به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، امسال در بیست و یکمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن شاهد حضور غرفه‌های مختلف در بخش‌های مختلف بودیم، از بخش‌های پرزرق و برق و دکورهای خاص گرفته تا بخش‌های ساده‌تر و طرح‌های جالب‌تر؛ از بخش جایزه‌ها و هنرمندی هنرمندان گرفته تا بخش خبرگزاری‌ها و غرفه‌هایی که در فضای محدود‌تری نسبت به سال گذشته در بخش انتهایی طبقه همکف مصلای امام‌خمینی(ره) در کنار یکدیگر با فاصله‌ای واقع شده‌اند.
اما در روزهای ابتدایی نمایشگاه بود که غرفه‌ای در میان چند غرفه خبرگزاری‌ها اضافه شد، با دو میز و یک تخته سفید کوچک و چند نوجوانی که با یکی از اساتید خود به دنبال راه‌اندازی غرفه‌ای کوچک جلوی دربی شیشه‌ای بودند.
استاد در نظر اول چهره‌ای آشنا داشت، شاید خیلی‌ها با دیدن چهره استاد، به یاد مسابقاتی افتادند که وی تمام محاسبات ریاضی را به صورت ذهنی حساب کرده و برای مجری بیان می‌کرد و مخاطبان و بینندگان از هوش سرشاز این فرد می‌گفتند و علمی که در خدمت ارقام و محاسبات عددی به کار گرفته بود. استاد علی بیات‌موحد، دانشمندی که در سال 2010 به عنوان دومین سورپرایز جهان لقب گرفت و روش محاسباتی وی در کنار 6 فرد دیگر در جهان، به عنوان روشهای تحت آموزش معرفی شد، یعنی روش‌هایی که قابل آموزش در جهان هستند.
حال استاد در فضایی محدود در نمایشگاه بین‌المللی قرآن به همراه چند نوجوان با دو میز و تخته‌ای سفید و کتاب‌هایی با عناوین جالب و متنوع حضور یافته است و نکته جالب‌تر اینکه، همین به ظاهر غرفه! شاید بسیار بیش از غرفه‌های پر زرق و برق نمایشگاه نظر مخاطبان و بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کند و گاه چند ردیف جمعیت جلوی میزهای غرفه ساده استاد جمع می‌شوند تا شاهد نبوغ قهرمان ریاضی خویش باشند، قهرمانی که در خلال مصاحبه با وی، به سؤالات نوجوانانی پاسخ می‌داد که جذر اعداد چند رقمی را از او به صورت ذهنی می‌پرسیدند و وی در میان صحبت‌ها بدون وقفه ایجاد کردن در بحث خود، به سؤال پاسخ می‌داد.
اما شاید اولین سؤالی که به ذهن مخاطب برسد حضور استاد ریاضیات و یا به قول مطبوعات و جراید، سلطان سرزمین اعداد، در نمایشگاه قرآن است؛ که البته بنری مرتبط با قرآن در کنار غرفه استاد دیده میشود با این عنوان؛ «کدبندی آیات قرآن با استفاده از ارقام و اعداد» و به قول خود استاد، اینجا علم اعداد و ارقام در خدمت کتاب الهی واقع شده است.
علی بیات‌موحد در ابتدای گفت‌وگوی خود با خبرنگار ایکنا در رابطه با اینکه چه طور شد که علم ریاضیات را در خدمت قرآن در آورده است و اینکه طرح کدبندی آیات جهت روشهای محاسبات ذهنی و تقویت حافظه کاربردی چیست، میگوید: من کلا برای تقویت حافظه به حفظ قرآن روی آوردم و در 10 سالگی آیاتی از قرآن کریم را از حفظ کردم که بعد از حفظ چیزهای دیگر مانند اشعار متوجه شدم، آیه‌بندی آیات قرآن و شماره‌دار بودن آیات خود می‌تواند به حفظ و تثبیت آنها کمک کند.
وی در ادامه تصریح می‌کند: حدود 30 هزار بیت شعر حفظ کردم و برای آن شروع به کدبندی کردم، در همه این‌ها مثلا در اشعار مختلف در کتاب‌های مختلف رابطه ساختم و بحث اصلی بنده این بود که چون بیماری صرع دارم، برای ماندگاری در حافظه بلندمدت رابطه‌ای بسازم، چون مشکل اصلی حافظه این است که خوب حفظ می‌کند و بعد از گذشت مدتی مطالب به فراموشی سپرده میشود که برای این مورد باید راه‌حلی اندیشیده می‌شد.
