تاریخ انتشار: ۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۶ - ۱۳:۰۴

مهدی صارمی‌فر: دهه۱۹۶۰ بود که سه فیزیک‌دان جوان به خاطر کشف خاصیتی جالب برنده جایزه نوبل شده بودند: نیمه رسانایی. و از سیلیکون، ترانزیستور اختراع شد.

یک دهه بعد، آپولو روی ماه بود و کندی 6 سال پس از مرگش جنگ سرد را برده بود. آینده را در بالای جو می‌دیدند؛ عصر فضا. قرار بود در دهه نود سیاره سرخ هم فتح شود.

اما چند فیزیک‌دان جوان  در آزمایشگاه‌هایشان در مرکز تحقیقات هسته‌ای اروپا (سرن) تنها می‌خواستند که اطلاعات و کشفیاتشان که توی کامپیوترهایشان ریخته‌اند را با هم مبادله کنند. آنها با چیزی به هم وصل شدند که اسمش را گذاشته بودند وب.

اوایل دهه ۱۹۹۰ بود که اسباب بازی کوچکی به اسم کامپیوتر شخصی داشت آرام آرام وارد خانه‌ها می‌شد. بیل گیتس و پل آلن (خالقان مایکروسافت) خواستند که این وسیله جدید با مغزی از سیلیکون به خانه‌ها برود.

فقط یک چیز کم بود: رنگ که آمد: ویندوز 95 . دنبالش هم IE که به شبکه جان داد. وب شد www و بعد هم چیزی آمد به اسم !Yahoo با کلی اطلاعات و البته ای میل مجانی.

از این جا به بعد، عدد نپر (e) و توان‌های آن هم نمی‌توانند رشد دنیای IT را بیان کنند. بشر نه تنها به مریخ نرفته بود، که از دهه۷۰ به بعد به ماه هم برنگشت.

حالا آرزو دارد که شاید در 2020 سری هم به ماه بزند و همه پول‌ها رفت توی حلقوم چیزی به اسم IT. حالا آینده را همین پایین می‌بینند: الکترون‌هایی که لای اتم‌های سیلیکون تونل می‌زنند و برای ما محاسبه می‌کنند؛ عصر کامپیوتر.

***

اگر از شیمی دبیرستان چیزی یادتان باشد، احتمالاً جدول تناوبی است. ستون چهارم: کربن و زیرش سیلیسیوم. جفتشان 4 ظرفیتی هستند و این یعنی یک عالمه پیوند، یک عالم شکل فضایی و برای کربن یعنی حیات و برای سیلیسیوم یعنی دو پیوند با اکسیژن: سیلیکون.

کربن، 7 میلیارد سال منتظر ماند تا سرانجام ستاره‌ای کوچک در کهکشانی متوسط در خوشه کهکشانی بزرگ به آن هویت داد: ستاره‌ای به نام خورشید. اما سیلیکون 5 میلیارد سال دیگر باید منتظر می‌ماند تا موجودی در سیاره‌ای کوچک، دور همان ستاره به آن حد از شعور برسد که به آن هویت ببخشد: موجودی به نام انسان. سیلیکون در تمام این مدت، صبور و آرام زیر پای این موجود بود. نامش را گذاشته بودند شن.

دنیای حقیقی روی کربن ساخته شد و دنیای مجازی روی سیلیکون.اما آن چه که به این دنیای مجازی جان می‌دهد، تبلیغات است. تبلیغات نبض دنیای IT است و هرکس که برنده بازار تبلیغات باشد، فرمانروای دنیای مجازی خواهد بود. و سه قدرت، سه جناح اصلی برسر این فرمانروایی می‌جنگند.

در یک طرف مایکروسافت و بیل گیتس هستند که سلاحشان «ویندوز» است. طرف دوم بازار ایده‌های گوگل است و برادران سه قلویی که سلاحشان موتور جستجوی گوگل است و دوستی خوبی هم با AOL دارند. می‌دانید که AOL یعنی مسنجر AIM (پرکاربردترین مسنجر دنیا)، یعنی کمپانی برادران وارنر، یعنی مجله TIME و چندین رسانه بزرگ‌دیگر. و طرف سوم هم مدیران کلاسیک یاهو که سلاحشان در این جنگ، پورتال یاهو دات کام است.

بازار مکاره‌ای که همه‌جور چیزی تویش پیدا می‌شود. هرکدام از این قدرت‌ها را کوچک‌ترها تهدید می‌کنند. مایکروسافت باید با اپن‌سورس‌ها بجنگد، گوگل با ویکی‌پدیا و یاهو با پورتال‌های دیگر. البته یاهو در این بین حاشیه امنیت بیشتری داشت. تا این‌که ...

