محمدباقر قالیباف در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه برخی در مورد مشکلات اقتصادی کشور موضوع تحریم‌ها را مطرح می‌کنند دیدگاه شما در این مورد چیست؟ گفت: قبول دارم که بخشی از مشکلاتمان به تحریم برمی‌گردد ولی اعتقادم این است که سهم اصلی در این مورد مربوط به مدیریت ناکارآمد است و سهم تحریم‌ها در مقابل ناکارآمدی مدیریتی اندک است چون حتی تحریم را هم می‌توان از طریق یک مدیریت درست و هوشمندانه به فرصت بدل کرد. وقتی شما بدون هیچ انضباطی پول به جامعه تزریق و تورم ایجاد کنید اثر آن، در درازمدت کاهش ارزش پول ملی است. این کارهاست که زمینه و بستر را برای آسیب‌پذیری ما در مقابل تحریم فراهم می‌کند و این نابسامانی‌ها را پیش می‌آورد.
او گفت: راه‌حل این مشکلات همانطور که گفتم یک مدیریت علمی و هوشمندانه است که ما از طریق آن می‌توانیم آسیب‌پذیری‌مان را کاهش و اقتصادمان را به‌طور اصولی رونق بدهیم. فرمایشات رهبر معظم انقلاب درخصوص اقتصاد مقاومتی هم معطوف بر همین موضوع است.
شهردار تهران درباره نحوه عبور از تحریم‌ها گفت: تحریم‌ها هزینه‌ای است که ما در وهله نخست به‌خاطر حفظ دین و عزت و استقلال‌مان و در وهله بعد برای پیگیری فعالیت‌های مربوط به فناوری انرژی هسته‌ای کشورمان پرداخت می‌کنیم. بحثی که در اغلب محافل رسمی و غیررسمی غربی مطرح می‌شود و حضرت آقا هم به آن اشاره فرمودند آن است که غرب می‌کوشد تا از طریق تشدید تحریم‌ها و آشکارشدن تبعات آن در سطوح خرد و کلان، اهداف استراتژیک ما را دچار تغییر کند.
عضو ائتلاف سه‌گانه در این گفت‌وگو درباره مذاکره با آمریکا اظهار داشت: ما همواره اعلام کرده‌ایم که آماده گفت‌وگوی اصولی و نظام‌مند هستیم ولی این غرب است که مذاکره در شرایط برابر را نمی‌پذیرد. مثالی می‌زنم تا موضع سازنده جمهوری اسلامی ایران مشخص شود. در فرایند دولت‌سازی در عراق و در وهله بعد افغانستان، جمهوری اسلامی ایران وارد گفت‌وگوهای سازنده‌ای با ایالات متحده آمریکا شد، مقام معظم رهبری هم، چرایی و ابعاد این موضوع را تشریح کردند. بنابراین ما در موضع تحریم دینی و شرعی مذاکره نیستیم که حکم به حرمت آن تا ابد داده شده باشد. بنابراین موضع جمهوری اسلامی ایران شکل‌گیری گفت‌وگوهای سازنده در شرایطی متوازن و مبتنی بر به رسمیت شناختن منافع و موقعیت طرف مقابل است. ولی واقعیت ماجرا آن است که غرب و به‌ویژه آمریکا در موضوع هسته‌ای ایران به هیچ وجه رویکرد سازنده‌ای ندارند؛ از موضع تحکم آمیز سخن می‌گویند و منافع و اولویت‌های جمهوری اسلامی ایران را درنظر نمی‌گیرند.
کار خوب و کار بد
قالیباف در ادامه این گفت‌وگو اظهار داشت: ما در ائتلاف سه‌گانه خواستیم یک حرف را به جامعه بگوییم. یکی از مشکلات امروز جامعه ما این است که بعضی از کارهای خوب، بد شده است. مثلاً اگر دو رقیب سیاسی روبه‌روی یکدیگر ایستادند، همدیگر را تخریب کرده و به هم بد وبیراه گفتند ظاهرا از نظر بعضی، این کار پسندیده است ولی اگر یک حرکت سیاسی شکل بگیرد که براساس عقلانیت پیش رفته و باورهای اسلامی و اخلاق در آن حاکم باشد، این‌کار ناپسند است. در واقع حرف اصلی ائتلاف سه گانه، تعامل، همکاری و همفکری برای هدف مهمی مانند انتخابات ریاست‌جمهوری است. این به معنی نبود اختلاف سلیقه هم نیست. وی گفت: مثلا شما فکر می‌کنید که گرایش من در بخش‌های مختلف شبیه آقای دکتر ولایتی است یا اینکه بنده در تمام مسائل مثل ایشان فکر می‌کنم؟ حتما من در همه مسائل مثل آقای دکتر ولایتی فکر نمی‌کنم چون من قالیبافم و ایشان آقای دکتر ولایتی. این در مورد دوست دیگرمان آقای دکتر حداد عادل هم صادق است. ما هر کداممان در نگاه، کار، سلیقه و... متفاوتیم ولی حتما فصل مشترک‌های خوبی هم با یکدیگر داریم. آن فصل مشترک‌ها کجاست؟ آنجایی که حاضریم به‌خاطر منافع انقلاب و نظام از منافع و مباحث شخصی بگذریم.