بیات‌موحد با تشبیه موارد حفظیات به نهالی که در ذهن کاشته میشود، اشاره می‌کند: ما باید مطالب را در ذهن به صورت ریشه‌ای به حافظه بسپاریم تا طوفانی موجب کنده‌شدن آن نشود، پس این ریشه است که باید در حقیقت درست شود نه اینکه تعداد نهال‌ها زیاد شوند.
این استاد با اشاره به لزوم نهادینه کردن روشهای حفظ درست در میان مردم میگوید: من معتقدم که خشت اول را باید محکم بگذاریم، من روی این خشت اول بیشتر کار کردم تا محکم‌تر نهاده شود، روش من هم بر پایه اعداد است چرا که اعداد منطق‌پذیر‌‌ترند.
مبدع طرح کدبندی آیات قرآن در توضیح این حرف خود می‌افزاید: مثلا حروف فارسی 32 حرف هستند، الان بعد از سال‌ها تحصیل یکی بگوید حروف فارسی را از آخر به اول و یکی در میان بگویید می‌توانید؟ خیر، حالا اگر به شما بگویند اعداد را از 1000 به اول بر عکس بشمارید این توانایی را ذهن دارید چرا که اعداد منطق‌پذیرند.
بیات موحد میگوید: این نظریه افلاطون و ارسطو است که وقتی بچه‌ای متولد میشود دو چیز در ذهنش ماندگار خواهد بود، اشکال و ارقام به همین خاطر وقتی بچه‌ای متولد شد، وقتی سه‌‌سالگی اگر به او 3 تا خودکار بدهید، جیغ می‌زند و 5 تا بدهید می‌خندد یعنی در وی در سن کم، کمیت را تشخیص می‌دهد، به او کاغذ و خودکار بدهید می‌تواند محیط اطراف را نقاشی کند، ولی تا روزی که مدرسه نرفته است، چون نمی‌تواند در حقیقت الف و ب را تفکیک کند، هیچ وقت نمی‌فهمدد الف و ب یعنی چی! اما در همان سن می‌تواند خرید کند، و باقی‌مانده پول خرید را دریافت کند این یعنی تفریق را بلد است.
وی می‌افزاید: این توانمندی‌های ذات در انسان است و پرورش دادن این‌ها باعث میشود مطالب بهتر و ریشه‌ای‌تر در ذهن بماند و بنده از این بُعد به این مسأله نگاه کردم نه اینکه از بُعد محاسبات ذهنی؛ ولی عوام این را از بُعد محاسبات ذهنی دیدند و بنده نیز مجبورم برای عموم برای اینکه برایشان جذاب باشد، به این شکل بیان کنم.
مبدع طرح کدبندی آیات قرآن در ادامه ضمن اشاره به طرح کدبندی آیات قرآن میگوید: منطقی بین اعداد می‌توان تعریف کرد برای به حافظه سپردن ریشه‌ای تر، وقتی اطلاعات کنار هم قرار می‌گیرند، مثلا وقتی شماره جزء، شماره صفحه، شماره سوره، شماره آیه و شماره خط، کنار هم قرار می‌گیرد، یک عدد را می‌سازند، حال با روشهای محاسبات و تثبیت ذهن برای هر آیه کدی ساخته میشود و به همین صورت به حافظه و به ذهن سپردنش، راحت‌تر میشود.
بیات موحد برای توضیح بیشتر در این رابطه میگوید: سه تا حرف در کنار یکدیگر جایگشت ندارند، یعنی مثلا ت و ب و پ در کنار یکدیگر معنی ندارند، اما اعداد 1، 2 و 3 در کنار هم به هر صورتی معنا دارند یعنی جایگشت‌‌های مختلف دارند و این جایگشت‌ها باعث میشود منطق‌پذیری در ذهن بالا رود و این منطق‌پذیری باعث میشود که نگه داشتن در ذهن در زمان طولانی‌مدت راحت‌تر شود.
وی می‌افزاید: شما یک اسم منطقی را در ذهن بیشتر نگه می‌دارید یا اسم بی منطق را؟ خوب طبیعتا اسمی که معنا داشته باشد و منطقی داشته باشد راحت‌تر به ذهن سپرده میشود. اعداد چون همیشه معنی دارند در کنار هم پس راحت‌تر قابل یادآوری هستند. وقتی شخص این توانمندی را پیدا می‌کند، اعتماد به نفسش نیز بالا می‌رود، استرسش در تقویت حافظه کم میشود، و مشکلات تمرکزی خود را می‌تواند راحت‌تر حل کند.
