اسلحه نیروهای پلیس به سمت او و خانواده‌اش نشانه رفته بود و در این میان چند مشت و لگد هم به سر و صورت او اصابت کرد. چند دقیقه بعد شیماری و پسر نوجوان او با دستبند پلاستیکی عقب یک ماشین پلیس بودند و به سرعت از خانه دور می‌شدند. فریادهای پلیس در ضرب و شتم این پدر و پسر همزمان با دورشدن از خانه باز هم به گوش می‌رسید.
2 روز بعد شیماری که یک استاد دانشگاه در بغداد است به یکی از مقرهای اطلاعات نظامی رژیم سابق صدام که اکنون به زندان عدالت تغییر نام داده، منتقل شد.
او درباره خاطراتش در چند روز حضور در آن زندان می‌گوید که هم شاهد شکنجه و ضرب و جرح زندانیان توسط نیروهای پلیس عراق بوده و هم خود مورد شکنجه این نیروها قرار گرفته است. ناظران مستقل حقوق بشری که با دیگر زندانیان آن زندان مصاحبه کرده‌اند ماجراهای مشابهی را تعریف می‌کنند. همه آنها روزهای حضور در آن زندان را روزهای سیاه می‌خوانند.
این روی دیگر سکه افزایش نیروی نظامی آمریکا در عراق است. با افزوده شدن هزاران نیروی نظامی آمریکایی و عراقی به محله‌های مختلف بغداد، زندان‌ها اکنون پر شده‌اند.
براساس آمار و ارقام وزارت حقوق بشر عراق، شمار عراقی‌هایی که از پایان ماه ژانویه تا پایان ماه مارس در سراسر کشور دستگیر شده‌اند با 7 هزار نفر افزایش به 37 هزار و 641 نفر رسیده است.
این دوره همزمان است با 6 هفته اول طرح امنیتی جدید بغداد. در ماه‌های مارس و آوریل، نیروهای آمریکایی 2 هزار زندانی جدید را وارد زندان‌های عراق کرده‌اند که این 2برابر متوسط تعداد زندانیان در نیمه دوم سال گذشته است.
نیروهای پلیس عراق هم تقریباً همین تعداد زندانی از میان عراقی‌ها گرفته‌اند. بعضی از این زندانیان در بلاتکلیفی حقوقی بسر می‌برند و هفته‌هاست که بدون برگزاری دادگاه و مشخص شدن پرونده حقوقی در زندان هستند.
عده‌ای دیگر شرایط و سرنوشتی بدتر از این دارند. ژنرال دیوید پتراس فرمانده ارشد نیروهای آمریکایی در عراق آنقدر درباره شرایط این زندانیان نگران است که هفته گذشته در نامه سرگشاده‌ای به مشاوران آمریکایی خود نوشت، نباید درباره سرنوشت این زندانیان عراقی بی‌تفاوت باشیم و بگوییم آنچه پلیس عراق با مردم خودش می‌کند به ما مربوط نیست.
این موضوع انتقادات شدیدی را هم در بغداد برانگیخته است. گزارش اخیر حقوق بشر سازمان ملل درباره نبود تضمین‌های قضایی در مقابله با افراد مظنون هشدار داده است.
طارق هاشمی معاون رئیس‌جمهور عراق که یک سنی است، موضوع نگهداری زندانیان بدون وارد شدن هیچ اتهامی را با دیک چنی در دیدار اخیرش از بغداد در میان گذاشته است.
در هفته جاری وزرای کشور و دفاع عراق هر دو به پارلمان فراخوانده شده‌اند تا به سؤالات درباره زندانیان دستگیرشده پاسخ دهند.نمایندگان پارلمان از خود دولت هم خواسته‌اند درباره این موضوع تحقیق کنند.
فرماندهان پلیس و ارتش عراق در پاسخ به این انتقادات می‌گویند که مواردی از بدرفتاری با زندانیان وجود داشته اما این موارد نظام‌مند نبوده‌اند.