شهردار تهران ادامه داد: بنده به‌عنوان یکی از بچه‌های جبهه یاد گرفتم که بین منافع شخصی با خواسته‌ها و منافع انقلاب، خواسته‌های انقلاب را ترجیح بدهم. لذا بنده به‌عنوان محمدباقر قالیباف اگر احساس کنم که برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده فلانی بهتر از بنده است، حتما کاندیدا نخواهم شد و وظیفه خودم می‌دانم در این شرایط به نفع آن شخص کنار بروم.
شهردار تهران درباره اولویت‌های نخبگان در انتخابات پیش رو گفت: من معتقدم نخبگان و رسانه‌ها باید سه موضوع را به جد دنبال کنند و مردم هم طبعا بدان توجه خواهند داشت.اول اینکه از هر فردی که خواستار حضور در صحنه انتخابات است کارنامه عملکرد بخواهند. بررسی کنند که این فرد در گذشته کجا بوده و چه کارهایی را انجام داده است. یعنی مشخص شود که فرد چه کارنامه‌ای در سوابق و عملکرد مدیریتی و اجرایی گذشته خود دارد؛چه کرده و چه توان و ظرفیتی را از خود نشان داده و آیا این برای مسئولیت سنگین و مهمی مانند ریاست‌جمهوری کافی است یا نه؟ دوم اینکه از او برنامه بخواهند و ببینند چه نگاهی به مسائل و مشکلات کشور دارد و چه راه‌حل‌ها و راهکارهایی را برای پیشرفت کشور و عبور از تنگناها و معضلات ارائه می‌دهد. آیا برنامه او صرفا کلی‌گویی و یک سری شعار و وعده است یا واقعا نسبت به شرایط کشور، ظرفیت‌ها، محدودیت‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها اشراف و نگاه درستی دارد و حرف‌هایی که می‌زند دارای پشتوانه کارشناسی و مطالعاتی است. البته عملیاتی بودن برنامه هم مهم است و اینکه آیا او توان اجرا و تحقق برنامه را دارد یا نه؟ مردم باید مطمئن شوند که این فرد می‌تواند این برنامه را اجرایی کند و الا ما برنامه اول تا پنجم را نوشته‌‌ایم ولی همان دولت‌هایی که این برنامه‌ها را نوشته‌اند یا مسئول اجرای آنها بوده‌اند از آن برنامه‌ها منحرف شده و کارهای دیگری را انجام داده‌اند. پس توان اجرایی که از برآیندکارنامه و برنامه فرد ناشی می‌شود شاخص سوم است که مقام معظم رهبری نیز اخیراً بر آن تأکید کرده‌اند.
مدیریت دفاع‌مقدسی
قالیباف در پاسخ به این سؤال که عده‌ای حضور او در راس یک دولت را بازگشت به گذشته می‌دانند و عنوان می‌کنند یک مدلی مانند دولت سازندگی حاکم خواهد شد، تأکید کرد: مردم ما باهوش‌تر از این هستند که بخواهند بازگشت به گذشته داشته باشند. نگاه مردم همواره روبه جلو است. ضمن اینکه بنده معتقدم نوع مدیریت و نگاه من با آقای هاشمی بسیار متفاوت است و بر همین اساس بنده شاید جزو نخستین کسانی بودم که در سال 73به ایشان و روند دولت ایشان انتقاد کردم. این موضوع را به‌طور مفصل زمانی با آقای هاشمی در میان گذاشتم که در قرارگاه سازندگی بودم و مثالی هم برای ایشان از مدل مدیریت در دوران دفاع‌مقدس در به‌کارگیری نیروهای بسیجی در کنار دیگر سازمان‌ها آوردم. در انتقادی که در آن زمان مطرح کردم این نکته را عنوان کردم که توسعه و پیشرفت ما باید مبتنی بر هویت و رویکرد اسلامی و تلقی دینی از انسان شکل بگیرد.
