به گزارش خبرگزاری مهر، مساله خلود و عذاب ابدی از مسائل جنجالی به شمار می رود. چگونه بهشتیان و دوزخیان برای همیشه در بهشت و جهنم مخلد و جاوید می مانند؟ خلود در بهشت که از باب رحمت و تفضل است چندان مورد سوال قرار نگرفته، اما عذاب ابدی از جهات مختلف مورد سوال ملحدان و مومنان واقع شده است.
نخست باید مفهوم خلود را معنا و سپس حد دلالت آن را از نظر کتاب و سنت بیان کنیم. خُلد و خلود در لغت به مفهوم همیشه بودن، مکث و درنگ طولانی، دوام و بقاست. راغب در مفردات القرآن می نویسد؛ خلود به موجودی گویند که از فساد و انحلال محفوظ و ثابت و ماندگار باشد. عرب به هرچیزی که دیرتر دستخوش تغییر و تحول شود و نیز کسانی که جوان مانده اند همچنین به سنگ های روی دیگ"خوالد" گوید به خاطر طول مکث، نه دوام و بقای آنها. اخلد الی الارض،یعنی به زمین چسبیده گویا ماندگار است.
کلمه "خُلد"شش مرتبه و "خلود" یک بار درقرآن کریم ذکرشده است از جمله آیات 34 و 35 سوره ق: اُدخلوها بسلام ذلک یوم الخلود لهم ما یشاءون فیها ولدینا مرید؛ به سلامت وارد بهشت شوید، چرا که روز ورود به جایگاه ابدی است و آنچه را بخواهند برای آنان فراهم است. ولی پیش ما مقامی افزون تر وجود دارد.
موضوع عذاب ابدی، و خلود کافران در جهنم مخالفت موافقان و مخالفان را بر انگیخته است، که به آنها اشاره می کنیم:
- برخی به طور کلی منکر وجود دوزخ هستند و عقیده دارند عذاب با رحمت خدا سازش ندارد و این یک نوع اهانت است که بگوییم خدا جهنم را آفریده است. برتراند راسل می نویسد؛ از شخصیت اخلاقی مسیح نقصی بسیار جدی به خاطرم خطور می کند که عبارت است از عقیده او به جهنم. البته انکار این گروه، به انکار خدا می انجامد و طبیعی است که در اصل وجود خداوند متعال تردید دارد، منکر جهنم نیز خواهد بود.
-گروهی به عذاب آخرت معتقدند، ولی ابدی بودن عذاب را قبول ندارند.
- جمعی می گویند کسی که فقط گناه کبیره ای مرتکب شود سزاوار عذاب ابدی است.
- یهودی ها معتقد بودند انسانها هر چه جنایت کنند، به عذاب ابدی گرفتار نمی شوند.
- بسیاری از فقیهان و عالمان و مفسران و معدودی از حکیمان و عارفان بر این عقیده اند که یک بررسی اجمالی در قرآن و کلمات ائمه معصوم(ع) نشان می دهد موضوع ابدی بودن بهشت و جهنم از مسائل قطعی و انکار ناپذیر است، ولی اشکالاتی شده است که باید به آنها پاسخ داد. برخی می گویند؛ چگونه گناه محدود می تواند کیفر نامحدود داشته باشد؟ آیا عذاب ابدی مجرمان، در برابر گناهان محدود شصت یا هفتاد سال، با عدل و رحمت الهی سازگار است؟ زیرا نه با عدل می سازد و نه با عقل!
پذیرش این موضوع برخی را چنان در تنگنا قرار داده که ناگزیر شده اند همه آیات خلود را تفسیر و توجیه کنند و چنین پنداشته اند که خلود در تمام آیات به مفهوم مقداری از زمان است نه به معنای همیشگی و ابدیت،و شواهدی ازآیات نیز آورده اند.
این گروه به آیات و روایات و اجماع عالمان اسلامی برای اثبات این مدعا تمسک جسته اند، لیکن خلود ابدی را در عذاب جهنم، بر ذات اقدس متعال واجب نمی دانند و می گویند خداوند متعال می تواند سردمداران کفر و شرک را تا ابد در عذاب دوزخ قرار بدهد و می تواند پس از مدتی آنان را آزاد سازد.
-گروه دیگری که اکثرآنان عارفان و فیلسوفان هستند معتقدند عذاب ابدی با فطرت توحیدی انسان و حکمت الهی ناسازگار است، ولی در صورتی که آدم های لجوج و عنود که به رغم عقل و فطرت و عوامل هدایت و بصیرت چاه را به جای راه انتخاب کرده و فطرت خود را مسخ کنند. خود را مستحق عذاب ابدی ساخته اند.
- دسته ای مشکل عذاب ابدی را این گونه حل و فصل کرده اند؛ کافران و تبهکاران پس از تحمل عذاب و سوختن درآتش به تدریج "طبیعت ناریه" پیدا می کنند، یعنی با گذراندن مدتی عذاب، دیگر احساس سوزش و رنج نمی کنند. به گفته برخی از مرشدها عذاب از واژه "عذب" به معنای گوارا و خوشایند است، به همین دلیل دوزخیان در حقیقت در عذاب نیستند،بلکه آتش برای آنان گوارا می شود!
این گروه اگر به قرآن کریم مراجعه کنند می بینند ؛بئس مثوی الظالمین؛ جهنم جایگاه بسیار بدی است و یا هر زمان که پوست بدن سوخته شود، پوست تازه ای می روید تا عذاب را بیش تر بچشند. آیه شریفه 15 سوره مبارکه محمد می فرماید؛ آبی به آنها داده می شود که تمام وجود آنها را می سوزاند آب های ذوب کننده بر این گروه گوارا باد.