روزنامه کریستین ساینس مانیتور نوشت: دو روز گفت‌وگوهای هسته‌یی در قزاقستان عمق اختلاف و دامنه نامتناسب بودن انتظارات میان ایران و شش کشور (آمریکا، چین، روسیه، فرانسه، انگلیس و آلمان) را در حالی که به دنبال راههایی برای محدودکردن حساس‌ترین فعالیت هسته‌یی ایران هستند، به معرض نمایش گذاشت.
به گزارش ایسنا، در ادامه این گزارش با بیان این که این مذاکرات به لحاظ جزئیات و عمق به گفته مقامات هر دو طرف بی‌سابقه بود، ادعا شده است: مذاکرات حتی شامل یک تبادل نظر مستقیم 30 تا 40 دقیقه‌ای دیپلمات‌های ارشد آمریکایی و ایرانی بر سر میز مذاکره شد.
با این حال این دور از مذاکرات به جای کاهش شکاف مسحور کننده پنج دور از گفت‌وگوهای قبلی میان ایران و گروه 1+5 ، ظاهرا به شکلی بی‌سابقه ابعاد چالش دیپلماتیک پیش رو را نشان داد.
5+1 می‌خواهد ایران از غنی‌سازی 20 درصدی دست بردارد و یک تاسیسات زیرزمینی‌اش را برچیده و در عوض لغو نسبی تحریم‌ها را دریافت کند. این پیشنهاد اولین گام در جهت یک معامله بزرگ برای اطمینان یافتن از این است که ایران هرگز بمب هسته‌یی تولید نخواهد کرد.
ایران می‌گوید می‌خواهد بداند که توافق نهایی حق این کشور برای غنی‌سازی با اهداف صلح‌آمیز را تضمین خواهد کرد و به تحریم‌ها پایان خواهد داد.
مقامات ایرانی خاطر نشان کردند که پیشنهاد متقابل درباره غنی‌سازی 20 درصدی در ازای لغو کلیه تحریم‌های یک جانبه را مطرح کردند.
این گزارش حاکی است: واژگان تندی توسط دیپلمات‌ها به طور علنی بیان شد در حالیکه هر طرف درصدد آن بود که این طور نشان دهد که طرف دیگر باید به خانه برود و تفکراتش را بسنجد. هیچ تاریخی برای دور بعدی گفت‌وگوها تعیین نشد اما تصمیمات درباره چگونگی ادامه آن ظرف روزهای آینده اتخاذ خواهد شد.
یک مقام عالی رتبه آمریکایی که خواست نامش فاش نشود گفته است: ممکن است پیشرفتی حاصل نشده باشد اما شکست هم نخوردیم.
وی مدعی شد:منصفانه است اگر بگوییم ایران فقط آمادگی برداشتن گام‌های بسیار حداقلی را در رابطه با محدودکردن برنامه هسته‌یی خود دارد؛ در حالی که انتظار پاداش چشمگیری در ازای آن دارد؛ این مبنایی واقع‌گرایانه برای پیشرفت نیست.
وی ادامه داد: این (مذاکرات) یک48 ساعت مفصل و فشرده بود. ما فقط همه آنچه را شنیدیم و بحث کردیم، جذب کردیم همگی نیاز به جذب و هضم آنچه شنیده‌ایم داریم.
در طول نخستین روز مذاکرات، دیپلمات‌های ایرانی نیازشان به یک چارچوب توافق شده درباره «ابعاد» و «نتیجه نهایی» این روند پیش از آنکه بتوانند گام‌های مقدماتی را بردارند، مطرح کردند و نگران بودند که درخواست‌های 1+5 فقط به لغو تحریم‌های حاشیه‌ای منجر شود.
پیشنهاد فعلی 1+5 که مانیتور آن را مشاهده کرده در نظر دارد که ایران در نهایت «گام‌های چشمگیر بیشتر» نامشخصی را پیش از لغو تحریم‌های کلیدی بردارد.
یک دیپلمات غربی گفت که 1+5 از پاسخ ایران متحیر شده است.
سعیدجلیلی، مذاکره‌کننده ارشد ایران بعد از گفت‌وگوهای آلماتی در مصاحبه‌ای با مانیتور گفت که ایران «همواره» به 1+5 گفته است که یک چنین توافق درباره چارچوب برای «تقویت همکاری» ضروری است.
جلیلی به مانیتور گفت: فکر می‌کنم ما به بهترین نحو به حداکثر سوالات ممکن از ما پرداختیم.
وی افزود: ما زمان زیادی گذاشتیم، سوالات زیادی پرسیده شد،پاسخ دادیم و مواضع و ایده‌های‌مان را به تفصیل تشریح کردیم. به شکلی که در نهایت از اعضای (1+5) پرسیده شد «آیا سوالی باقی مانده» و هیچ‌کس سوالی نپرسید.
این گزارش حاکی است: در بیانیه پایانی ایران از چند عبارت مثبت استفاده شد. جلیلی گفت که ایران یک «طرح اقدام» را مطرح کرد که شامل پیشنهاد 1+5 بود و به «حرکت روبه جلو» اشاره کرد و اینکه هدف «شرایط جدید» این ابتکار ایران برای پیش‌بردن گفت‌وگوها به شکلی سازنده است.