شهردار تهران افزود: همواره معتقد بوده‌ام که توسعه ما باید توسعه‌ای از جنس تعالی باشد نه توسعه‌ای که صرفا جنبه مادی دارد. البته بنده هیچ وقت منکر تلاش‌هایی که در گذشته شده، نیستم اما جامعه ما یک جامعه اسلامی است و وقتی ما به اهداف جامعه و انقلاب اسلامی می‌رسیم که حرکت ما در سیاست، اقتصاد و فرهنگ نیز اسلامی و انقلابی باشد. ما با مدل‌های غربی شاید به پیشرفت صرفا مادی برسیم اما به پیشرفت اسلامی - ایرانی که مادیت و معنویت را با هم می‌خواهد نخواهیم رسید.
وی ادامه داد: ما باید این باور را داشته باشیم که زمانی مردم و جامعه در مسیر تعالی و رشد قرار می‌گیرند که حرکت کشور و نظام و دولت مبتنی بر هویت و اصول و ارزش‌های اسلامی و انقلاب باشد، ما در شهرداری تهران به‌دنبال محقق کردن این الگو بوده‌ایم. گیرم که در شهر تهران، مثلا مشکل حمل‌ونقل وآلودگی هوا را که امروز مهم‌ترین چالش این شهر است، حل کردیم. آیا این کافی است؟ و آیا ما به همه اهدافمان درساختن یک شهر طراز اسلام و انقلاب رسیده ایم؟ قطعا جواب منفی است. ماچه زمانی به اهداف نظام اسلامی می‌رسیم؟ وقتی که آن بعد باطنی و معنایی انسان که هدفش رشد و تعالی هم است به درجه اعلای خود برسد، یعنی درواقع توسعه ما توسعه‌ای از جنس تعالی باشد نه اینکه صرفا به‌دنبال تحقق توسعه مادی باشیم. از آن طرف هم آیا می‌توانیم بدون حل مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه و کلا مشکلات مادی مردم به تعالی برسیم؟ قطعا در این صورت هم نمی‌توانیم و لذا باید این دو مقوله را درکنار یکدیگر ببینیم.
فرق ادعا و واقعیت
عضو ائتلاف سه گانه در پاسخ به این ادعا که عده‌ای رویکرد مدیریتی او در شهر تهران را تنها توجه به ابعاد مادی می‌دانند، گفت که ادعا با واقعیت متفاوت است. شما باید به عملکردها و کارنامه نگاه کنید و براساس واقعیت‌ها ارزیابی کنید که آیا عملکرد ما در شهرداری تهران یک بعدی بوده و یا ما در راستای توسعه و تعالی توامان مادی و معنوی شهر حرکت کرده‌ایم. واقعا می‌خواهم سؤال کنم در چه دوره‌ای درشهر تهران این حجم از فعالیت‌های دینی، گسترش فضاهای مذهبی،فعالیت در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی با رویکرد مذهبی و انقلابی داشته‌ایم. این رویکرد در کنار اقدامات وسیع عمرانی و خدماتی صورت گرفته است چون باور داریم که رشد توامان مادی و معنوی در روح و هویت انقلاب اسلامی نهفته است و مدیر نظام اسلامی هم موظف است آن را دنبال کند.
برخی فقط شعار می‌دهند
او در ادامه افزود: بعضی‌ها به‌خاطر اینکه در گذشته و عملکردشان کارنامه قابل توجهی ندارند تنها به ارائه شعار بسنده می‌کنند مثلا می‌گویند ما می‌خواهیم به گفتمان سوم تیر پایبند باشیم، اشکالی ندارد؛سوم تیر از آن انقلاب است، شعارهایش شعارهای انقلاب و دفاع‌مقدس است به شرط اینکه افراد مدعی به آن شعارها پایبند باشند. اما متأسفانه در عمل نشان دادند که رفتار و کردارشان در ابعاد مختلف، متفاوت با سوم تیر وشعارهای آن است. لذا اینگونه افراد نمی‌توانند بیایند و دیگران را متهم کنند که مثلا دنبال رجعت به گذشته هستند. بنده بارها گفته‌ام که مدیریت ما یک مدیریت جهادی و مبتنی بر فرهنگ اسلامی است و پیشرفت و توسعه‌ای که ما دنبالش هستیم همان پیشرفت اسلامی، انقلابی و ایرانی است که اساس آن پیشرفت توامان مادی و معنوی و رشد و تعالی انسان‌هاست.
