امام علی علیه السلام(ع) درنامه سی ویکم، در خصوص اهمیت ونحوه شناخت علم ودانش وتجربه خطاب به فرزندگرامیشان امام حسن مجتبی(ع) خیلی رسا وفصیح فرموده اند" باتصمیم جدی به استقبال امور بشتاب که اندیشمندان واهل تجربه ،زحمت دریافتن وآزمون آن راکشیده اند و تو را از تلاش بیشتر و تجربه مجدد بی نیاز ساخته اند .بنابراین آنچه ازتجربیات آن ها نصیب ما شده است،نصیب توهم خواهد شد ،بلکه شاید پاره ای ازآنچه برما مخفی مانده اند با گذشت زمان بر تو روشن شود."
ایران کشوری پهناور و برخوردار از اقلیم های گوناگون محیطی و آب وهوایی و سرزمینی با دشت های وسیع وحاصل خیز، جنگل های انبوه، رودها ودریاچه های وخلیج همیشه فارس، معادن پربار، مردمانی باهوش ، پراستعداد و توانا، پرشور و هیجان، معتقد و متعهد به فرهنگ غنی اسلام و آموزه های دینی، فرهنگی سرشار از زیبایی و عشق به تحول مبتنی برحیات طیبه(ایمان وعمل صالح) وآموزه های دینی است. مابرای تحول و بهبود و رفاه وخلق حماسه درهمه زمینه های اقتصادی- احتماعی وسیاسی وفرهنگی ،دارای ، مدل ،برنامه های راهبردی وسیاست های اثربخش هستیم. واین لزوما دستاورد تدبیر و خردورزی تمامی عاشقان این مرز و بوم خواهد بود.
داشتن دورنمایی روشن و پر از امید،که همگی ازبرکات خردورزی، تفکر، دین اسلام و فرهنگ غنی مصداق جامعه ای است که به قله بلندپیش رومی نگرد و با امید رسیدن به آن ودست یابی به گنجی پر بها باگامهای استوار از صخره ها بالامی رود. جامعه‌ای که دیگر در دام رنج ونومیدی و وسوسه های گوناگون پایین کوه گرفتارنمی شود و با دیدن موانع به گوشه نومیدی واضطراب نمی خیزد.
برای تحول درهمه زمینه های فرهنگی،اقتصادی واجتماعی،به دوعامل اساسی تدبیروامید نیازداریم. امیدبرای حرکتی پرشور وخردمندانه وغلبه برموانع درونی و برونی و تدبیر برای آینده پژوهی و پرهیزاز هرگونه شتابزدگی وناشکیبایی درعرصه فرهنگی کشور.
تردیدی نیست کسی که کوه را برداشت،کسی بودکه ابتدا شروع به برداشتن سنگ ریزه هاکرد. باید قدر تدبیر و امیدتوام با شوروهیجانیکه درپتانسیل جامعه اسلامی ما همیشه خودنمایی کرده را به خوبی درک نمایم. اگر تدبیر نباشد امور به بیراهه وانحراف کشیده خواهد شد و اگر امید نباشد حرکتی توام با شور و هیجان برای موفقیت حاصل نخواهد شد.
هویت ملی جوامع درگروآموزش وپرورش موفق وکارآمد است. ارزیابی جوامع موفق نشان داده است ،آنهاآموزش وپرورشی کارآمدداشته ودارند. جامعه ما نیز برای برون رفت از مشکلات نمی تواند نقش آموزش و پرورش را نادیده بگیرد.
شناخت ودرک درست ودقیق مسایل آموزش وپرورش، وهرگونه برنامه ریزی برای اصلاحات وتحول اساسی درنظام آموزش وپرورش نیازمند تامل، تدبیر، واجرای برنامه های راهبردی، پیشرفت تدریجی روبه رشد با مشارکت جدی (نه تشریفاتی) کارکنان صدیق ومشارکت جوی نظام آموزش وپرورش و امیدی برخاسته ا زتدبیر ومدیریت خودجوش جامعه آموزش وپرورش است، که در واقع خمیرمایه تحول آموزش وپرورش خواهدبود.کلیدتحول آموزش وپرورش دردستان توانمند مدیران وکارکنان آموزش وپرورش و درراستای پژوهشی کلان وملی خواهدبود.
یکی ازچالش های مهم نظام آموزشی، افزایش کارآیی وبهبود کیفیت عملکرد آن بدون صرف هزینه های گزاف درفرایندتوسعه منابع انسانی است. تربیت شهروندانی دین باور وعامل به ارزش ها، خلاق وماهر برای زندگی مبتنی برحیات طیبه ازبرنامه های راهبردی وزارت آموزش وپرورش است خواهدبود.
جامعه ما موفقیت های چشمگیری درتمامی عرصه ها ازجمله آموزش وپرورش داشته ودارد که باید مجدانه آن هارا بادیگران به مشارکت بگذاریم وازتجربیات موفق آنان نیز بهره بگیریم وبازهم اوراق زرینی برتاریخ آموزش وپرورش کشورمان بیفزاییم.
