در این‌باره با محمد علی ضیغمی، کارشناس امور اقتصادی و بازرگانی گفت‌وگو کرده‌ایم.
- مقاومت بازار در مقابل سیر نزولی نرخ ارز ناشی از چه مسائلی است؟
متأسفانه به‌دلیل شرایط روانی و ذهنیت مردم نسبت به تغییر قیمت‌ها، همواره چسبندگی قیمت‌ها متاثر از نوسان نرخ ارز با پذیرش بیشتری توسط مصرف‌کنندگان مواجه می‌شود و مورد عمل قرار می‌گیرد علاوه بر این انتظارات روانی رفتار بازیگران عرصه بازار و فعالان اقتصادی نیز به این موج افزایش قیمت‌ها دامن می‌زند.
این عوامل باعث می‌شود تا بدون اینکه آثار افزایش نرخ ارز با عرضه کالاهای وارداتی به بازار منتقل شده باشد، قیمت‌های موجود بازار خود را با قیمت‌های آینده تطبیق داده و بازار به سرعت افزایش قیمت‌ها را اعمال می‌کند اما هنگامی که یکی از عوامل مؤثر در قیمت تمام‌شده مانند نرخ ارز سیر نزولی به‌خود می‌گیرد از آنجا که خریداران نسبت به کاهش واقعی قیمت‌ها و تداوم سیر نزولی آن اطمینان ندارند، منتظر واکنش‌های بعدی بازار مانده و از سوی دیگر مقاومت عوامل بازار، شیب کاهش قیمت‌ها را کند می‌کند.
در واقع کاهش قیمت زمانی خود را نشان می‌دهد که اطمینان نسبی از تداوم کاهش نرخ ارز حاصل شود و اطمینان زمانی به‌دست می‌آید که تغییرات برخی عوامل تأثیرگذار در نرخ ارز مشهود باشد. افزایش چند‌ماه گذشته نرخ ارز ناشی از سیاست‌های پولی و مالی دولت و هم شرایط بین‌المللی و فضای تحریم است و بر این اساس باید در مدیریت هر یک از این دو عامل تغییرات مشخصی شکل بگیرد و به جامعه منتقل شود تا اطمینان عوامل بازار برای تداوم کاهش قیمت‌ها جلب شده و از حالت سینوسی خارج شود.
- نقش دستگاه‌های نظارتی در کندی سیر نزولی قیمت‌ها تا چه حد بوده است؟
اکنون قیمت 3 نرخی ارز در بازار را شاهد هستیم و نرخ ارز مرجع و مبادله‌ای ثابت اما قیمت ارز آزاد کاهش یافته است بر این اساس باید انتظار کاهش قیمت در کالاهای مصرفی و واسطه‌ای را داشت که با این نوع ارز وارد کشور می‌شود. کندی بازگشت قیمت کالاها با تدبیر و جدیت حوزه‌های نظارتی مرتبط است؛ چراکه اکنون این دستگاه‌ها اطلاعات کافی در زمینه میزان واردات و نوع کالا و ارز تخصیص یافته را در اختیار داشته و براساس ضوابط قانونی و مشخص سازمان حمایت قیمت تمام‌شده واردات اینگونه کالاها مشخص است.
بر این اساس مشخص است که نرخ تمام‌شده واردات یک کالا با ارز 3هزار یا 3هزارو500تومانی چه‌اندازه است و باید این کاهش قیمت‌ها و حتی انتظارات بازار از تداوم این روند در قیمت کالاهای عرضه شده لحاظ شود. در این راستا باید پس از رصد، گروه بندی و اولویت بندی کالاها براساس ضرورت و حساسیت بر بازار نظارت شود، واقعیت آن است که دستگاه‌های نظارتی ابزار و ادوات لازم برای کنترل همه کالا در بازار را ندارند و باید با استفاده از توانمندی تشکل‌ها، کالاهایی که اولویت بیشتری در سبد مصرفی خانوار یا تولید کالاهای صنعتی دارند، ردیابی و مدیریت شوند.
- چه زمانی برای ورود و تأثیر پذیری بازار از واردات کالاها با ارز ارزان‌تر لازم است؟
مدت زمان تأثیر پذیری بازار از واردات کالا با ارز آزاد حداکثر 20روز و در مورد کالاهای وارداتی با ارز مرجع یا مبادله‌ای در دورترین نقطه 25روز تا 2ماه خواهد بود.
- چشم‌انداز بازار کالاهای اساسی و مصرفی در آینده را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به فضای حاکم بر اقتصاد کشور پس از انتخابات اخیر و تغییرات مدیریت اجرایی کشور، برنامه‌های ارائه شده و عکس العمل مثبت اجتماعی جامعه و فضای بین‌المللی به تداوم روند کاهش قیمت کالاها بسیار خوش‌بین هستم و فضای بازار به سمت بهبود حرکت خواهد کرد؛ گرچه نباید انتظار معجزه در بازار را داشت.