیشنهاد‌های 1+5 در چارچوب اقدامات متقابل و رفع اشکالات موجود در آن" در جلسه کارشناسی انجام می‌گیرد.
- (درباره پاسخ ایران به پیشنهاد 1+5 با بیان این‌که پاسخ ایران به جلسه کارشناسی در استانبول بستگی دارد) اگر دو طرف در این جلسه بتوانند به توافقی دست یابند می‌توان امیدوار بود که در آلماتی (2) به توافق برسیم که در این صورت دستاورد خوبی به دست آمده است.
- اگر کارشناسان 1+5 با اختیارات کافی بیایند و بتوانند موضوع‌ها را مورد بررسی قرار دهند، در این صورت می توان به نتیجه بخش بودن مذاکرات آتی امیدوار بود.
- یشنهاد ما تکمیل عناصر و بخش‌های پیشنهاد قبلی‌مان بود.
- قرار است بعد از نشست کارشناسی در استانبول میان کارشناسان ایران و 1+5 مذاکرات بعدی میان دو طرف در آلماتی قزاقستان 16 و 17 فروردین سال آینده برگزار شود.