فرماندهان آمریکایی می‌دانستند با شروع طرح امنیتی جدید بغداد با صدها مظنون و زندانی جدید روبه‌رو خواهند شد. پیش از شروع طرح، تدابیری برای مقابله با این افزایش شمار زندانیان اتخاذ شد.
صدها زندانی سابق از زندان‌های بغداد به خارج از شهر منتقل شدند تا فضا برای تحویل گرفتن زندانیان جدید خالی شود. 2 هزار نیروی پلیس جدید هم فرا خوانده شدند. اما کار دستگیری مظنونین مانند طرح امنیتی بغداد یک اقدام مشترک بود. نیمی از دستگیرشدگان در بغداد به زندانیان تحت اداره ارتش، پلیس و وزارت دادگستری عراق منتقل شده‌اند.
بعد از رسوایی زندان ابوغریب در سال 2004، زندان‌های تحت نظارت نیروهای آمریکایی تحت نظارت شدید‌تری قرار گرفته‌اند و این بار زندان‌های تحت اداره پلیس و ارتش عراق به نقاط سیاه و کانون بدرفتاری با زندانیان تبدیل شده‌اند. یک ناظر مستقل دراین‌باره می‌گوید، شکنجه و بدرفتاری با زندانیان بسیار شایع است.
در اواخر سال 2005، ابراهیم جعفری نخست‌وزیر وقت عراق کمیته‌ای را برای بررسی مرکز جدیریه تشکیل داد. جدیریه یک مرکز زیرزمینی در شرق بغداد بود که صدها زندانی در آنجا شکنجه می‌شدند.
نتیجه کار این کمیته چه بود؟ هیچ اتهامی علیه هیچ یک از مأموران امنیتی به ثبت نرسید و گزارش کمیته هم هیچ‌گاه منتشر نشد. تحقیق بعدی درباره یک زندان دیگر تنها به دستگیری چند نفر منجر شد و 57 افسر امنیتی هم متهم شدند اما تنها یک نفر به خاطر این اتهام به زندان افتاد.
شرایط این زندانیان جدید تنها اوضاع نابسامان و درهم ریخته عراق را نابسامان‌تر کرده است. مقامات نظامی آمریکا اکنون رو در روی همتایان عراقی خود قرار گرفته‌اند و گاه در بازرسی از تأسیسات و زندان‌های تحت کنترل عراقی‌ها هم شرکت کرده‌اند. اما زندانیان عراقی غالبا به دلیل ترس از عواقب بعدی و بیم از جانشان هیچ‌گاه شکایتی از شرایط زندان به دستگاه قضایی و کمیته‌های تحقیق ارائه نمی‌کنند.
از سوی دیگر تحقیقات و تجربه‌های گذشته نشان داده است که زندان بهترین مکان برای جذب نیرو در گروه‌های تندرو و افراطی عراقی است. بدرفتاری با زندانیان در این زندان‌ها آنها را به تلافی تحریک و آماده نبرد با نیروهای آمریکایی و پلیس عراق می‌کند.
براساس قوانین عراق زندانیان طی یک مدت 6ماهه باید تعیین وضعیت شوند و نباید در بلاتکلیفی حقوقی قرار بگیرند. اما در شرایط امروز زندان‌های بغداد، مدت بلاتکلیفی زندانیان در زندان‌ها بسیار طولانی‌تر از این است.
گاهی تنها زندانیانی که رشوه می‌پردازند شانس این را دارند که زودتر تکلیفشان روشن شود و از زندان آزاد شوند یا حداقل پرونده‌شان به دادگاه ارسال شود.
یکی از زندانیان زندان عدالت می‌گوید، نگهبانان زندان از خانواده‌های زندانیان که هر روز برای روشن شدن وضعیت عزیزانشان به زندان مراجعه می‌کنند 15 تا 023 هزار دلار طلب می‌کنند تا آنها را آزاد کنند.
نیوزویک/ 51 می