جلیلی گفت که اکنون «برعهده 1+5 است که اراده و صداقت خود را در برداشتن گام‌های اعتمادساز متناسب نشان دهد.»
وی افزود: اعتمادسازی خیابانی دوطرفه است و امروز بعد از اقدامات بسیار اتخاذ شده توسط جمهوری اسلامی ایران برای فراهم کردن اعتماد بیشتر، (1+5) باید برای جلب اعتماد مردم ایران کار کند.
جلیلی گفت که غنی‌سازی 20 درصدی حق مردم ایران است اما بدون ارایه توضیح افزود که «این می‌تواند مساله‌ای برای کمک به اعتمادسازی بیشتر باشد».
این گزارش حاکی است: 1+5 اقدامات دیپلماتیک ایران را به شکلی بسیار متفاوت می‌بینید.
بر اساس این گزارش مقام آمریکایی که پیش‌تر نیز از آن یاد شد، گفت: (ایران) به پیشنهاد ما با برخی ایده‌ها پاسخ داد که از نظر ما پاسخ حداقلی بود که نه تنها گام‌های بسیار بسیار کوچکی را در برداشت بلکه تقاضای زیادی را در ازای آن گام‌های کوچک دارد.
وی افزود: شکاف میان موضع فعلی آنها و موضع ما کاملا بزرگ است.
این گزارش حاکی است: آن اختلافات در مکالمه مستقیم و طولانی (از طریق مترجمین) میان جلیلی و وندی شرمن، رییس هیات آمریکایی و معاون امور سیاسی وزیر امور خارجه آمریکا روشن شد. به گفته دیپلمات‌ها این یکی از چندین (دور مکالمات) میان جلیلی و مذاکره‌کنندگان 1+5 به صورت فردی بود.
مقام آمریکایی یاد شده گفت: ما جهان را به شکلی متفاوت می‌بنیم.
وی ادامه داد: ما از فرهنگ‌های متفاوت، سوابق متفاوت و راههای متفاوت برای حل مشکلات آمده‌ایم و بنابراین درک یکدیگر و درک آن چه دیگری می‌گوید به زمان زیادی نیاز است... حقیقتا موضوع دشوار، جزییات است.
این گزارش حاکی است، در میان آن جزییات این موضوع قرار دارد که ذخایر روبه‌رو شد اورانیوم 20 درصدی چطور مدیریت شود. ایران می‌گوید برای تامین سوخت راکتور تهران به آن نیاز دارد و حدود 40 درصد ذخائرش را به اکسید لازم برای استفاده به عنوان سوخت تبدیل کرده است.
معاملات قبلی درباره تبادل اورانیوم شکست خورده‌اند، پیشنهاد فعلی 1+5 ایران را به خرید سوخت و ایزوتوپ‌های پزشکی قادر می‌سازد.
جلیلی به مانیتور گفت: آنچه ما بر آن اصرار داریم حق‌مان برای غنی‌سازی است.
وی افزود: این در مورد پنج درصد یا 20 درصد صدق می‌کند. به خوبی می‌دانید که اورانیوم 20 درصدی برای اهداف پزشکی به کار می‌رود. یک میلیون بیمار ایرانی از این ایزوتوپ‌ها استفاده می‌کنند.
جلیلی افزود: امروز از این سوخت منحصرا برای مسایل بشردوستانه، اهداف پزشکی و صرفا برای اهداف صلح‌آمیز استفاده می‌شود.
این گزارش حاکی است: یک مشکل دیگر در آلماتی حل نشد. چندین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل از ایران می‌خواهد کلیه فعالیت‌های غنی‌سازی در تمامی سطوح را تا زمانی که مسایل باقی مانده مربوط به فعالیت گذشته ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رفع نشده است، تعلیق کند.
مقامات ایرانی می‌گویند که سلاح هسته‌یی را به دلیل غیراسلامی بودن رد می‌کنند اما در عین حال غنی‌سازی را هرگز متوقف نمی‌کنند و آن را « حق لاینفک خود به عنوان امضاکننده پیمان منع اشاعه تسلیحات هسته‌یی در نظر می‌گیرند» به این دلیل که ایران می‌خواهد بداند وقتی این روند تمام شود و پیش از هرگونه گام مقدماتی همچنان قادر خواهد بود غنی‌سازی کند.
مقامات 1+5 نیز تعابیر مختلفی دارند، روسیه در گذشته عنوان کرده است که باید «حق» غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته شود مسکو این دور مذاکرات در آلماتی را یک «گام روبه جلو» خواند.
مقام آمریکایی یاد شده گفت: آنچه درباره‌اش حرف می‌زنیم پایبندی کامل به قطعنامه‌های شورای امنیت و مسوولیت‌های ایران تحت ان.پی.تی است.
وی افزود: و همواره گفته‌ایم که این‌ها رعایت شود، آن‌گاه آنها می‌توانند شاهد راهشان به سوی یک برنامه هسته‌یی حقیقتا صلح‌آمیز و غیرنظامی تحت ان.پی.تی باشند و همه تحریم‌ها لغو شود.
در پایان این گزارش به نقل از مقام آمریکایی یاد شده ادعا شده است: بنابراین هیچ رمز و رازی درباره اینکه پایان داستان چیست وجود ندارد.
ا