یکی از سرمایه های جدی وگرانبهای نظام آموزش پرورش ما مدیران،کارشناسان، معلمان وتمامی کسانی است که دلسوز وعلاقمند به تحول وغنی سازی فرهنگ آموزش ویادگیری هستند. مدیران ومعلمانی توانمند که علاقمند به تحول ونوآوری هستند. مدیران مدارس اداره کنندگان هوشیار وتسهیل کنندگان ماهری هستد. فقط کافی است که آن ها راباورکنیم. جامعه آموزش وپرورش م اازخود و زندگیشان مایه می گذارند وتمامی تلاش خودرا بکارمی بندند تا مدارسی برترداشته باشند. نگاهی به طرح ها وبرنامه هایی که درحال حاضر درمدارس اجرامی شود وموفقیت هایی که کسب می کنند ستودنی است. بنابراین باید آنان را دید وتوانمندی هایشان را ستود.گزارش هانشان می دهد وقتی ازتوانایی های کارکنان تقدیر می شود نوآوری تشویق می شود وتداوم پیشرفت مدرسه می تواندبه بهترین شکل حاصل شود.
دراصلاحات وتحول آموزش وپرورش، همه اجزا و مولفه ها(برنامه درسی،مدیریت مدرسه وتوانمندیهای او،معلم وتوامندیها ی حرفه ای او،فضا وتجهیزات آموزشی،اولیای دانش آموزان)کانون توجه برنامه ریزان وسیاستگذاران بوده وخواهدبود .درسایه چنین نگاهی است که موفقیت نظام آموزشی باحمایت کلیه دست اندرکاران تضمین خواهد شد.کافی است نقطه شروع نظامند اصلاحات وتحول را بشناسیم ودرآغاز با سرمایه گذاری جدی درراه توسعه منابع انسانی(درس پژوهی،پژوهش مشارکتی کارکنان آموزشی) فرآیندرا اجراکنیم ونظام رابرای تحقق اهدافش یاری رسانیم.
یکی از دستاوردهای حماسه سیاسی و روی کارآمدن دولت تدبیر و امید، شور و شوق زایدالوصفی است که درجامعه، وبویژه درجامعه فرهنگی و علاقمند به رشد و تحول آموزش وپرورش ایجادشده است،که یقینا موتورمحرکه بسیارقوی برای تحقق هدفهای آموزش وپرورش وسرمایه گذاریهای جدی آن خواهدبود. ازاین شورو هیجان ملی باید به نحو شایسته ای بهره برداری کرد و باتدبیر، سیاست ها ،خط مشی ها و برنامه های راهبردی اثربخش با مشارکت جدی همه دلسوزان و متخصصان جامعه آموزش وپرورش کشور برای توسعه توانمندی های حرفه ای کارکنان آموزشی وپرورشی ،طراحی ،اجرا وارزیابی کرد.
جامعه آموزش وپرورش ازخودسئوال می کنند برای تضمین موقفیت برنامه های راهبردی تحول چه می توانند بکنند؟چه تغییراتی را باید در دانش واطلاعات، مهارتها ونگرشهای خود وجامعه دانش آموزان ایجادکنند؟درواقع تلاش دارند نظام آموزشی ومدرسه رابه سازمانی یادگیرنده که یاد می گیرد ویاد می دهد، مهندسی کنند. این تغییر را باید مهندسی کرد، باید آن را به بهترین وجه ممکن طراحی واجرا کرد موفقیت ها را درتمامی عرصه ها به نمایش گذاشت.
اینک وقت آن است که با مطالعه و جستجوی راهکارهای اثربخش، اقتصادی ونوآورانه، به طراحی های آموزشی اندیشمندانه بپردازیم .ازروش هایی بهره گیری کنیم که باکمترین هزینه حداکثربهره ورزی رابرای نظام آموزشی ببارآورد.
پرباده ترین نوع سرمایه گذاری های آموزشی، سرمایه گذاری درراه توسعه توانمندیهای حرفه ای مدیران معلمان نظام آموزش وپرورش است. نتایج یافته های پژوهشی نشان داده دوران تغییر نظام های سراسری آموزش وپرورش که از بالابه پایین انجام می شود به سرآمده باید مدرسه را کانون توجه قرار داد وبرای توسعه توانمندی های کارکنان مدارس سرمایه گذاری جدی ومستمرداشت.
روی سخن این مطلب بیشتر با سیاستگذاران، برنامه ریزان، مدیران،کارشناسان، معلمان، دانش آموزان واولیای آنان است که با درک دقیق مبانی، اصول ،برنامه ها وروشهای اثربخش توصیه شده دربرنامه های اجرایی، تحولات توام با تدبیر را امیدوارانه ،حمایت وجانبداری کنند. لازمه این مهم شرکت فعالانه دربرنامه های دانش افزایی وتوسعه مهارتهایی است که توسط برنامه ریزان و سیاستگذاران تدارک خواهد شد ،تا با درک دقیق تری از نقش ها ومسئولیت های خود، سهم خودرا به نحومطلوب واثربخش ایفا نمایند. مدیران ومعلمان با اتکابه خداوندمتعال وتوانمندی های خود و درسایه پژوهش های مشارکتی کارکنان مدرسه(درس پژوهی)به غنی سازی برنامه های درسی بپردازندو درباره بهترین و اثربخش ترین روشهای مدرسه داری وکلاس داری تولید ایده و فکرکنند.
در سایه چنین رویکردی است که مدرسه به محل تولید تبدیل شده و جنبش نرم افزاری درحوزه آموزش وپرورش محقق خواهد شد.