الکسی دوم، پاتریارک بزرگ ارتدوکسهای مسکو و کل روسیه و لوروس، رئیس اول ارتدوکسهای خارج روسیه دیروز در حضور ولادیمیر پوتین پیمان اتحاد امضا کردند. اما ریشه این اختلاف دیرینه چه بود و چرا حالا چنین اتحادی روی داده است؟
انقلاب بلشویک‌ها در سال 1917 و در پی آن وقوع جنگ داخلی موجب شد تا عده‌ای از ارتدوکس‌ها به مخالفان بلشویک‌ها بپیوندند که از روسیه گریختند.
سرآغاز این جدایی نشست نمایندگان کلیسای خارج در یوگسلاوی بود که در آن از کلیسای روسیه خواسته شد در برابر بلشویک‌ها مقاومت کرده و نظام پادشاهی را احیا کنند.
در سال 1927 وقتی پاتریارک سرجی وفاداری خود را به دولت کمونیستی اعلام کرد، کلیسای خارج همه روابط خود را با مسکو قطع کرد.
در ابتدا این رابطه به خوبی پیش می‌رفت اما بعدها با ادامه روند حملات وحشت‌آور و تخریب کلیساها توسط بلشویک‌ها در سراسر روسیه، ارتدوکس‌ها از این گروه جدا شدند.
در جریان جنگ جهانی دوم استالین تا حدی شاخه ارتدوکس را احیا کرد و بعضی کلیساها را بازگشایی کرد و به آنها اجازه داد تا مراکز آموزشی خود را هم فعال کنند.
ارتدوکس‌هایی که در خارج به سر می‌برند از این روند ناخشنود بودند و می‌گفتند که پاتریارک‌های روسیه با شیطان هم‌پیمان شده‌اند.
با گذشت زمان و به ویژه با قدرت گرفتن کلیساها بعد از فروپاشی شوروی در سال 1991، این مخالفت و مقاومت کمتر شد.
با به قدرت رسیدن لوروس در میان ارتدوکسهای خارج روسیه در سال 2000، تلاش برای متحد شدن ارتدوکسهای داخل و خارج روسیه شدت گرفت.
تنها نکته‌ای که بر سر راه این روند اتحاد وجود داشت قتل تزار نیکولاس دوم و خانواده‌اش توسط بلشویک‌ها در سال 1918 بود که بزرگان ارتدوکسهای خارج روسیه اصرار داشتند پاتریارک های روسیه به صراحت درباره این موضوع اظهار نظر کنند. بعضی از این اختلافات در نشست سال 2000 میان دو طرف برطرف شد.
در این نشست همچنین سندی درباره روابط میان کلیسا و مقامات سکولار تصویب شد که در آن هرگونه رابطه میان ارتدوکسی و کاتولیک نفی شده بود.
وقتی سال گذشته پاتریارک‌های روسیه اعلام وفاداری سرجی را به دولت کمونیستی نفی کردند، زمینه برای این اتحاد فراهم شد.
در پیمان اتحاد میان دو طرف که در حضور پوتین به امضا رسید، به کلیسای ارتدوکس در خارج اجازه می‌دهد استقلال خود را در امور اجرایی، املاک و مسائل مدنی حفظ کند اما باید درباره مسائل مهم اجرایی همچون انتخاب روحانی ارشد و گشودن یا بستن قلمروی اسقف نشین‌ها با پاتریارک مسکو مشورت کند.
در نشست امضای پیمان اتحاد، بسیاری از مقامات ارشد دولت روسیه حضور داشتند و این نشان‌دهنده اهمیت این موضوع برای مقامات کرملین است. هنوز میان دو طرف اختلافاتی وجود دارد و بیشترین اعتراض به این پیمان اتحاد از ناحیه کلیساهای آمریکای جنوبی، آمریکا، کانادا و همچنین اروپا صورت گرفته است.
پاتریارک‌های مسکو دو سوم جمعیت 142 میلیونی روسیه را تشکیل می‌دهند و در جمهوری‌های سابق شوروی هم شاخه دارند.
مسکو تایمز/ 18 می