بیات موحد اظهار می‌کند: شخص اگر حافظ قرآن باشد، باید بتواند در هر شرایطی محفوظات خود را تثبیت کند و این خود می‌تواند در حقیقت استرس فرد را فوق‌العاده کاهش دهد. من وقتی با شما صحبت می‌کنم باید بتوانم تمرکز خود را کنترل کنم. مثلا اگر 10 تا آیه را حفظ کرده و یا به دنیال تثبیت آن هستم، به خاطر شرایط و آلودگی‌های صوتی محیط نباید ناتوان از انجام کار خود باشم پس باید مهارت‌های تمرکز را در خود افزایش دهم.
وی در پاسخ به این سؤال که بهره‌مندی از علم اعداد و ارضام نیاز به استعداد خاصی دارد یا هر کسی با هر ذهنی می‌تواند این کار را انجام دهد، میگوید: ذهن انعطاف‌پذیری فوق‌العاده بالایی دارد و انسان می‌تواند از تمام توانمندی‌های ذهن خود استفاده کند و این بحث ثابت شده‌ای است، یعنی هر کس می‌تواند این توانایی را در ذهن خود پرورش دهد؛ ما می‌خواهیم در حقیقت بدانیم چه قدر ذهن‌ها هدفمند هستند، اما افراد باید این را بپذیرند، وقتی شخص دو سؤال را جواب دهد و با روشی ساده در هر سنی بتواند، ضرب و تقسیم اعداد چند رقمی را به راحتی انجام دهد، پس همین نشان می‌دهد، توانمند است.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا نمایشگاه قرآن برای ارائه طرح خود انتخاب کرده است، میگوید: مخاطبان نمایشگاه قرآن از هر قشری هستند، وقتی خانواده‌ها و افراد بدانند، برای ارائه طرح‌های پرورش ذهن توسط اعداد می‌توانند به راحتی اقدام کرده و آموزش ببینند، طبعا در موارد مختلف یعنی همان حفظ قرآن نیز این روش‌ها را به کار خواهند بست. البته بنده در نمایشگاه‌های دیگر هم حضور می‌یابم، چرا که تقویت حافظه می‌تواند مدیریت بحران را در افراد افزایش دهد و این در حالی است که افراد با سه ماه تمرین و یادگیری محاسبات، می‌توانند این روش را به کار بندند.
این دانشمند ریاضیات در رابطه با روش آموزشی و استاندارد بودن آن در جهان میگوید: ما 35 نفر در سطح دنیا بودیم که بنده رتبه 2 را در رشته سورپرایز در جام جهانی سوپر مغزهای جهان در آلمان کسب کردم اما از این میان 7 نفر انتخاب شدند که روش قابل آموزش در سطح جهان ارائه دادند که بنده یکی از این 7 نفر بودم.
مبدع طرح کدبندی آیات قرآن در رابطه با هدف کلی طرح خود می‌افزاید: ما هدفمان این نبود که ضرب و تقسیم را انجام دهیم و ساده‌تر کنیم، ما هدفمان این بود که مدیریت‌های ذهنمان را بالا ببریم؛ یعنی در دنیایی که سرعت همه چیز چندین برابر شده، عکس‌العمل ذهن هم باید سریع‌تر باشد؛ ما شعارمان این است که در دنیای کامپیوتر ذهن باید همگام با کاپیوتر باشد، نه متکی به کامپیوتر؛ در این صورت آمار و تصادفات و خسارت‌های اجتماعی نیز کم میشود و این‌ها خود در عوامل اجتماعی خیلی مؤثر است.
استاد بیات می‌افزاید: یکی از مهم‌ترین مواردی که می‌توان از این روش به بهترین صورت بهره برد، حفظ قرآن است که می‌تواند در زمینه راه‌های ثبت نحفوظات بسیار مؤثرتر باشد، در واقع ما نگاهمان فقط حفظ نیست، بلکه نگاه مدیریتی بر حافظه است که حفاظ قرآن می‌توانند در این زمینه بسیار بهره‌مند شوند.
وی تأکید می‌کند: باید از علم منطق‌پذیر اعداد در بحث حفظ سوره‌ها استفاده کرد. شما صد‌ها آیه «والذین امنو...» در قرآن دارید، شخص می‌تواند با استفاده از کدبندی و کدگذاری آیات، متوجه شود که این «یا ایها الذین امنو...» مال کدام سوره است، پس راحت‌تر می‌تواند در زمینه حفظ و تثبیت خود مدیریت کند.
