تالار وحدت یکی از مجهزترین و بزرگ‌ترین تالارهای اپرا، موسیقی و تئاتر ایران است که توسط یوگینا آفتاندلیانس بر اساس نمونه اپراهال وین ساخته شده و با نام شاعر و نوازنده بزرگ ایرانی، ابوعبدالله رودکی افتتاح شده است.
وزارت فرهنگ و هنر سابق به برای آشنایی با فرهنگ ملل مختلف جهان در صدد احداث تالاری در تهران بر آمد.
ساخت تالار وحدت در خیابان استاد شهریار (دکتر ارفع سابق) تهران در سال ۱۳۳۶ آغاز و پس از ۱۰ سال در آبان ماه ۱۳۴۶ افتتاح شد.
مجموعه تالار رودکی متشکل از دو سالن اجرا به نام‌های تالار رودکی و یک سالن کوچک دیگر بود که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تالار بزرگ‌تر را هم زمان با هفته وحدت و جشن میلاد پیامبر گرامی اسلام به تالار وحدت و تالار کوچک‌تر را به تالار رودکی تغییر نام دادند.
پس از انقلاب اسلامی در این دو تالار بیشتر برنامه‌های موسیقی و نمایش اجرا می‌شود.
- تالار وحدت
زیر بنای تالار وحدت بالغ بر ۱۵۰۰۰ مترمربع است و مساحت کل ساختمان در ۷ طبقه و زیرزمین‌ها به ۲۱۰۰۰ متر مربع می‌رسد.
این تالار شامل یک سالن همکف و سه طبقه بالکن به صورت نعل اسبی است که دارای ۲۰ کابین مخصوص در ۲ ضلع غربی و شرقی، جایگاه ویژه واقع در بالکن اول و یک جایگاه مخصوص واقع در بالکن دوم است که در مجموع گنجایش ۷۴۰ تماشاگر را دارد.
نمای بیرونی بالکن‌ها به شکل نیم دایره است که از داخل به سبک کنگره‌های هخامنشی گچ بری شده است.
همچنین ساختمان دارای دو زیرزمین (محل استقرار الکترموتورهای صحنه و ماگنت نور و پاورهای مربوطه)، تالارکنسرت، شامل صحنه و سالن تماشاگران در طبقه همکف و ساختمان اداری است.
آوانسن یا صحنه‌ی پیش آمده تالار وحدت، با ارتفاع استاندارد ۸۰ سانتی متر و قوس اصلی به شعاع ۱۵ متر و دهانه ورودی رینه‌ها شکاف‌های نورپردازی چپ و راست آوانسن 14 متر و 30 سانتی‌متر عرض دارد.
سن اصلی تالار وحدت با عرض ۱۲ متر و بیش از ۱۰ متر عمق دارای ۳ سیستم سن متحرک است.
تالار وحدت دارای دو پرده اصلی نمایش است که با فاصله یک متر و نیم از هم و در قاب‌های جانبی صحنه کاملاً پنهان می شود. این تالار دو سیستم پرده آهنی ضد حریق و کاملاً آکوستیک دارد.
پرده آهنی اصلی، سالن تماشاگران را از دهانه صحنه (پرتال) از تمام صحنه جدا می‌کند و مانع نفوذ آتش از دو بخش جدا شده می‌شود.
پرده‌های آهنی از لایه‌های مختلف آکوستیک و ایزولاسیون تشیکل شده و اجازه عبور هر نوع فرکانس صوتی را از دو سوی پرده آهنی سلب می‌کند. همچنین روی پرده آهنی نقش سیمرغ و زال طراحی و نقاشی شده است. اندازه این پرده آهنی 10 در 13 متر بوده و به وسیله الکتروموتورهای قوی و وزنه تعادلی حرکت می‌کند.
پرده آهنی دوم در سمت چپ از نگاه تماشاگران بین واگن‌های جانبی، کارگاه دکور و صحنه اصلی تعبیه شده است. این پرده نیز تمامی کارایی پرده آهنی اصلی را دارد.
سیستم نورپردازی تالار وحدت ساخت شرکت ADB بلژیک و تحت لیسانس آلمان است. این سیستم دارای ۱۲۰ مدار ۵ کیلووات و ۱۲۰ مدار 2 و نیم کیلووات است که در قسمت‌های مختلف سالن تماشاگران و صحنه به وسیله کوبلینگ‌های مخصوص فلزی تقسیم شده است.
این تالار دارای یکی از بهترین و پیشرفته‌ترین سیستم‌های صوتی حال حاضر دنیاست که در تاریخ ۲۲ بهمن سال ۱۳۸۸ توسط شرکت ایرانی نصب و توسط نماینده شرکت Meyer راه‌اندازی و کالیبره شد.
امکانات تصویری تالار وحدت نیز شامل امکان تصویر برداری با سه دوربین و پروجکشن‌ها و امکان پخش تصویر است که تاکنون برنامه‌های متعددی را پوشش داده است.
- تالار رودکی
ساخت تالار رودکی که همزمان با تالار وحدت شروع و افتتاح گردید شامل سالن اصلی در طبقه سوم و بالکن در طبقه چهارم است که مجموعا گنجایش 200 نفر را دارد.
سن تالار رودکی ثابت است و فقط برای تمرین ارکستر و اجرای گروه‌های موسیقی طراحی شده است.
همچنین انتهای صحنه به اجرای گروه‌های ارکسترال و گروه کر اختصاص داده شده است.
در آذرماه 1388 تالار رودکی مجهز به سیستم نور تحت لیسانس شرکت ADB و صدای DYNACORD آلمان شد.
دی ماه 1389 مراحل تعمیر، ترمیم و تجهیز نهایی تالار رودکی شامل نصب دوربین‌های تصویربرداری، پل نوری، سیستم آکوستیک، کف پوش، پرده پرتابل و ویدئو پروجکشن و همچنین تعویض سن و صندلی‌ها و تجهیز سیستم نوری انجام پذیرفت.
همچنین 81 رفلکتور صدا در سقف طراحی شده است که گروه اجرایی را بی‌نیاز از میکروفون خواهد کرد. همچنین ارتقا سیستم صوتی تالار شامل میکسر دایاناکورد و میکروفن‌های متعدد امکان ضبط همزمان برنامه‌ها را فراهم می‌کند.
تالار رودکی میزبان کنسرت گروه‌های موسیقی سنتی، کلاسیک و اجراهای ارکسترال بوده است. کنسرت گروه‌های موسیقی معاصر، مدرن، تلفیقی، سنتی، رسیتال های پیانو، ویولن، فلوت، گیتار کلاسیک، ارکستر مجلسی، کر فیلارمونیک و کنسرت همنوازان و بسیاری برنامه های موسیقایی دیگر در تالار رودکی اجرا شده‌اند.
شایان ذکر است کلیه طبقات تالار رودکی در زمان افتتاح به استقرار مدیر و رهبر ارکستر، نوازندگان سازها، بخش فنی، تمرین و اجرا اختصاص داشته است که در طول زمان به واحدهای اداری تبدیل شده است.