زندگی در کلانشهرها و ابرشهرهای امروزی اعصابی پولادین میخواهد و شاید این مهم از عهده جوانان بیشتر برآید تا افراد مسن؛ علاوه بر آلودگیهای زیست محیطی و آلودگی ناشی از احتراق ناقص سوخت خودروها در شهرهای بزرگ با پدیدهای به نام آلودگی صوتی روبهرو هستیم که بنا بر نظر متخصصان میتواند بر تمامی سیستمهای بدن افراد تأثیر بگذارد. متخصصان میگویند افراد به محض اینکه احساس کردند در محیطی صوت به میزان زیادی افزایش پیدا کرده باید آن محیط را ترک کنند. علاوه بر این افراد زمانی که حس میکنند شنواییشان دچار مشکل شده باید هرچه سریعتر جهت درمان به پزشک مراجعه کنند.
دکتر پیوندی فوقتخصص گوش و حلق و بینی در مصاحبه با همشهری درباره اثرات صوت بر سیستم شنوایی گفت: صدا اثرات متعددی روی سیستمهای بدن دارد. غیراز سیستمهای شنوایی تعادلی دیگر سیستمهای بدن مانند دستگاه قلب و عروق و دستگاه اعصاب و روان هم از صدای بسیار زیاد تأثیر میپذیرند. اینگونه نیست که تصور کنیم صدا تنها روی سیستم شنوایی اثر دارد و آن را دچار مشکل میکند. در محیطی که سرو صدا زیاد باشد عملکرد و بازده فرد کاهش مییابد، بنابراین بهتر است بهویژه در محیطهای کاری سر و صدا بیش از حد مجاز بالاتر نباشد.
او با بیان اینکه صوت نیز دارای واحد سنجش است و بر مبنای آن خطرش سنجیده میشود، گفت: طبق قانون کار اثر صدا باید 80دسیبل بیشتر نباشد و در واقع فرد میتواند طی 8ساعت در معرض 80دسیبل صدا قرار بگیرد. دسیبل واحد سنجش صداست. اگر فرد در طول 8ساعت در معرض صداهای بالاتر از 80دسیبل باشد آسیبهای بسیار جدی به سیستم شنوایی وی وارد میشود. هنگام صحبت کردن با لحن معمولی از صدای 40تا 50دسیبل استفاده میکنیم، بنابراین میتوان گفت که صدای 80دسیبل از صدای 40تا 50دسیبل چندان بالاتر نیست و درواقع فاصله چندانی میان این دو صدا وجود ندارد و صدای 80دسیبل نمیتواند آسیبی به شنوایی افراد وارد کند. صدای هواپیما نیز هنگام نشست و برخاست از باند فرودگاه بین 120تا 140دسیبل است. اگر شدت صوتی که ما در معرض آن هستیم افزایش پیدا کند و از حد انتظار فراتر رود باید حضور خود را در محلی که صوت در حال انعکاس است کاهش دهیم.
شنوایی میتواند از 2نظر تأثیر منفی بر سلامت جسمانی بگذارد؛ یکی از این دو اثر کوتاهمدت و گذراست و این اثر زمانی تأثیر خود را میگذارد که میزان صوت بالا نباشد، زمان حضور ما کم باشد و ما ریز فاکتورهای حساسبودن شنوایی را مانند سن پایین، سن خیلی بالا و مصرف دارو نداشته باشیم، اما اگر صدا و صوت از حد مجاز بالاتر رود اثرات مخرب ناشی از آن دائمی خواهد بود. در آینده نیز نمیتوانیم این اثر را پاک کنیم. در واقع نمیتوان کم شنوایی یا ناشنوایی ناشی از صدای بالا را درمان کرد.
او در ادامه به راهکارها برای مقابله با اثرات غیرطبیعی صدای زیاد اشاره کرد و گفت: 3راهکار وجود دارد؛ اول باید منبع تولید صوت را کاهش دهیم؛ باید تلاش شود مراکزی که تولید صدا میکنند و کارخانجات صنعتی پرسروصدا از محیطهای داخل شهر خارج شوند. در مرحله بعدی باید زمان حضور افراد در مناطق پرسروصدا را کاهش دهیم. اگر نتوانیم این دو راهکار را اجرا کنیم و آسیبی به گوش فرد بهدلیل حضور در مناطق پر سروصدا وارد شد، باید درمان دارویی بر مبنای پروتکلهای درمانی آسیبهای وارد شده را کم کرده و از دائمیشدن اثر مخرب بر گوش جلوگیری کنیم.
بنابراین باید محیط کاریای که در آن حضور داریم آرام باشد، کمصدابودن محیط کار در برخورد افراد با یکدیگر و کنش و واکنشها تأثیر میگذارد. محیط پر سرو صدا آسیبهای زیادی به سلامت جسمانی فرد وارد میکند و میتواند زمینهساز آسیبهای موقت و دائمی شود.
آلودگیهای صوتی زمانی که در یک زمان در یک محیط تولید میشوند، اثر تجمعی و همافزایی دارند. اگر آلودگی صوتی از حد مجاز فراتر رود اثرات بسیار مخربی برجای میگذارد. اثر صوت بلند در سیستم شنوایی ما باعث میشود که سلولهای عصبی این سیستم آسیب ببینند و تورم و ازهمپاشیدگی آنها را درپی خواهد داشت. اگر سلول نتواند خود را پس از تأثیر نامطلوب صوت روی سیستم شنوایی بازتوانی کند، اثرات مخرب بهصورت دائمی بروز پیدا خواهند کرد. متعاقب آن فرد دچار کاهش شنوایی میشود و صدای وزوز در گوشش طنینانداز میشود و حالت سرگیجه هم به او دست میدهد. توانبخشی نیز تا حد معمول میتواند کار درمان را انجام دهد و از بدخیمشدن حالت شنوایی جلوگیری کند، بنابراین باید با قرارگرفتن در محیطهای استاندارد اثرات همافزایی صدا را تا حد زیادی کاهش دهیم.