رشد اخلاقی و معنوی
شهردار تهران ادامه داد: در این سال‌هایی که مسئولیت مدیریت شهری در تهران بر عهده بنده بوده است، تهران با یک رویکرد اصولی و مبتنی بر یک برنامه کلان و راهبردی با این نگاه به پیشرفت که عرض کردم اداره شده است. ما توسعه شهر را صرفا مقوله‌ای کالبدی و مادی تعریف نکرده‌ایم بلکه رویکرد ما این بوده که توسعه و پیشرفت مادی و کالبدی وسیله‌ای باشد برای رشد و تعالی مردم یعنی در شهر تهران فضا و زمینه به‌گونه‌ای فراهم شود که در ضمن حل مشکلات مردم و بهتر شدن زندگی در شهر، رشد اخلاقی و معنوی هم ایجاد شود.
وی افزود: ما از همان ابتدا که وارد شهرداری تهران شدیم مقوله‌گذار شهرداری تهران از نهادی صرفا خدماتی به نهادی اجتماعی و فرهنگی را مطرح کردیم. در همان نخستین برنامه‌ای که به شورای شهر دادیم، مقولات اجتماعی و فرهنگی جزو سرفصل‌ها و اهداف دارای اولویت ما بود. نهاد اجتماعی یعنی نهادی که به بخش معنایی و اخلاقی و دینی و روحی و فرهنگی مردم هم توجه جدی بکند. این مسئله هم در بعدنرم‌افزاری و هم سخت‌افزاری دنبال شد. یک نمونه آن کاری است که ما در حوزه کمک به مسجد‌سازی در تهران صورت داده‌ایم که توانست بخش مهمی از خلأها را در فضاهای محله‌ای شهر از بین ببرد. شهر تهران در این حوزه واقعا فقیر بود و در فقرش همین بس که مثلا در منطقه پنج که یک میلیون نفر جمعیت در آن زندگی می‌کنند، ما تنها 50مسجد داشتیم اما امروز وضعیت فرق کرده است. این رویکرد در حوزه ترویج و بسط فعالیت‌های دینی و مذهبی هم دنبال شده است یا مثلا در حوزه ترویج فرهنگ دفاع‌مقدس دغدغه ما این بوده که چگونه بتوانیم با گذشت بیست و چند سال از دفاع‌مقدس، فرهنگ آن را در زندگی شهری جاری کنیم. کار بزرگی که در باغ موزه دفاع‌مقدس انجام شده و حقیقا بی‌سابقه است در همین راستا بوده است.
قالیباف ادامه داد: اینکه ما در شهرداری این حجم از تمرکز را بر موضوعاتی چون تقویت تعلق محله‌ای، آسیب‌های اجتماعی، همبستگی و پیوندهای شهروندی، حفظ حقوق و کرامت شهروندان، حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر مانند زنان سرپرست خانوار و غیره صورت داده‌ایم به‌معنای آن است که در رویکرد کلی مان، از یکسویه‌نگری در حوزه مدیریت پرهیز داشته‌ایم. ببینید ما نمی‌توانیم انتظار تحقق یک شهر دینی و اخلاقی داشته باشیم، درحالی‌که به فاصله جنوب و شمال شهر دامن می‌زنیم و تبعیض را در شهر نهادینه می‌کنیم.
مطابق ارزش‌های اسلامی
او اظهار داشت: در یک جمله تلاش کردیم تا تهران را مطابق با ارزش‌های اسلامی و ایرانی و در مقیاس جهانی اداره کنیم؛ یعنی ساختن و اداره شهری با هویت دینی و انقلابی و ملی مطابق با آخرین استانداردهای روز دنیا در تمام زمینه‌های اجرایی و فنی و عملیاتی.
امروز تهران هم اهداف خود را می‌شناسد و هم راه‌های رسیدن به این اهداف را. با اطمینان به مردم عزیزمان می‌گویم که امروز از سردرگمی و آزمون و خطا در اداره شهر خبری نیست. بنده فکر می‌کنم با توجه به بازخوردهایی که عملکرد مدیریت شهری تهران در عرصه ملی و جهانی داشته است، ما در حد توانمان موفق بوده‌ایم. مردم امروز این احساس را دارند که شهر تهران بر مبنای یک مدیریت استراتژیک و یک رویکرد عقلانی اداره می‌شود.
شهردار تهران تأکید کرد: قاطعانه می‌توان ادعا کرد که در حال حاضر تهران از نظر داشتن برنامه مشخص در همه زمینه‌ها ازجمله حمل‌ونقل عمومی، شهرسازی، پروژه‌های عمرانی، برنامه‌های متنوع اجتماعی- فرهنگی، برقراری عدالت اجتماعی و کاهش شکاف بین مناطق شمال و جنوب شهر، مبارزه سیستمی و اصولی با فساد و نظام شفاف مالی و اداری و... در طول تاریخ شهرداری و بلدیه تهران در بهترین شرایط به سر می‌برد.