***

دره سیلیکون، جایی است در کالیفرنیا بین سان‌فرانسیسکو و لس‌آنجلس، کمی آن طرف‌تر از دانشگاه استانفورد، همان جا که لوک خوش‌شانس در تیتراژ آخر، دهنه جالی را به آن سمت می‌چرخاند، آن جا که خورشید غروب می‌کند.

اما این جا خورشید دنیای سیلیکون طلوع می‌کند. کافی است به تابلوها نگاه کنید: IBM, SUN , Apple, Google, hp, Yahoo!, eBay, Cisco, Symantec, Group Systems, Dell, … هر کدام‌شان پدیده‌ای هستند. بزرگ‌ترین مغزهای دنیای مجازی، با هر رنگ پوستی، این جا می‌پلکند. این جا کارخانه ایده‌هاست. و یکی از این ایده‌ها قلب دنیای سیلیکون است: تبلیغات آن‌لاین.

پورتال مایکروسافت یعنی msn.com مدت‌هاست که از مد افتاده، دیگر کمتر کسی را می‌شناسیم که از hotmail ایمیل رایگان بگیرد. مسنجرشان هم که فنا شد. عنوان Live هم که مایکروسافت دارد ته همه چیزهایش می‌چسباند، فایده‌ای نکرد.

مایکروسافت دارد دنیای تبلیغات آن‌لاین را از دست می‌دهد و یاهو و گوگل از آن جلو افتاده‌اند. گوگل که از همه جوان‌تر است، بد جوری جلو افتاده. در دوسال گذشته، کل سهم مایکروسافت و یاهو از تبلیغات اینترنتی، به اندازه گوگل نمی‌رسد.

حالا اگر شما جای مدیران مایکروسافت بودید و مشکل‌تان نداشتن یک پورتال درست و حسابی بود و شما هم به اندازه کافی پول توی جیبتان داشتید چه می‌کردید؟ ... خوب مدیران مایکروسافت هم می‌خواهند یک پورتال خوب را بخرند تا جای آن msn.com افتضاح را بگیرد. و چه چیزی بهتر از بزرگ‌ترین پورتال دنیا، یاهو! پولش که هست.

خبر جدید کوتاه است و در حد شایعه، ولی باعث افزایش ناگهانی و ۱۸ درصدی ارزش سهام یاهو و کاهش ارزش سهام مایکروسافت شده‌است.

خبر را اول روز جمعه «نیویورک پست» منتشر کرد: «مسئولان مایکروسافت پیشنهاد خرید یاهو را با رقم سرسام‌آور ۵۰ میلیارد دلار  به مقامات این شرکت تحویل داده‌اند.» وال استریت ژورنال هم در همان‌روز نوشت که مسئولان هر دو شرکت در حال بررسی یکی شدن یاهو و مایکروسافت هستند اما مذاکرات در مراحل کاملاً ابتدایی است.

گوگل الان پرکاربرترین موتور جستجوی اینترنت است و ترافیک بسیار سنگین کاربران در سرتاسر جهان به سوی گوگل باعث افزایش درآمد گوگل در زمینه تبلیغات اینترنتی ارائه شده در لابه‌لای نتایج جستجوها می‌شود.

یاهو هم بعد از گوگل صاحب دومین موتور جستجوی پرکاربر جهان است و مایکروسافت در مکان سوم است. از طرف دیگر گوگل در این چند ماه مهم‌ترین منبع درآمد مایکروسافت، یعنی فروش نرم افزارهای کاربردی را هدف گرفته و اقدام به انتشار اینترنتی و رایگان نرم‌افزارهایی مشابه مجموعه نرم‌افزاری آفیس مایکروسافت کرده است.

هر چند نرم افزارهای گوگل هنوز نمی‌توانند با محصولات مایکروسافت رقابت کنند اما به هر حال ورود شرکتی به بزرگی گوگل به بازار نرم‌افزار می‌تواند تهدید جدی برای مایکروسافت محسوب شود.

مایکروسافت اخیراً در خرید شرکت تبلیغاتی دبل کلیک به گوگل باخت و از سوی دیگر سایت‌های گوگل در تعداد بازدیدکنندگان، مایکروسافت را برای اولین بار پشت سر گذاشتند و شرکای مهم این مایکروسافت یعنی Dell و Intel هم به نرم‌افزارهای کد باز روی آورده‌اند.

دستگاه پخش موسیقی دیجیتالی زون مایکروسافت نیز در مقایسه با رقیبش  آی‌پاد چندان موفق نبوده است. اما مایکروسافت بسیار سخت جان است.

هیچ کدام از مسئولان مایکروسافت و یاهو هنوز به صورت رسمی به خبر مذاکره این دو شرکت برای یکی شدن واکنش نشان نداده‌اند. فعلاً باید منتظر می‌مانیم تا ببینیم این بزرگ‌ترین خرید دنیای سیلیکون بالاخره اتفاق می‌افتد یا نه!