بیات موحد در ادامه می‌افزاید: این‌ها بحث ریشه‌ای ماست، ولی متأسفانه همکاری نشده است. شما وقتی به آیه 30 یک سوره می‌رسید، مجبورید 29 آیه قبلی را بخوانید، و تمرکز در زمینه به قدری مورد اهمیت است که در برخی از مسابقات می‌تواند حفاظ را بسیار یاری دهد.
استاد بیات‌موحد گرچه در گفته‌های خود عنوان می‌کند که حضور در نمایشگاه را به عنوان یک اطلاع‌رسانی می‌دانم و برای کسب درآمد نمی‌آیم اما کاش مسئولان مرتبط با کمی تیزبینی و دقت، در نحوه ارائه غرفه به شرکت‌کنندگان، با اساتیدی که دغدغه‌وار به این محافل و همایش‌های جمعی می‌آیند نظری می‌افکندند؛ و شاید با کمی دقت در نوع طرح‌های ارائه شده و خدمتی که توسط این طرح‌ها به مخاطبان قرآنی کشور رسانده می‌شد، بهتر می‌توانستند در زمینه ارائه یا عدم ارائه غرفه تصمیم‌گیری کنند.
در پایان یادآور میشود، استاد بیات‌موحد با وجود بیماری صرع که از سنین کودکی با آن دست به گریبان شده به دنبال راهی جهت ماندگاری محفوظات در حافظه بوده است، وی که از درمان بیماری خود ناامید نشده است، امروزه به عنوان یکی از دانشمندان و مشاهیر صرع، در بخش دانشمندان در کنار اسامی 8 دانشمند دیگری از جمله ارسطو، آلفرد نوبل، گریگور مندل عنوان شده است.
زندگی‌نامه علی بیات‌موحد
علی بیات‌موحد در سال ۱۳۴۸ در زنجان متولد شد. از سن هفت سالگی محاسبات ذهنی را با جمع اعداد فرا گرفت و در دوران تحصیل روش‌هایی را برای محاسبات ذهنی آنها ابداع کرد. وی در حال حاضر مشغول کارهای تحقیقاتی بروی اعداد و اتفاقات اعداد و همچنین سمینارهای آموزشی و بهرهٔ ذهنی و مدیریت زمان و محاسبات بر روی زلزله است.
موفقیت‌های پژوهشی
برگزیده ویژه دهمین جشنواره بین المللی خوارزمی در زمینه طراحی روشهای جدید ذهنی در عملیات ریاضی(۱۳۷۵)
کسب تائیدیه ۱۵۰۰۰ فرمول ابداعی از یونسکو در زمینه محاسبات ذهنی وکاربرد آنها
کسب مدال برنز مخترعین نمایشگاه باسل سوریه ۲۰۰۳
کسب رتبه ششم جهان در جام جهانی محاسبات ذهنی آلمان
کسب رتبه اول تقسیم و تناسبات آلمان۲۰۰۴
کسب رتبه چهارم جذر آلمان۲۰۰۴
کسب رتبه هشتم جمع آلمان۲۰۰۴
بی رقیب در محاسبات لگاریتم اعدادو ریشه‌های اعداد بدون محدودیت رقم
کسب رتبه دوم پیدا کردن اعداد اول در دومین دوره جام جهانی محاسبات ذهنی آلمان ۲۰۰۶(جام جهانی سوپر مغزهای جهان)
کسب رتبه چهارم جذردر دومین دوره جام جهانی محاسبات ذهنی آلمان ۲۰۰۶
کسب رتبه پنجم ک م م و مخرج مشترک در دومین دوره جام جهانی محاسبات ذهنی آلمان ۲۰۰۶
کسب رتبه اول جهانی تقسیم بارکود ۳۷ رقم اعشار در جام جهانی سوپر مغزهای جهان آلمان (۲۰۱۰)
کسب رتبه دوم جهانی Surprise درجام جهانی سوپر مغزهای جهان آلمان (۲۰۱۰)
ارائه رشته سرعت انتقال و محاسبات ذهنی کاربردی در آموزش ضمن خدمت در آموزش و پرورش و ثبت آن به صورت دو مرحله مصوب با کدهای ۹۱۷۰۱۹۳۳۴ و ۹۱۷۰۱۹۳۳۳ شده است.